شولتس در کی‌یف و مسکو؛ سفری در کشاکش جنگ و صلح

صدراعظم آلمان دوشنبه ۱۴ فوریه عازم کی‌یف می‌شود. سپس به برلین باز می‌گردد و یک روز بعد به دیدار پوتین در مسکو می‌رود. او شامگاه یکشنبه گفت، متحدان غربی در صورت به خطر افتادن تمامیت ارضی و حاکمیت اوکراین، آماده تحریم‌هایی علیه روسیه هستند. شولتس تاکید کرد که دولت فدرال، راهبردی دوگانه‌ در بحران اوکراین خواهد داشت؛ اعلان‌های روشن به مسکو و استفاده از همه فرصت‌های گفت‌وگو برای برون رفت از بحران به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز.

 یک مقام دولتی آلمان به رویترز گفته است: «شولتس می‌خواهد در ملاقات با پوتین، این موضوع را روشن کند که نباید وحدت نظر اروپا، آمریکا و بریتانیا را دستکم بگیرد.»

شولتس شرایط کنونی را تهدیدی بس مهم علیه صلح اروپا خواند و به خبرنگاران گفت، هرگونه تهاجم نظامی روسیه به اوکراین با واکنش‌های سخت و تحریمی همراه خواهد شد و شرکای اروپایی و اعضای ناتو در این موضوع با هم اقدام خواهند کرد: «برخورد جداگانه‌ای در کار نخواهد بود بلکه در چارچوب ناتو و اتحادیه اروپا اقدامی واحد صورت خواهد گرفت.»

رویترز می‌نویسد، محافل دولتی آلمان تاکید می‌کنند که تنها گام‌های ملموس مسکو می‌تواند به تنش‌زدایی کمک کند: « این محافل چنین برداشتی ندارند که سفر شولتس به مسکو، آخرین تلاش برای بازدارندگی از جنگ است. حتی سرویس‌های اطلاعاتی آلمان هم  نمی‌گویند که حمله‌قریب‌الوقوع قطعیت دارد. با این همه، نگرانی‌‌های فزاینده‌ای در برلین نسبت به تجمیع ده‌ها هزار نیروی روسیه در مرز اوکراین و جابجایی‌های تهدید‌آمیز هست.»

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا نیز روز شنبه در گفت‌وگو با همتای روس خود، سرگئی لاوروف همین مسئله را مورد تاکید قرار داد و گفت در راه‌حل‌های دیپلماتیک باز است اما پیش‌زمینه آن آمادگی مسکو برای تنش‌زدایی است.

جنگ یا صلح؛ دشوارترین پرسش سیاست بین‌الملل

شولتس در شرایطی رهسپار کی‌یف و مسکو می‌شود که تنش وارد مرحله‌ای حساس و تعیین‌کننده شده است. در گرماگرم تماس‌ها، ملاقات‌ها و تهدیدها، بسیاری می‌پرسند صدراعظم آلمان حقیقتا چه می‌تواند بکند؟ 

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

جیک سولیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن اعلام کرده که روسیه احتمالا در هفته جاری به اوکراین حمله می‌کند. گمانه‌زنی‌ها نیز روی چهارشنبه ۱۶ فوریه تمرکز کرده‌اند و این یعنی فردای روز ملاقات شولتس با پوتین.

شولتس در واشنگتن؛ کنفرانس مطبوعاتی مشترک با بایدن - هفتم فوریه ۲۰۲۲

این سفر در شرایطی صورت می‌گیرد که کشورهای مختلف، شهروندان خود را به ترک اوکراین فراخوانده‌اند، مسکو مانور نظامی مشترکی با بلاروس انجام می‌دهد و آمریکا در حال تقویت نیروهای خود در شرق اروپاست، از جمله استقرار ۳۰۰۰ نیروی اضافی در لهستان.

در عین حال، تلاش‌های فشرده دیپلماتیک پیشرفتی نشان نمی‌دهند. مذاکرات ۹ ساعته روسیه و اوکراین در برلین با وساطت آلمان و فرانسه هیچ نتیجه ملموسی به بار نیاورد.

هم‌زمان لحن روسیه و غرب نسبت به یکدیگر تندتر می‌شود. این واقعیت که روسیه برای اولین بار پس از سال‌ها، شرکت کنفرانس امنیتی مونیخ را در آخر هفته آینده لغو کرد، نشان می‌دهد که در حال حاضر، تمایل به گفت‌وگو چقدر کاهش یافته است.

سفر دشوار شولتس

شولتس در چنین وضعیت شکننده‌ای عازم ملاقات‌هایی مهم است؛ آن هم در حالی که تنها دو ماه است صدراعظم شده و موضعی خوددارانه در بحران اوکراین داشته است. او حتی در سفر هفته گذشته به واشنگتن نیز، پاسخ‌هایی حساب شده و خویشتندارانه‌ به خبرنگاران داد.

صریح‌ترین موضع‌گیری او، سخنانی است که روز یکشنبه بر زبان آورد؛ این که وضعیت کنونی یک "تهدید بسیار بسیار جدی علیه اروپا" است.

شولتس در اوکراین باید درخواست‌های حمایتی مقامات کی‌یف را هم پاسخ دهد. موضع دولت آلمان در مسئله تامین سلاح مشخص است اما احتمالا او با تقاضای کمک‌های مالی روبرو خواهد شد. ویتالی کلیتچکو، شهردار کی‌یف به روزنامه "بیلد آم زونتاگ" گفته است: «ما در بدترین وضعیت هستیم. جهان باید به کمک ما بشتابد.»

اوکراین پیش‌تر فهرستی از تجهیزات مورد نیاز خود را به وزارت دفاع آلمان ارائه کرده و محافل دولتی برلین از بررسی این اقلام خبر داده‌اند. دولت آلمان در عین حال، طبق مصوبه قانونی، تسلیحات مرگبار به مناطق درگیر بحران تحویل نمی‌دهد.

دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید

محتمل است که شولتس در کی‌یف وعده کمک‌های اقتصادی بدهد. او روز یکشنبه گفت: «اوکراین می‌تواند مطمئن باشد که ما مانند گذشته، همبستگی لازم را نشان خواهیم داد.»

دستور کار سفر به کی‌یف و مسکو را شاید بتوان چنین صورت‌بندی کرد: همراه با متحدان در کنار اوکراین و ادامه تلاش مشترک با فرانسه برای میانجی‌گری در "فرمت نرماندی"؛ همان الگویی که برلین و پاریس در زمان تنش در شرق اوکراین برای مذاکره بین نمایندگان دولت مرکزی کی‌یف و جدایی‌طلبان هوادار مسکو دنبال کردند. 

شاید از همین روست که شولتس برای آن که فرستاده کی‌یف به مسکو تلقی نشود، پس از سفر به اوکراین دوباره به برلین بر می‌گردد و مجددا از برلین عازم مسکو می‌شود.