روایت متفاوت مسئولان جمهوری اسلامی از چشم‌انداز مذاکرات وین

دور هشتم مذاکرات احیای برجام در وین به مرحله حساس و نهایی نزدیک می‌شود، اما از ایران صدای واحدی درباره چشم‌انداز آن به گوش نمی‌رسد و اظهارات برخی مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی ضد و نقیض می‌نماید.

به گزارش خبرگزاری فارس، وزیر خارجه جمهوری اسلامی دوشنبه ۲۵ بهمن (۱۴ فوریه) در نشست خبری مشترک با همتای ایرلندی خود توافق در مذاکرات وین را "قابل دسترسی" خواند.

بنابر این گزارش حسین امیرعبداللهیان ضمن تاکید بر آمادگی جمهوری اسلامی برای رسیدن به یک "توافق خوب" از کشورهای غربی و آمریکا خواست "به جای بازی با متن و زمان" نیت واقعی خود برای بازگشت به برجام را به نمایش بگذارند.

عجله ایران برای رسیدن به توافق

او درباره چشم‌انداز مذاکرات احیای برجام گفت: «برای ایران اگر توافق امروز در وین حاصل شود بهتر از این است که فردا این اتفاق بیفتد. برای رسیدن به توافق خوب عجله داریم، ولی در چارچوب مذاکرات منطقی و در چارچوب دستیابی به حقوق و منافع ملت‌مان.»

همزمان، سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست خبری هفتگی خود با بیان این که مذاکرات وین سخت و پیچیده است و به موضوعات کلیدی رسیده، افزود در این مرحله بدیهی است که گفت‌وگوها کمی کند پیش بروند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به گزارش ایسنا سعید خطیب‌زاده تاکید کرد با وجود باقی ماندن مسائل حساس و کلیدی "بن‌بستی در مذاکرات وین نیست" و اگر "منطقی که ایران روی میز گذاشته" از سوی طرف‌های اروپایی و آمریکایی رعایت شود، همین فردا هم می‌شود توافق را اعلام کرد.

جمهوری اسلامی شرط بازگشت به تعهدات خود مطابق برجام را رفع تحریم‌ها و تضمین آمریکا برای عدم خروج دوباره از توافق هسته‌ای اعلام کرده؛ شرط‌هایی که کشورهای غربی و آمریکا آن‌ها را غیرقابل قبول می‌دانند.

با این همه میخائیل اولیانوف، مذاکره‌کننده ارشد و نماینده دائم روسیه در مقر سازمان‌های بین‌المللی در وین بارها شرایط مذاکرات احیای برجام را مثبت خوانده و نسبت به نتیجه‌بخش بودن آن ابراز خوش‌بینی کرده است.

ارزیابی متفاوت علی شمخانی

همزمان با تاکیدهای مسئولان وزارت خارجه ایران درباره تمایل به رسیدن به توافق در آینده نزدیک و نبودن بن‌بست در مذاکرات وین، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی سخنان کاملا متفاوتی درباره نتیجه احتمالی این گفت‌وگوها بیان کرده است.

شمخانی روز یک‌شنبه (۲۴ بهمن / ۱۳ فوریه) در یک پیام توئیتری نوشت، پس از گفت‌وگوی تلفنی با علی باقری کنی، سرپرست مذاکره‌کنندگان ایران "افزایش لحظه به لحظه سختی کار" برای او قطعی شد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی روز دوشنبه نیز در پیام توئیتری دیگری نوشت: «مذاکرات وین به مرحله‌ای رسیده که می‌توان در مورد نتیجه آن با قطعیت و بدون نیاز به گمانه‌زنی اعلام نظر کرد. تصمیم سیاسی آمریکا برای تحقق یا استنکاف از پذیرش الزامات شکل‌گیری توافق قابل اتکا و پایدار بر اساس اصول پذیرفته‌شده در برجام، می‌تواند جایگزین گمانه‌زنی‌ها شود.»

مجریان و تعیین‌کنندگان سیاست خارجی

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی اردیبهشت امسال گفته بود وزارت خارجه فقط مجری سیاست خارجی است و تصمیم‌گیری در این مورد در "مجامع بالادستی" و توسط مسئولان ارشد حکومت انجام می‌شود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

گذشته از نقش شخص خامنه‌ای که تعیین‌کننده نهایی سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی است، یکی از "مجامعی" که او به آن اشاره کرده شورای عالی امنیت ملی است.

مطابق اصل ۱۷۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی یکی از وظایف این شورا "تعیین سیاست‌های دفاعی - امنیتی كشور در محدوده سیاست‌های كلی تعیین‌شده از طرف مقام رهبری" است.

بر این اساس اظهارات شمخانی که با سخنان خوش‌بینانه مقام‌های ارشد وزارت خارجه اختلاف چشمگیری دارد، اگر یک اقدام تاکتیکی، از جمله برای امتیاز گرفتن بناشد، چشم‌انداز رسیدن به توافق در وین را مبهم می‌کند.

با این حال جمهوری اسلامی به لحاظ اقتصادی در وضعیتی بسیار بحرانی و شکننده قرار دارد و پیشتر نشان داده در چنین شرایطی، به تعبیر خامنه‌ای به "نرمش قهرمانانه" روی می‌آورد.