زندانیان بیمار را باید متفاوت از سایر زندانی ها دانست

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دادگستری کل استان تهران، علی القاصی مهر روز دوشنبه در نشست شورای کاهش جمعیت کیفری و ساماندهی زندانیان با اشاره به آسیب‌های موجود در حوزه زندان بر لزوم پیگیری به‌موقع درخواست‌های زندانیان تاکید کرد.

وی افزود: اقدامات پیشگیرانه در حوزه زندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که عمدتاً بر اساس بررسی و پیگیری درخواست‌ها و مشکلات زندانیان است.

هشدار درمورد فرار احتمالی صاحبان نفوذ از مجازات
رئیس کل دادگستری استان تهران نسبت فرار احتمالی صاحبان نفوذ از مجازات با تمارض به بیماری هشدار داد و گفت: ممکن است افرادی با تمارض و ادعای ابتلا به برخی بیماری‌ها در صدد سوءاستفاده از گواهی پزشکی به‌عنوان ابزاری برای فرار از مجازات و کیفر باشند بنابراین باید نسبت به این موضوع حساسیت داشت و مراقب بود تا افراد سودجو از این ترفند استفاده نکنند و در مقابل، باید نسبت به افراد بیمار و اشخاصی که بیم سرایت بیماری به آن‌ها وجود دارد، مراقبت کرد.

القاصی مهر پیشگیری از مشکلات حوزه زندان را در گروی عمل به وظایف در مقابل زندانیان و اهتمام در پیگیری تکالیف مندرج در دستورالعمل کاهش جمعیت کیفری، قانون آیین دادرسی کیفری و استفاده از تاسیسات ارفاقی دانست.

رئیس کل دادگستری استان تهران اظهار داشت: اگر نسبت به تکالیف و وظایف قانونی خود در مقابل زندانیان اهتمام داشته باشیم و این وظایف و تکالیف به‌موقع و بدون وقفه دنبال و پیگیری شود از بسیاری از مشکلات پیشگیری خواهد شد.

القاصی‌مهر با بیان اینکه اساس کار این است که همه ما نسبت به حوزه زندان و زندانیان حساس باشیم، افزود: هر قاضی و مقام قضایی باید نسبت به زندانی و خانواده وی حساس باشد.

رئیس کل دادگستری استان تهران بر لزوم حساسیت، مسئولیت‌پذیری و مطالبه‌گری دادستان‌ها، روسای حوزه‌های قضایی و مسئولان زندان‌ها نسبت به زندانیان بیمار تاکید کرد و در عین حال استفاده از ظرفیت کمیسیون عفو در این زمینه را مورد اشاره قرار داد.

القاصی مهر خاطرنشان کرد: ریاست قوه قضاییه نسبت به موضوع سلامت زندانیان، حساسیت دارند، نگران هستند و دغدغه دارند بنابراین ما نیز باید در این مسیر خود را نسبت به موضوع سلامت زندانیان حساس و مسئول بدانیم.

وی موضوع بازدید قضات از زندان‌ها را مورد اشاره قرار داد و گفت: معتقدم اگر هر روز به زندان سر بزنیم و همه قضات هر روز در زندان حضور داشته باشند، کم است زیرا تعداد زندانیان از یک طرف و لزوم بررسی درخواست‌های آنان به نحو کارشناسی از طرف دیگر، نیازمند صرف وقت مناسب است.

رئیس کل دادگستری استان تهران با بیان اینکه ممکن است در اجرای کیفر و مجازات شرایط فرد تغییر یابد، افزود: لازم است در هر مقطع و شرایط با فرد زندانی ملاقات و وضعیت او را بررسی کرد و بر اساس وضعیت، در خصوص وی تصمیم گرفت.

از بازدید تشریفاتی از زندان‌ها پرهیز شود
وی در عین حال بر لزوم پرهیز از بازدید تشریفاتی از زندان‌ها تاکید کرد و گفت: بازدید تشریفاتی هیچ‌گاه تاثیر و ثمره‌ای در پی نخواهد داشت بنابراین قضات باید از بازدید تشریفاتی از زندان پرهیز کنند و از نزدیک مشکلات و مسائل زندانیان را مورد رصد و پیگیری قرار دهند.

القاصی‌مهر با بیان اینکه سرکشی و بازدید از زندان باید جزو برنامه‌های دوره‌ای و هفتگی قضات باشد، اظهار داشت: در بازدیدهای گوناگونی که از زندان داشتیم، توانستیم نگرش و نگاه قضات را نسبت به زندان و زندانی تغییر داده و زمانی که قضات با زندانیان و یا خانواده‌های آن‌ها مواجه شدند، نگاه آن‌ها نسبت به قبل مقوله زندان و زندانی بیش از پیش دچار تغییر شد.

رئیس کل دادگستری استان تهران لازمه اعمال و فرهنگ‌سازی سیاست‌های حبس‌زدایی و کاهش جمعیت کیفری را حضور میدانی قضات در داخل زندان‌ها دانست و گفت: تا زمانی که همکاران در زندان‌ها حضور محسوس نداشته باشند، کارکرد اصلاحی زندان برای آن‌ها نمود پیدا نخواهد کرد.

«تسریع در تصمیم‌گیری» و «نظارت مستمر و همه‌جانبه» دو شاخص مهم در مورد متهمان تحت قرار
القاصی مهر بر لزوم توجه خاص و ویژه به متهمان تحت قرار تاکید کرد و افزود: متهمان تحت قرار از جمله زندانیان بلاتکلیفی هستند که هنوز وضعیت آن‌ها مشخص نیست؛ بنابراین نسبت به این افراد دو مولفه و شاخص «تسریع در تصمیم‌گیری» و «نظارت مستمر و همه‌جانبه» مورد تاکید است.

وی با اشاره به حساسیت قانون‌گذار در قانون آیین دادرسی کیفری نسبت به متهمان تحت قرار اظهارداشت: در مواردی بعضاً شاهد هستیم که فرد برای مدت طولانی تحت قرار است و یا پس از اینکه برای پرونده زندانی‌دار کیفرخواست صادر شده، دیر تعیین وقت می‌شود یا پس از صدور حکم در دادگاه بدوی، پرونده در دادگاه تجدیدنظر به‌زودی تعیین تکلیف نمی‌شود یا حتی در دادسرا بعضاً شاهد هستیم که متهم به‌لحاظ اینکه پرونده تکمیل نیست یا همدست وی دستگیر نشده و تحقیقات طولانی شده، این امر موجب می‌شود که فرد برای مدت زمان طولانی تحت قرار باشد.

تاکید بر پایش وضعیت متهمان
رئیس کل دادگستری استان تهران با تاکید بر لزوم ایجاد حساسیت نسبت به متهمان تحت قرار گفت: در این زمینه با تکمیل کاربرگ پیش بینی شده و ایجاد بانک اطلاعاتی مشخص می شود که متهم از چه زمانی و در کدام مرجع تحت قرار است و اگر زمان تحت قرار بودن متهم نامتعارف است، سریعاً موضوع پیگیری و بررسی شود؛ و این اقدام در خصوص تک تک زندانیان تحت قرار صورت می گیرد.

وی بر استمرار پایش وضعیت زندانیان تحت قرار تاکید کرد و افزود: در خصوص موارد بازداشت طولانی باید از سوی مسئولان قضایی پیگیری به‌عمل آید و از قاضی مربوطه توضیح خواسته شود زیرا لازمه نظارت مستمر و کامل بر مجموعه زندان‌ها و فرآیندها، پایش وضعیت متهمان تحت قرار است.

القاصی‌مهر لزوم بهره‌گیری از «تاسیسات ارفاقی» نسبت به زندانیان واجد شرایط را مورد اشاره قرار داد و گفت: زمانی که فردی محکوم و به زندان اعزام می‌شود، به معنای این نیست که دیگر نسبت به او تکلیفی نداریم بلکه کار ما در ارتباط با او شروع شده زیرا فردی که محکومیت به حبس دارد، ممکن است تا پایان آن مدت بر اساس ساز و کارهای پیش‌بینی شده در قانون نیازمند اتخاذ تصمیم های مناسب و جدید بر اساس احوالات فرد در طی زمان باشد.

وی تصریح کرد: ضرورت دارد که ما به‌عنوان فرد مسئول در مقابل زندانی، وضعیت فرد زندانی را مستمرا و مرتباً مورد رصد و پیگیری قرار دهیم و بر اساس شرایط او، در صورت امکان از تاسیسات ارفاقی لازم در خصوص فرد زندانی استفاده کنیم.

القاصی‌مهر با اشاره به محکومان به قصاص بلاتکلیف تصریح کرد: در این زمینه بسیاری از افراد بلاتکلیف مانده‌اند که یا توان تودیع وثیقه را ندارند و یا اولیای دم در پرونده آنها شناسایی نشده‌است بنابراین ضرورت دارد که نسبت به این موضوع اهتمام ویژه‌ای داشته باشیم.

رئیس کل دادگستری استان تهران با تبریک مجدد انتصاب حیات‌الغیب به‌عنوان مدیرکل زندان‌های استان تهران گفت: برخی زندان‌ها کانون هدف دشمن برای فضاسازی و ادعاهای دروغین حقوق بشری است و باید توجه داشت که امروز هیچ جا مانند زندان مورد هدف دشمن نیست بنابراین نظارت بر مجموعه زندان دارای اهمیت است و امیدواریم آقای حیات‌الغیب با اهتمامی که دارند وضعیت زندان‌های استان تهران را ارتقاء ببخشند.

لزوم دقیق بودن آمارها برای برنامه‌ریزی درست و مبتنی بر واقعیات
در ادامه این نشست، مسعود ستایشی قائم مقام دادگستری کل استان تهران گفت: با اقداماتی که از دیرباز در حوزه زندان صورت گرفت، قدم‌های موثری برداشته شده اما این اقدامات به لحاظ جمعیت کیفری و تعداد ورودی‌ها کافی و مطلوب نیست.

قائم مقام دادگستری کل استان تهران بر لزوم دقیق و متقن بودن آمارها در جلسات ستاد کاهش جمعیت کیفری اظهار داشت: باید توجه داشت که اگر آمارها دقیق نباشد امکان برنامه‌ریزی درست و مبتنی بر واقعیات وجود نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه در حوزه زندانیان بیمار کارهای بسیار خوب و جهادی صورت گرفته افزود: در این زمینه موفق شدیم تا در سنوات ماضی عده زیادی از زندانیان بیمار را تعیین تکلیف کنیم.

ستایشی با تشریح آمار متهمان موجود در زندان‌های استان تهران تصریح کرد: اگر آمار دقیق باشد، خواهیم توانست وضعیت را به خوبی پایش، نظارت و کنترل کنیم.

ارائه برنامه زمان‌بندی به قضات دادسرا برای بازدید از زندان‌ها
علی صالحی دادستان عمومی و انقلاب تهران در این نشست بر لزوم بازدید مستمر قضات دادسرا از زندان‌ها تاکید کرد و گفت: در این زمینه در دادسرا به همکاران، برنامه زمان‌بندی ارائه داده‌ایم تا بازدیدها طبق این برنامه صورت گیرد.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس این برنامه مشخص شده که در چه روزی دادیاران، دادرسان و بازپرسان باید به‌صورت حضوری و یا الکترونیکی از زندان‌ها بازدید کنند.

صالحی بر لزوم فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای بازدید الکترونیکی، ملاقات الکترونیکی با خانواده‌های زندانیان، دادرسی الکترونیک و پابندهای الکترونیک تاکید کرد و گفت: در یکسال گذشته به بیش از هشت هزار زندانی در استان مرخصی پایان حبس اعطاء شده‌است.

وی بر لزوم ارائه آموزش‌های حقوقی لازم به مددکاران زندان تاکید کرد و افزود: مددکاران زندان باید به تکالیف خود مسلط باشند تا با بند تحت نظر خود ارتباط موثر و کیفی داشته باشند.

در ادامه این نشست، حشمت‌الله حیات‌الغیب آماری از وضعیت جمعیت کیفری استان تهران ارائه داد و وضعیت متهمان تحت قرار در زندان‌ها را تشریح کرد.

سید محمد تقوی رئیس دادگاه عمومی و انقلاب نیز در این نشست با تاکید بر لزوم حساسیت نسبت به وضعیت زندانیان افزود: همکاران ما نسبت به اینکه فرد حتی یک شب بی‌جهت در زندان باشد، حساسیت دارند.

در ادامه این نشست، سایر حاضرین پیرامون مسائل مطروحه بحث و تبادل نظر کردند.

رئیس کل دادگستری استان تهران پس از استماع اظهارات حاضران ضرورت استفاده از دادرسی الکترونیک را یادآور شد و گفت: به همه حوزه‌های قضایی سراسر استان تهران در بخشنامه‌ای نسبت به استفاده از دادرسی الکترونیک و پرهیز از اعزام افراد از زندان در صورت عدم ضرورت تاکید خواهد شد.

دستور رئیس کل دادگستری استان تهران برای حل نواقص فنی
القاصی‌مهر مقرر کرد تا ظرف دو هفته یک تیم فنی با محوریت فناوری اطلاعات دادگستری کل استان تهران تشکیل و با همکاری زندان، قائم مقام دادگستری و دادستان تهران نواقص فنی در اسرع وقت مرتفع شود.

رئیس کل دادگستری استان تهران با بیان اینکه ۴۳ درصد از زندانیان مربوط به جرایم مواد مخدر هستند، گفت: با توجه به نوع جرایم این افراد و عدم وجود ضرورت در خصوص اعزام آن‌ها به مراجع قضایی، لازم است از ظرفیت‌های الکترونیکی موجود برای رسیدگی به پرونده‌های این افراد استفاده شود.

موجبات بازداشت برای محاکم و دادگاه‌ها تبیین شود
وی با تاکید بر لزوم تبیین موجبات بازداشت برای محاکم و دادگاه‌ها گفت: باید توجه داشت در مورد فردی که در زندان است، شرایط بازداشت فراهم نیست.

القاصی‌مهر بر ضرورت تنظیم بخشنامه‌ای برای انجام منظم بازدید از زندان‌ها تاکید کرد و افزود: به همه حوزه‌های قضایی تاکید خواهد شد تا به صورت هفتگی و ماهانه از همه زندان‌ها و بندها با شرایط اعلام شده و به شکل میدانی و چهره به چهره از زندان و زندانیان بازدید و ملاقات داشته باشند و از همه حوزه‌های قضایی خواسته خواهد شد تا برنامه‌های بازدید و ملاقات خود را جهت نظارت اعلام کنند.

رئیس کل دادگستری استان تهران با اشاره به ضرورت افزایش ایجاد اشتغال برای زندانیان اظهار داشت: لازم است تا کارگروهی توسط مسئولان زندان‌ها و با همکاری و همراهی قضات ایجاد شود تا ضمن شناسایی افراد واجد شرایط، نسبت به معرفی این افراد به شورای طبقه‌بندی اقدام کنند تا نسبت به ایجاد اشتغال برای افراد دارای شرایط اقدام شود.

وی ضرورت توجه به خانواده‌های زندانیان و تلاش برای حل مشکلات آنها را یادآور شد و گفت: در خصوص ملاقات الکترونیک بررسی‌های لازم صورت گیرد تا شرایط ملاقات الکترونیکی زندانیان با خانواده‌های آن‌ها با رعایت مسائل فنی محقق شود و ابزار لازم برای این موضوع فراهم شود زیرا عملیاتی‌سازی ملاقات‌های الکترونیک هم برای زندان، هم برای زندانی و هم خانواده وی اثرات مثبتی در پی خواهد داشت.