انتقال آب هلیل رود به شمال کرمان، دغدغه مردم / آیا معیشت و کشاورزی در جنوب استان نابود می‌شود؟

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، رودخانه هلیل از کوه‌های جیرفت نزدیک به شهرستان بافت سرچشمه می‌گیرد و به چندین شاخه تقسیم می‌شود. ۳۰۰ کیلومتر را طی می‌کند تا به جازموریان منتقل شود. در ابتدای این رودخانه ۲ سد و ۲۴ آب بند ایجاد کرده اند. سد جدیدی نیز به نام سد صفا رود و یا سد شهیدان امیر تیموری روی یکی از سرشاخه‌های پر آب این رودخانه ایجاد کرده اند که به صورت ثقلی این آب را از سرشاخه‌های هلیل رود به نام آب مشروب به کرمان می‌خواهند منتقل کنند، اما به گفته برخی از کارشناسان در حقیقت این آب برای شرب نیست بلکه برای صنایع آب بر است و ساختن تفریحگاهی به نام «دل عالم» است.

این روز‌ها بحث انتقال آب جنوب استان کرمان به شمال استان تبدیل به مشکلی بزرگ برای مردم این منطقه شده که چندی پیش با تجمع در جلوی تونل انتقال آب اعتراض شان را اعلام کردند. همچنین نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد نیز اعلام کرد با کمیته‌ای که در‌باره استان با عضویت استاندار و مجمع نمایندگان استان و نماینده، ولی فقیه تشکیل شده برای بررسی حل مشکل انتقال آب مهلت یک ماهه داده ایم که اگر برطرف نشود خودمان دست به کار خواهیم شد.

موضوع انتقال آب هلیل رود به شمال استان کرمان مدتی است دغدغه فکری مردم جنوب این استان شده و اگر آب رودخانه منتقل شود شغل بیش از ۷۰۰ هزار نفر از شهرستان‌های جنوبی که از راه کشاورزی و کشت محصولات مختلف امرار معاش می‌کنند از بین می‌رود و باعث کوچ مردم و حاشیه نشینی می‌شود.

توقف عملیات انتقال آب از هلیل رود

از سال ۹۳ پروژه انتقال آب از سد (صفا رود) شهرستان رابر به کرمان و در فاصله ۱۸۰ کیلومتری جنوب غرب مرکز استان شروع شد و در این راستا تونلی به طول ۳۸ کیلومتر در حال احداث بود تا منابع آبی استان و مناطق تابعه آن را تأمین کند؛ با وجود آنکه که بر اساس گمانه زنی‌های انجام شده مدت اجرای این طرح پنج سال اعلام شده بود، اما از اواسط سال ۹۷ این عملیات اجرایی با پیشرفت فیزیکی ۷۰ درصدی با حکم قضایی تعطیل شد و بنا به گفته استاندار وقت کرمان، ادامه فعالیت این پروژه منوط به ارائه نظر کارشناسی رسمی خواهد بود.

برخی از مخالفان مسئولان و فعالان جنوب کرمان معتقدند که انتقال آب از سد صفا رود زنگ خطر جدی برای تأمین آب کشاورزی در جنوب کرمان است و بنابراین خواستار توقف طرح و تضمین حقابه برای منطقه هستند؛ چرا که مخالفان این طرح تأکید دارند که مهمترین منبع تامین آب رودخانه هلیل رود در جنوب استان از کوه‌های شهرستان رابر و سد صفا رود است؛ و حال قصه هلیل رود چیست؟ این روز‌ها نام رودخانه هلیل رود در جنوب استان کرمان به واسطه اخباری مبنی بر انتقال آب از این رودخانه به شمال استان بسیار می‌شنویم. این رودخانه با طول ۳۹۰ کیلومتر به عنوان بزرگترین رود جنوب شرق ایران، از بلندی‌های شهرستان بافت، رابر و بحرآسمان سرچشمه گرفته و به تالاب جازموریان می‌ریزد و سد جیرفت، سد بافت و سد رابر بر سرشاخه‌های این رودخانه بسته شده‌اند.

هلیل‌رود دارای چندین سرشاخه اصلی است. مرتفع‌ترین سرشاخه آن از کوه شاه در ارتفاع ۴۴۰۰ متر سرچشمه می‌گیرد؛ طولانی‌ترین این سرشاخه‌ها رودخانه زردشت یا خراو است که از بلندی‌های منطقه‌ی گوغر در شهرستان بافت جریان می‌یابد و شاخه‌هایی نیز از هنزا و بحرآسمان در ادامه مسیر به هلیل می‌ریزند. این رودخانه در انتهای مسیر به سد جیرفت وارد می‌شود و در نیمه مسیر خود به خشک‌رودی تبدیل می‌شود تا مزارع جیرفت را آبیاری کند.

طرح انتقال آب هلیل رود، موضوع چندین ساله

یک فعال محیط زیست درباره طرح انتقال آب هلیل رود به مرکز استان می‌گوید: این طرح انتقال آب بحث امروز و دیروز نیست بلکه سال هاست این موضوع مد نظر مسئولان بوده است. در دهه هفتاد آگهی فروش “باغشهر” در “هفت باغ” همیشه تبلیغ می‌شد. همان زمان وقتی از هیات مدیره هفت باغ سوال شد که آب این طرح در منطقه کویری را از کجا تامین می‌کنید؟ گفته شد این آب از هلیل رود تامین خواهد شد و مردم جنوب استان فکر نمی‌کردند این طرح عملی شود.

فرود رفعتی ادامه داد: هلیل رود ۲۳۰ کیلومتر از کرمان فاصله دارد و آب آن از “رابر” و”بافت” سرچشمه می‌گیرد که با کرمان ۱۵۰ کیلومتر فاصله دارد. در دهه ۷۰ مردم تصورشان از موضوع انتقال آب هلیل رود به شهرستان کرمان این بود که این انتقال در حد حرف است و عملی نمی‌شود، ولی حالا این طرح جنبه عملیاتی به خود گرفته است.

مردم جنوب استان کرمان این روز‌ها نگران اجرای طرح انتقال آب از سرشاخه‌های “هلیل رود” به مرکز این استان هستند. اهالی می‌گویند این طرح معیشت و کشاورزی آن‌ها را نابود می‌کند و هدف نهایی مجریان در راستای طرح تحول اقتصاد استان و رساندن آب به صنایع است و رفع مشکل کمبود آب شرب مرکز استان تنها توجیهی برای اجرایی شدن طرح است.