چگونه اهدای مغز باعث دستگیری قاتل شد

چگونه اهدای مغز باعث دستگیری قاتل شد

• فیل شکپا و کیت برادبروک
• بی‌بی‌سی

۷ دقیقه پیش

منبع تصویر، CONTRIBUTED

توضیح تصویر،

دایان استوارت در مدارس ابتدایی روستا‌های کمبریج‌شایر در ناحیهٔ استیپل موردن و فالمیر بریتانیا کار می‌کرد

یان استوارت، پس از اینکه همسرش دایان در تابستان ۲۰۱۰ در خانهٔ روستایی سرسبزشان دچار مرگ مشکوک ناشی از تشنج شد رضایت داد که بخش‌های از مغز او را برای تحقیقات علوم پزشکی اهدا کند. این هفته همین نمونه‌های مغزی باعث شد استوارت محکوم به قتل دایان شود. چگونه علم باعث دستگیری قاتل شد؟

وقتی از ونسا ایستون در مورد همسایهٔ قدیمی‌اش، دایان استوارت می‌پرسیم او را دفتردار خوش‌روی مدرسه و زنی مهربان و خوش‌برخورد توصیف می‌کند.

ونسا می‌گوید:"او به‌راستی آدمی دوست‌داشتنی بود که هر‌کسی دوست داشت با او هم‌صحبت شود". ونسا از سال ۱۹۹۳ همسایهٔ روبرویی خانوادهٔ استوارت در بن‌بست پوپلار‌فارم‌ در روستای کمبریج‌شر جنوبی واقع در بسینگبورن بود.

• معمای قتل جوان همجنسگرا پس از ۳۰ سال حل شد
• زودیاک؛ پیام مرموز قاتل زنجیره‌ای بعد از ۵۱ سال رمزگشایی شد
• نویسنده قاتلی که سرنخ قتل را در داستان افشا می‌کند

ونسا همیشه هنر و مهارت دایان که مادر دو فرزند بود را در بافتن آویز‌های سبدی تحسین می‌کرد.

این دو دوست در تعطیلات از گربه‌های همدیگر نگهداری می‌کردند و با هم از مراسم و جشن‌های آتش‌بازی‌ سالانه در محله لذت می‌بردند.

ونسا دربارهٔ خانوادهٔ استوارت می‌گوید:"آنها خانوادهٔ خوب و خوشبختی به‌نظر می‌رسیدند. به روشنی می‌شد دید که چقدر عاشق فرزندان‌شان هستند. پسر‌ها تمام زندگی دایان بودند".

منبع تصویر، CONTRIBUTED

توضیح تصویر،

دایان و یان استوارت در یک مراسم آتش‌بازی

تا اینکه در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۰ ناگهان همه‌چیز دگرگون شد.

به گفتهٔ استوارت، او از خرید به خانه می‌آید و می‌بیند که همسر ۴۷ ساله‌اش پس از پهن کردن رخت‌های شسته‌شده روی زمین افتاده است. بعد مشخص شد که فوت کرده است.

تحقیقات پزشکی‌قانونی همان موقع نشان داد که او دچار مرگ ناگهانی غیرمنتظره در صرع (SUDEP) شده است که هر سال باعث مرگ حدود ۶۰۰ نفر می‌شود.

با اینکه بیش از ۱۸ سال بود که دایان هیچ بیماری و عارضه‌ای نداشت اما برای هیچ‌کس شک و شبهه‌ای در علت مرگ او به‌وجود نیامد.

شش سال بعد پس از مرگ زنی دیگر به نام هلن ‌بیلی، نامزد آقای استوارت و نویسندهٔ کتاب‌های کودکان، شک و تردید‌ها شروع شد.

او برای به‌چنگ آوردن ثروت ۴ میلیون پوندی هلن نقشهٔ قتل او را کشیده بود و ابتدا او را بیهوش و سپس خفه کرده و جسد او را در گودال فاضلاب زیر خانه‌شان در رویستون، هرتفوردشایر انداخته بود.

منبع تصویر، SOUTH BEDS NEWS AGENCY

توضیح تصویر،

یان استوارت هلن بیلی را بیهوش و خفه کرد

از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکسترادیو فارسی بی‌بی‌سی

پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی

برنامه ها

پایان پادکست

در سال ۲۰۱۷ وقتی به دلیل قتل هلن مجرم شناخته شد توجه پلیس دوباره به ماجرای مرگ دایان جلب شد.

این ردیابی و جستجو با مشکلات فراوانی رو‌به‌رو بود.

نه‌ تنها جسد دایان سوزانده شده بود، بلکه آزمایشات کامل سم‌شناسی نیز در جریان کالبد‌شکافی پس از مرگ در سال ۲۰۱۰ انجام نشده بود. فقط رد و اثر نوعی داروی ضد تشنج و صرع در بدن او تشخیص داده شده بود.

فردی که تصمیم گرفته بود جسد دایان سوزانده شود خودِ یان استوارت بود. در طول جلسات دادگاه و ارائهٔ شواهد، دادستان او را متهم کرد که جسد دایان را سوزانده است تا هیچ نشان و اثری که بتواند برای او دردسر درست کند باقی نماند.

با این‌حال کارآگاهان راهی نامعمول برای رسیدن به شواهد داشتند. مغز دایان برای تحقیقات پزشکی اهدا شده بود و خود استوارت به این کار رضایت داده بود.

بدون رضایت یان استوارت، این مدرک حیاتی هم نابود می‌شد.

مامور پلیس جروم کنت از بخش جنایی پلیس بدفوردشایر در ناحیهٔ کمبریج‌شر و هرتفورد‌شر می‌گوید ما دریافتیم که از مغز او استفاده نشده و در بانک مغز بیمارستان قرار داشت.

او در ادامه می‌گوید:"چنین مدرکی بسیار مهم بود، بدون آن نمی‌توانستیم حکم محکومیت قطعی را صادر کنیم".

"هم‌چنین از این نظر اهمیت داشت که اگر او به مرگ طبیعی فوت کرده بود می‌توانستیم به خانواده‌اش بگوییم که نگرانی‌ها و تردید‌های آنها بی‌مورد بوده است".

پروفسور کالین اسمیت، متخصص آسیب‌شناسی عصبی دانشگاه ادینبورگ می‌گوید استفادهٔ پلیس از بافت مغز‌ موجود در بانک مغز برای تحقیقات جنایی "اگر استثنائی نباشد بدون تردید بسیار نامعمول است".

او می‌گوید:"من هرگز چنین موردی را ندیده بودم".

"وقتی مغز افراد به مرکز تحقیقات پزشکی اهدا می‌شود ما می‌توانیم بفهمیم چه بر سر آنها آمده است به همین دلیل نیازی به تحقیقات پلیس در این زمینه نیست. در میان هزاران مغز که به سراسر شبکهٔ بانک مغز بریتانیا اهدا می‌شود وقتی پلیس ناگهان یکی از این مغز‌ها را بخواهد به نظر من اگر موردی استثنائی و نادر نباشد بی‌تردید بسیار غیر‌معمول است".

گروهی از دانشمندان و آسیب‌شناسان برای بررسی مجدد بافت مغزی دایان فرا‌خوانده شدند.

پروفسور صفا السراج، متخصص آسیب‌شناسی عصبی بیمارستان کینگز‌کالج به هیئت منصفهٔ دادگاه گفت "تغییراتی در بافت مغز مشاهده کرده است... که با ایسکمی اولیه تطابق دارد"، وضعیتی که او "آسیب به سلول‌ها به دلیل نرسیدن خون و اکسیژن" توصیف می‌کند.

او می‌گوید چنین شواهدی از ایسکمی "در فرد سالمی که تنفس کند" دیده نمی‌شود و در افرادی مشاهده می‌شود که "بیش از ۳۰ دقیقه" از تنفس و اکسیژن محروم مانده باشند یا جلوی تنفس آنها گرفته شود.

یکی دیگر از شاهدان متخصص، دکتر کایرن آلیسون، آسیب‌شناس عصبی می‌گوید "هیچ نشانه‌ای برای تائید تشنج مشاهده نکرده است" هرچند این به معنای ردّ مرگ ناگهانی غیرمنتظره در صرع (SUDEP) نیست.

پزشک آسیب‌شناس ویژهٔ دولتی بریتانیا، دکتر نات کری که در دادگاه قتل هلن بیلی در سال ۲۰۱۷ شواهدی ارائه داد، می‌گوید مرگ ناگهانی غیرمنتظره در صرع (SUDEP) فقط "پوششی" بر دلیل واقعی مرگ دایان است.

او می‌گوید در این مورد هم به احتمال زیاد "استفاده از نوعی داروی مخدر یا بیهوش‌کننده و هر نوع عملی که جلوی تنفس را بگیرد وجود داشته است".

دکتر کری به هیئت منصفه گفت که در معاینهٔ جسد انتظار داشت جراحاتی را بر بدن شخصی که بر اثر تشنج و حملهٔ صرعی روی زمین افتاده است ببیند که چنین اثراتی وجود نداشت.

در زمان مرگ دایان، استوارت با اورژانس تماس گرفت.

او به تلفنچی امداد گفت:"همسرم غش کرده و در حیاط افتاده است".

وقتی از او پرسیدند آیا همسرش نفس می‌کشد جواب داده است:"نه، فکر نمی‌کنم، نه".

پس از مرگ دایان، استوارت به زندگی‌اش ادامه داد. او پیش از شروع رابطه‌اش با هلن بیلی ماشین اسپورت خریده بود.

در آوریل سال ۲۰۱۶ استوارت خبر ناپدید شدن هلن را اعلام کرد.

سه ماه بعد جسد او در گودال "فاضلاب" زیر خانه در کنار جسد سگ پاکوتاهش بوریس پیدا شد.

هلن بیلی بیش از ۲۰ کتاب نوشته از جمله مجموعه کتاب‌های مشهور الکترا براون برای نوجوانان. در سال ۲۰۱۱ همسرش جان سینفیلد هنگامی که برای تعطیلات به باربادوس رفته بودند بر اثر گیر افتادن در جریان‌های ساحلی دریا غرق شد.

او و استوارت در یک وبسایت سوگواری با هم آشنا شدند و با هم خانه‌ای خریدند و تصمیم گرفتند ازدواج کنند.

مارگارت هولسون، که در ماه‌های پیش از به قتل رسیدن هلن با او نزدیک شده بود، می‌گوید آخرین جلسهٔ محاکمهٔ استوارت "حالم را به‌هم زد، دوباره خاطره‌ٔ این جنایت برایم زنده شد".

او ادامه می‌دهد:"آنچه مرا عصبانی می کند این است که اگر برای فهمیدن اینکه چه اتفاقی برای دایان افتاده است تلاش بیشتری می‌شد، دوست من هلن هنوز زنده بود".

مامور پلیس کنت تصدیق می‌کند که "اگر اتفاقی که برای هلن بیلی افتاد را با قتل دایان مقایسه کنیم به موارد مشکوکی برمی‌خوریم".

او می‌گوید:"البته در آن مرحله ما شواهد و اطلاعات کافی در دست نداشتیم".

"در هنگام مرگ دایان دلیلی وجود نداشت که شک کنیم یان در ماجرا دست داشته یا دایان به دست او کشته شده باشد".

وقتی از مامور پلیس می‌پرسیم که آیا امکان دارد قاتلان دیگری مانند استوارت وجود داشته باشند، می‌گوید:"اگر تحقیقات و بازپرسی در مورد مرگ هلن بیلی انجام نمی‌شد، او از اتهام قتل دایان فرار کرده بود".

"امیدوارم قتل‌های کشف‌نشده و قاتلان ناشناس کمی در جامعه وجود داشته باشند، البته همیشه احتمال وجود چنین افرادی هست".

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید