مذاکره تهران و لندن بر سر پرداخت بدهی قدیمی بریتانیا

روز دو‌شنبه ۲۵ بهمن، حسین امیرعبداللهیان و لیز تراس، وزرای خارجه ایران و بریتانیا به‌صورت تلفنی با یکدیگر گفت‌وگو کردند. بر اساس گزارشی که یک روز بعد، وزارت خارجه ایران از مکالمه تلفنی لیز تراس با حسین امیرعبداللهیان منتشر کرده مقام‌های تهران امیدوارند بریتانیا به‌زودی در موقعیتی قرار گیرد که بتوانند بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی معوق به ایران را بپردازند.

مقامات دولت بریتانیا در حال بررسی راه‌های قانونی برای پرداخت بدهی تاریخی بریتانیا هستند، اگرچه تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی علیه ایران این کار را دشوار کرده است.

وزارت خارجه بریتانیا به‌صورت مشخص روایت لندن از این تماس تلفنی را منتشر نکرده است و تنها در پاسخ به خبرنگاران گفته که این گفت‌وگو در روز دوشنبه انجام شده است، و افزود: «ما به بررسی گزینه‌هایی که به حل فوری این پرونده کمک کند، ادامه می‌دهیم.» در این بیانیه آمده است که بریتانیا همیشه متعهد به پرداخت این بدهی بوده است.

با رسیدن مذاکرات بر سر توافق هسته ای ایران در وین به مرحله تعیین کننده، این امکان وجود دارد که تراس بخواهد بر نفع هر دو طرف در رسیدن به توافق تاکید کند. دو کشور اصرار دارند که بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی – که مربوط به فروش تانک چیفتن در اواسط دهه ۱۹۷۰ است – همیشه مستقل از مذاکرات وین و سرنوشت سه تبعه بریتانیایی دوتابعیتی در زندان اوین تلقی شده است.

اما طولانی‌شدن روند آزادی نازنین زاغری و تشکیل پرونده جدید و صدور حکم زندان برای او در زمانی که پرداخت این بدهی با مشکلاتی همراه شد، نشان می‌دهد این دو پرونده با هم مرتبط‌اند.

روزنامه گاردین در مهرماه ۹۸/ سپتامبر ۲۰۱۹، نوشته بود که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران در حاشیه برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل به خبرنگاران گفته بریتانیا پیشنهاد داده بود که در ازای آزادی نازنین زاغری بدهکاری ۴۰ ساله این کشور به جمهوری اسلامی را خواهد پرداخت اما چون این کار را نکرده، زاغری در زندان مانده است.

بریتانیا اما در شهریورماه همان سال، بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی خود را به ایران پذیرفت. براساس گزارش‌ها، ایران این پول را در سال ۱۹۷۶ برای خرید صدها تانک چیفتن از بریتانیا پرداخت کرده است، اما پس از انقلاب ۱۳۵۷ بخش عمده‌ای از تانک‌ها تحویل نشده و در نهایت به دولت وقت عراق فروخته شده است.

شاید تماس تلفنی امیرعبداللهیان با حضور سیمون کاونی، وزیر امور خارجه ایرلند که همان روز در تهران بود، بی‌ارتباط نباشد. او در گذشته به‌عنوان میانجی در مورد مسائل زندانیان سیاسی عمل کرده است.

نازنین زاغری فروردین‌ماه ۱۳۹۵ توسط سپاه پاسداران در فرودگاه خمینی تهران، هنگام خروج از ایران بازداشت و به مکانی نامعلوم در استان کرمان منتقل شد. در دادگاهی که در شهریورماه همان سال به ریاست ابوالقاسم صلواتی برگزار شد، او به پنج‌ سال حبس تعزیری محکوم شد. خانواده زاغری پیشتر گفته بودند که اتهامات او درباره «مسائل امنیتی» است و سپاه ثارالله کرمان هم در اطلاعیه‌ای گفته بود زاغری در پروژه‌های براندازی مشارکت داشته است.

اتهامات او در دادگاه «براندازی نرم» و همکاری با «مؤسسات معاند» عنوان شده است. زاغری در سال‌های گذشته با بنیاد تامسون-رویترز، شاخه خیریه خبرگزاری رویترز همکاری داشته است.

بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا ماه گذشته در پارلمان این کشور گفت که تحریم‌های آمریکا مانع از پرداخت بدهی این کشور است. اگر مذاکرات وین موفقیت‌آمیز باشد به‌معنای لغو بسیاری از تحریم‌ها خواهد بود، اما گفته می‌شود که بریتانیا بعد از برگزیت آزادی عمل بیشتری برای مراعات نکردن تحریم‌ دیگر کشورها دارد و شاید بتواند بدهی خود را فارغ از نتیجه مذاکرات هسته‌ای بپردازد.