بهای اتم؛ تاریخچه برنامه هستهای ایران از آغاز تا دولت رئیسی
این گزارش نسبتاً طولانی، مهمترین فرازهای برنامه هستهای ایران از زمان آغاز به کار راکتور تحقیقاتی تهران ۱۳ سال پیش از انقلاب تا زمانی است که ابراهیم رئیسی، عضو هیات مرگ بر صندلی ریاستجمهوری نشست.
توضیح چند نکته ضروری است:
• میدانیم که در دولت جدید پس از ۵ ماه وقفه مذاکرات برای احیای برجام از سر گرفته شده است و همچنان ادامه دارد. چون هنوز تکلیف این مذاکرات مشخص نشده است و برای آنکه نقطهای برای ختم این گزارش گذاشته باشیم، آغاز ریاستجمهوری رئیسی را تعیین کردیم.
• این گزارش به صورت توالی تاریخی نوشته شده است. برای انتخاب میان میلادی بودن تاریخها یا شمسی بودنشان نهایتاً تاریخ میلادی را مناسبتر یافتیم. بسیاری از رویدادهای مرتبط با برنامه هستهای ایران بُعدی فراملی دارد و اگر خواننده بخواهد برای یک فراز مشخص در این گزارش جزئیات بیشتری بداند راحتتر آن است که آن فراز را در تاریخ میلادی وقوعش جستجو کند. آرشیوهای بینالمللی از اخبار هستهای ایران بسیار گستردهتر از آرشیوها به زبان فارسی است.
• حتماً رویدادهایی وجود دارد که جایشان در این گزارش خالی است. پیوستگی موضوع هستهای ایران با سیاست خارجی، ژئوپلیتیک خاورمیانه، تنشهای منطقهای، بحرانهای اقتصادی در ایران و بسیاری دیگر از مسائل سبب شده کار برای تدوین یک کرونولوژی همهجانبه و جامع بسیار دشوار باشد. به همین دلیل در این مطلب صرفاً بر رویدادهایی که در هسته و ریشه موضوع هستهای ایران اتفاق افتاده اکتفا شده است.
• بنای کار بر ارائه یک خط زمانی تاحدودی روشن از برنامه هستهای ایران بود. به همین دلیل رویدادها را تحلیل نکردهایم و صرفاً اصل رویداد ذکر شده است.
• در مورد موضوع هستهای ایران اطلاعات و دادههای متناقض و ادعاهای ثابتنشده به وفور در هر دو سمت مناقشه وجود دارد. تا جای ممکن تلاش شد تا تحولات قطعی و موضوعات اثباتشده را در گزارش قرار دهیم. در برخی موارد اگر یک ادعای متناقض اهمیت پسینی داشته یا گسترش ابعاد آن بر وضعیت پرونده هستهای تاثیر مستقیم گذاشته است، موضع طرف مقابل در رد یا اصلاح آن ادعا را منعکس کردهایم.
از این منابع برای تهیه این مطلب استفاده شده است: (لینک)، (لینک)، (لینک)، (لینک)، (لینک)، (لینک)، (لینک)
علاوه بر اینها از منابع رسمی داخل ایران همچون خبرگزاریها، وبسایت ریاستجمهوری و رهبر جمهوری اسلامی و وبسایت سازمان انرژی اتمی هم کمک گرفتهایم.
۱۹۵۷
ایالات متحده و ایران توافقنامه همکاری هستهای غیرنظامی را به عنوان بخشی از برنامه «اتم برای صلح» امضا کردند. در این قرارداد کمکهای فنی آمریکا و تأمین اورانیوم غنیشده برای ایران پیشبینی شده بود.
۱۹۶۷
نوامبر – مرکز تحقیقات هستهای تهران افتتاح شد. این مرکز به یک راکتور تحقیقاتی هستهای ۵ مگاواتی به نام راکتور تحقیقاتی تهران (TRR) مجهز شده بود که سوخت آن از اورانیوم بسیار غنی شده (۹۳ درصد) تأمین میشد. بعدتر (پس از انقلاب) با ایجاد تغییراتی در این رآکتور، صفحات سووخت ۲۰ درصد جایگزین مدل قبلی شد.
۱۹۶۸
۱ ژوئیه – ایران معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) را امضا کرد. مجلس شورای ملی نیز آن را در فوریه ۱۹۷۰ تصویب کرد.
۱۹۷۴
۱۵ مه – ایران توافقنامه پادمان NPT را با آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) امضا کرد. پادمانها اجازه بازرسیها را به منظور راستیآزمایی در مورد اینکه غنیسازی و دیگر فعالیتهای هستهای به سمت ساخت سلاحهای هستهای یا سایر وسایل انفجاری هستهای منحرف نمیشود، مجاز میسازد.
نوامبر – شرکت کرافتورک Kraftwerk Union آلمان غربی، زیرمجموعه زیمنس، با ساخت دو راکتور آب سبک ۱۲۰۰ مگاواتی برای تولید انرژی هستهای در بوشهر موافقت کرد. ساخت و ساز در اوت ۱۹۷۵ آغاز شد، اما قرارداد رسمی تا اواسط سال ۱۹۷۶ امضا نشد.
۱۹۷۵
دولت جرالد فورد حمایت اصولی خود را از طرح شاه برای توسعه یک «برنامه انرژی هستهای جامع» برای تنوع بخشیدن به منابع انرژی ایران ابراز کرد. شاه خواستار ظرفیت تولید ۲۳۰۰۰ مگاوات برق با توانایی پردازش مجدد سوخت عرضه شده توسط ایالات متحده بود.
۱۹۷۶
https://www.radiozamaneh.com/703977۲۰ آوریل – جرالد فورد، رئیس جمهوری آمریکا فرمان امنیت ملی ۳۲۴ را در حمایت از برنامه هستهای پیشنهادی شاه و کمک به ایران در تدوین برنامهای برای ساخت ۲۳ راکتور انرژی هستهای صادر کرد. اما دولت آمریکا به ایران اجازه نداد که تواناییهای بازفرآوری مستقل مورد نظر شاه را داشته باشد. در عوض، تفاهم نامه فورد یک کارخانه چند ملیتی بازفرآوری در ایران را تصویب کرد که ایالات متحده را نیز قادر میساخت در این پروژه مشارکت کند. ایران گزینه چندملیتی را رد کرد و بر داشتن برنامه هستهای جامع ملی فشار آورد.
۱۹۷۷
اوت – جیمی کارتر مذاکرات بر سر برنامه هستهای پیشنهادی شاه را دوباره آغاز کرد.
۱۹۷۸
ژانویه – ایران و ایالات متحده یک توافق هستهای را تدوین کردند که در آن ایران با پادمانهایی فراتر از الزامات NPT موافقت میکرد. در مقابل، ایالات متحده به ایران وضعیت «مورداعتمادترین کشور» را برای بازفرآوری اعطا کرد تا ایران در هنگام درخواست مجوز برای بازفرآوری سوخت عرضهشده توسط ایالات متحده، مورد تبعیض قرار نگیرد.
۱۹۷۹
پس از انقلاب ۱۹۷۹، ایالات متحده تأمین اورانیوم غنیشده ۹۳ درصدی برای راکتور تحقیقاتی تهران را متوقف کرد.
۳۱ ژوئیه – شرکت کرافت ورک، کار بر روی راکتور بوشهر را متوقف کرد چرا که ایران در پرداخت سررسیدهای توافقشده تأخیر داشت. این شرکت ازسرگیری پروژه را منوط به پرداخت دیونش کرد.
۱۹۸۴
فوریه – مهندسان آلمانی برای انجام مطالعات امکان سنجی تکمیل رآکتور بوشهر به ایران بازگشتند.
۲۴ مارس – حمله عراق به نیروگاه اتمی بوشهر آسیب جدی وارد کرد.
دسامبر – ایران با کمک چین یک مرکز تحقیقات هستهای در اصفهان افتتاح کرد. در سال ۱۹۸۵، چین یک «رآکتور آموزشی» به این مرکز تحویل داد.
۱۹۸۷
۵ مه – پس از ۱۸ ماه مذاکره، آرژانتین قراردادی ۵, ۵ میلیون دلاری با تهران برای تأمین صفحات سوخت راکتور تحقیقاتی تهران منعقد کرد تا به جای سوخت غنیشده بیش از ۹۰ درصد قبلی، تنها با اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده کار کند. در سال ۱۹۸۹، آرژانتین به عنوان طرف رسمی برای تأمین صفحات سوخت تعیین شد. در سال ۱۹۹۳، آرژانتین حدود ۲۲,۶ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد غنیشده را برای سوخت رآکتور به ایران تحویل داد.
۱۹۹۰
۹ اکتبر – ایران تصمیم به بازسازی نیروگاه اتمی آسیب دیده بوشهر گرفت.
۱۹۹۲
۲۵ اوت – روسیه و ایران توافقنامه همکاری در زمینه استفاده غیرنظامی از انرژی هستهای، از جمله ساخت نیروگاه هستهای امضا کردند.
۱۹۹۵
ژانویه – ایران قراردادی با وزارت انرژی اتمی روسیه برای ساخت یک راکتور آب سبک در بوشهر تحت پادمان آژانس بینالمللی انرژی اتمی امضا کرد. روسیه متعهد به تکمیل این نیروگاه در مدت ۵۵ ماه بود. تکمیل پروژه تا اوت ۲۰۱۰ طول کشید.
۱۹۹۷
مه – آژانس با تصویب پروتکل الحاقی، موافقتنامه پادمان را گسترش داد. بر این اساس، بازرسان مجاز خواهند بود بازرسیهای کوتاه مدت انجام دهند و ویزای ورود/خروج چندگانه به آنها ارائه شود. ایران پروتکل الحاقی را در سال ۲۰۰۳ امضا کرد، اما تا سال ۲۰۱۰ آن را در مجلس تصویب نکرد.
https://www.radiozamaneh.com/700741۱۹۹۸
۲۳ فوریه – دولت کلینتون با برنامه انرژی هستهای ایران مخالفت کرد به این دلیل که ایران دارای ذخایر نفت و گاز کافی برای تأمین انرژی است و کار بر روی رآکتور هستهای میتواند به طور غیرمستقیم به برنامه تسلیحاتی کمک کند.
۶ مارس – تحت فشار ایالات متحده، اوکراین اعلام کرد که دو توربین را برای استفاده در راکتور بوشهر نمیفروشد.
۱۹۹۹
۷ مه – روسیه گفت که ایران میخواهد همکاریهای هستهای خود را گسترش دهد. ساخت دومین نیروگاه هستهای بخشی از درخواست ایران بود.
۱۹ مه – محمد خاتمی، رئیسجمهور وقت ایران در یک سفر پنج روزه به عربستان سعودی رفت. ایران و عربستان سعودی با صدور بیانیهای مشترک از تبدیل خاورمیانه به منطقه عاری از سلاحهای کشتار جمعی حمایت کردند. آنها گفتند که تولید و انباشت تسلیحات هستهای اسرائیل، همراه با عدم رعایت قوانین و معاهدات بین المللی، تهدیدی جدی برای صلح و امنیت در منطقه است.
۲۰۰۰
۱۴ مارس – کلینتون قانون منع گسترش سلاحهای هستهای ایران را امضا کرد که به ایالات متحده اجازه میداد افراد و سازمانهایی را که به برنامههای تسلیحات هستهای، شیمیایی، بیولوژیکی و موشکهای بالستیک ایران کمک میکنند، تحریم کند.
۲۰۰۱
۱۲ تا ۱۵ مارس – ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و خاتمی، رئیس جمهور ایران، توافقنامه همکاری هستهای و نظامی را امضا کردند. خاتمی گفت که ایران خواهان ایجاد نیروگاه هستهای دوم پس از تکمیل بوشهر است.
نوامبر – سیمور هرش، روزنامهنگار آمریکایی به نقل از یک منبع اطلاعاتی در دولت آمریکا اعلام کرد که برنامه هستهای ایران نه در نیروگاه آب سبک بوشهر که در اماکن نظامی در دیگر نقاط ایران پی گرفته میشود.
۲۰۰۲
۸ ژانویه – اکبر هاشمی رفسنجانی گفت: «ایران به دنبال مسلح کردن خود به سلاحهای غیر متعارف نیست.»
۱۵ اوت – شورای ملی مقاومت ایران، فاش کرد که ایران در حال ساخت دو سایت هستهای مخفی است – یک کارخانه غنیسازی اورانیوم و آزمایشگاه تحقیقاتی در نطنز و یک کارخانه تولید آب سنگین در اراک. خاتمی با اذعان به وجود نطنز و دیگر تأسیسات در صداوسیمای جمهوری اسلامی از آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای بازدید از این مراکز دعوت کرد.
۱ سپتامبر – علیرغم تلاشهای ایالات متحده برای متقاعد کردن روسها برای عدم مشارکت، تکنسینهای روسی شروع به مونتاژ تجهیزات سنگین در راکتور بوشهر کردند. اما رآکتور با تاخیرهای مکرر در ساخت مواجه شد.
۲۰۰۳
۹ فوریه – محمد خاتمی گفت که ایران اورانیوم را در منطقه ساغند کشف و استخراج کرده است. وی به «حق مشروع ایران برای دستیابی به انرژی هستهای برای اهداف صلح آمیز» اشاره کرد و آمادگی خود را برای پذیرش بازرسیهای بین المللی از فعالیتهای هستهای خود ابراز کرد.
۶ مه – سازمان انرژی اتمی ایران طرحی از برنامه هستهای ایران را به سازمان ملل ارائه کرد و تاکید کرد که این برنامه صلحآمیز است..
۱۹ ژوئن – گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی ایران را نقضکننده NPT ندانست، اما تاکید کرد که ایران باید در مورد تأسیسات غنیسازی اورانیوم نطنز و کارخانه تولید آب سنگین اراک از قبل اطلاع میداد. آژانس ناظر سازمان ملل بعداً از ایران خواست پروتکل الحاقی به موافقتنامه پادمان معاهده منع گسترش تسلیحات هستهای را امضا و تصویب کند که به بازرسان امکان دسترسی بیشتر به سایتهای هستهای و حق بازرسیهای ناگهانی را میدهد.
۲۶ اوت – بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی آثاری از اورانیوم بسیار غنی شده را در تاسیسات هستهای نطنز پیدا کردند. ایران مدعی شد که این آثار از تجهیزات وارد شده از کشور دیگری است.
۲۵ سپتامبر – بازرسان تسلیحات سازمان ملل آثاری از اورانیوم با درجه بسیار غنی شده را در سایت دوم در نزدیکی تهران با نام پارچین پیدا کردند. آژانس بین المللی انرژی اتمی تا روز ۳۱ اکتبر فرصت داد تا ایران ثابت کند که سلاح هستهای تولید نمیکند.
۲۱ اکتبر – در مذاکرات سعدآباد در تهران، ایران در گفتگو با بریتانیا، فرانسه و آلمان (EU-3)، با تعلیق فعالیتهای غنیسازی و فرآوری اورانیوم و دسترسی به سایتهای هستهای برای بازرسیهای اعلامنشده توسط آژانس موافقت کرد. ایران همچنین با امضای پروتکلهای الحاقی معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای و موافقتنامه پادمان آن با آژانس موافقت کرد.
۲۴ اکتبر – حدود ۱۵۰۰ نفر از نیروهای بسیجی و حزباللهی در تهران تظاهرات کردند تا توافق سعدآباد بین تهران و سه کشور اروپایی را محکوم کنند.
۱۲ نوامبر – آژانس به این نتیجه رسید که هیچ مدرکی دال بر برنامه مخفیانه تسلیحات هستهای در ایران وجود ندارد اما نسبت به تولید پلوتونیوم ابراز نگرانی کرد. خاتمی گفت که پلوتونیوم برای تولید دارو استفاده میشود و مقدار کمی که ایران تولید میکند نمیتواند برای بمب هستهای به کار گرفته شود.
۱۸ دسامبر – تهران پروتکل الحاقی به موافقتنامه پادمان معاهده عدم اشاعه را امضا کرد. پروتکل الحاقی به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی اختیارات بیشتری در برنامههای راستی آزمایی هستهای خود اعطا کرد. از آن زمان، ایران در مقاطعی به طور داوطلبانه اجازه بازرسیهای سرزده بیشتری را داده اما مجلس شورای اسلامی هنوز پروتکل الحاقی را تصویب نکرده است.
https://www.radiozamaneh.com/698196۲۰۰۴
۲۲ فوریه – ایران اذعان کرد که تجهیزات هستهای را مخفیانه از منابع بینالمللی خریده است، اگرچه تهران همچنان اصرار داشت که هدفش تولید برق بوده و نه سلاح هستهای.
۷ آوریل – ایران برنامههای خود را برای ساخت یک راکتور آب سنگین برای تولید ایزوتوپهای رادیویی برای تحقیقات پزشکی اعلام کرد. کشورهای غربی هشدار دادند که این تأسیسات میتواند میلههای سوخت مصرف شده را برای تولید پلوتونیوم مجدداً پردازش کند.
۲۸ اوت – خاتمی گفت که ایران حق غنیسازی اورانیوم را دارد و مایل است به آژانس بین المللی انرژی اتمی تضمین دهد که سلاح هستهای تولید نمیکند.
۶ اکتبر – تهران اعلام کرد که با تبدیل چند تن اورانیوم کیک زرد، گاز هگزافلوراید مورد نیاز برای غنیسازی اورانیوم را تولید کرده است.
۱۴ نوامبر – ایران در مذاکرات با بریتانیا، فرانسه و آلمان، توافق پاریس را پذیرفت که حقوق تهران برای دستیابی به فناوری هستهای برای اهداف صلحآمیز را به رسمیت میشناخت و بر تعهد ایران برای عدم دستیابی به سلاحهای هستهای تاکید میکرد. در مقابل، ایران داوطلبانه موافقت کرد که فعالیتهای غنیسازی اورانیوم را موقتاً متوقف کند و به آژانس اجازه دهد تا بر تعلیق نظارت کند.
۱۵ نوامبر – آژانس گزارش داد که هیچ مدرکی مبنی بر تلاش ایران برای تولید سلاح هستهای پیدا نکرده است، اگرچه نمیتواند وجود مواد هستهای را که اعلام نشده است، رد کند.
۲۲ نوامبر – ایران از آژانس بین المللی انرژی اتمی دعوت کرد تا بر تعلیق کلیه فعالیتهای مرتبط با غنیسازی نظارت کند.
۳۰ نوامبر – ایران گفت که حق غنیسازی اورانیوم خود را رها نکرده است و تعلیق فعالیتها، موقتی است. مقامات اروپایی امیدوار بودند که در ازای معاملات تجاری و سایر مشوقها، تعلیق را دائمی کنند.
۲۲ دسامبر – وزیر اطلاعات ایران از دستگیری بیش از ۱۰ نفر به اتهام جاسوسی خبر داد. تهران اعلام کرد که جاسوسان اطلاعات حساس برنامه هستهای ایران را به موساد اسرائیل و سیا میدادند.
۲۰۰۵
۱۳ ژانویه – بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی فقط اجازه دسترسی جزئی و کنترلشده به پادگان پارچین در نزدیکی تهران را یافتند. طبق معاهده NPT، ایران ملزم به دادن اجازه برای بازرسی از پایگاههای نظامی خود نبود. اما دولت بوش پیوسته ابراز نگرانی میکرد که مخالفت ایران در اجازه دسترسی کامل به پایگاهها و تأسیسات نظامی مشکوکش با برنامه مخفی تسلیحات هستهای مرتبط است.
۱۷ ژانویه – جرج بوش گفت که «اگر مانعتراشی بر سر راه راستیآزمایی درباره برنامه تسلیحات هستهای ادامه یابد» اقدام نظامی علیه ایران یک گزینه جدی است.
۱۹ بهمن – علی شمخانی وزیر دفاع وقت ایران در مصاحبهای گفت که دستیابی به سلاح هستهای به نفع منافع ملی ایران نیست.
۲۸ فوریه – تهران و مسکو توافقنامهای امضا کردند که بر اساس آن روسیه سوخت هستهای را برای تاسیسات بوشهر تأمین میکند و ایران تمام میلههای سوخت مصرف شده را به روسیه باز میگرداند تا اطمینان حاصل شود که سوخت برای مصارف دیگر منحرف نمیشود.
۱۵ مه – مجلس ایران با تصویب طرحی غیرالزامآور از دولت خواست غنیسازی اورانیوم را برای استفاده صلحآمیز از سر بگیرد.
۱ اوت – ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی اطلاع داد که تصمیم به از سرگیری فعالیت در مرکز تبدیل اورانیوم اصفهان گرفته است. آژانس از ایران خواست که هیچ اقدامی که به مذاکرات با بریتانیا، فرانسه و آلمان لطمه بزند یا روند بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی را تضعیف کند، انجام ندهد.
۵ اوت – بریتانیا، فرانسه و آلمان «چارچوب توافق بلندمدت» را به ایران پیشنهاد کردند. این توافق به توسعه انرژی هستهای صلحآمیز کمک میکرد در ازای تعهد الزامآور مبنی بر اینکه ایران فعالیتهای چرخه سوخت را به غیر از نیروی آب سبک و راکتورهای تحقیقاتی دنبال نمیکند. همچنین خواستار توقف ساخت یک رآکتور تحقیقاتی آب سنگین در اراک شد. ایران این پیشنهاد را رد کرد، زیرا تهران را ملزم میکرد تا تمام کارهای مربوط به سوخت هستهای را کنار بگذارد.
https://www.radiozamaneh.com/696816۸ اوت – ایران تبدیل اورانیوم را در تاسیسات اصفهان و تحت نظارت آژانس از سر گرفت.
۹ اوت –علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، گفت که «تولید، ذخیره و استفاده از سلاح هستهای» شرعی نیست. این گفته رهبر جمهوری اسلامی بعدتر از سوی نمایندگان سیاسی حکومت به عنوان «فتوای» خامنهای برای حرمت سلاح هستهای مشهور شد.
۱۱ اوت – آژانس از ایران خواست تمام فعالیتهای غنیسازی را به حالت تعلیق درآورد.
۲۴ سپتامبر – شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران از توافقنامه پادمان NPT تخطی کرده و تصمیم گرفت که اگر این روند ادامه یابد، پرونده هستهای ایران را برای اقدامات بیشتر به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد. این تصمیم در پی امتناع مکرر ایران در گزارش کامل فعالیتهای هستهای خود بود. تهران در پاسخ گفت که ممکن است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را که اجازه بازرسیهای سرزده و ناگهانی بیشتری را میدهد، به حالت تعلیق درآورد.
۲۰ نوامبر – مجلس شورای اسلامی لایحهای را تصویب کرد که در آن دولت موظف میشد اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را در صورت ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت، متوقف کند. مجلس اقدامی برای ممانعت از بازرسیهای عادی طبق موافقتنامه پادمان که در سال ۱۹۷۴ توسط مجلس شورای ملی تصویب شده بود، انجام نداد.
۲۰۰۶
ژانویه – ایران مهر و مومهای تاسیسات غنیسازی نطنز و دو مکان ذخیره سازی و آزمایش فعالیتهای هستهای را شکست.
۴ فوریه – شورای حکام آژانس پرونده هستهای ایران را به دلیل عدم پایبندی به تعهدات خود در توافقنامه پادمان NPT به شورای امنیت سازمان ملل فرستاد.
۳۱ ژوئیه – شورای امنیت سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه ۱۶۹۶ از ایران خواست که فعالیتهای غنیسازی اورانیوم خود را ظرف یک ماه متوقف کند. هیچ تحریمی اعمال نشد، اما قطعنامه هشدار داده بود که در صورت عدم پایبندی ایران، «اقدامات مناسب» اتخاذ خواهد شد. تهران این قطعنامه را غیرقانونی خواند. چین و روسیه مانعی بر سر راه تصویب این قطعنامه ایجاد نکردند و خودشان هم به آن رأی مثبت دادند. تنها قطر به عنوان عضو غیردائم شورای امنیت با این قطعنامه مخالفت کرد.
۲۶ اوت – محمود احمدینژاد، رئیس جمهور وقت ایران، کارخانه تولید آب سنگین در اراک را افتتاح کرد. ایالات متحده ابراز نگرانی کرد که آب سنگین در رآکتور آب سنگین اراک برای تولید پلوتونیوم، یکی از اجزای سازنده سلاحهای هستهای، استفاده شود.
۲ اکتبر – جورج بوش قانون حمایت از آزادی ایران را امضا کرد که تحریمهای اقتصادی را علیه کشورها و شرکتهایی که به برنامه هستهای ایران کمک میکردند اعمال کرد.
۲۳ دسامبر – شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ۱۷۳۷ را تصویب کرد که ایران را به دلیل عدم پایبندی به قطعنامه ۱۶۹۶ و توقف غنیسازی اورانیوم تحریم کرد. این قطعنامه فروش فناوری مرتبط با هستهای به ایران را ممنوع و داراییهای افراد و شرکتهای کلیدی مرتبط با برنامه هستهای را مسدود کرد. همه اعضای شورای امنیت از جمله چین و روسیه به این قطعنامه رأی مثبت دادند.
۲۰۰۷
۲۴ مارس – شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ۱۷۴۷ را تصویب کرد که فروش تسلیحات به ایران را ممنوع میکرد، مسدود شدن داراییها را افزایش داد. همه اعضای شورای امنیت از جمله چین و روسیه به این قطعنامه رأی مثبت دادند.
https://www.radiozamaneh.com/696688۴ دسامبر – در برآورد سازمان سیا در مورد فعالیتهای هستهای ایران اعلام شد که شواهدی وجود دارد که نشان میدهد تهران برنامه هستهای نظامی خود را در سال ۲۰۰۳ متوقف کرده است. این سازمان با «اطمینان متوسط» ارزیابی کرد که ایران برنامه تسلیحات هستهای خود را از اواسط سال ۲۰۰۷ پی نگرفته است. این یافتهها با ارزیابی سال ۲۰۰۵ جامعه اطلاعاتی ایالات متحده مبنی بر اینکه تهران به دنبال ساخت تسلیحات هستهای است، تناقض داشت.
۲۰۰۸
۲۲ فوریه – آژانس به این نتیجه رسید که ایران به سؤالات جامعه بینالمللی در مورد برنامه هستهای خود و آزمایش نسل جدید سانتریفیوژ برای غنیسازی سریعتر اورانیوم پاسخ کاملی نداده است. این گزارش تا حدی مبتنی بر اطلاعات به دست آمده توسط دولت بوش بود که ظاهراً به تلاشهای ایران برای ساخت سلاح هستهای اشاره میکرد. این دادهها از یک لپتاپ استخراج شده است که بنا بر گزارشها در سال ۲۰۰۴ از یک چهره کلیدی برنامه هستهای ربوده و به خارج از ایران منتقل شده بود.
۳ مارس – شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ۱۸۰۳ را تصویب کرد و تحریمهای اقتصادی بیشتری را علیه ایران اعمال کرد. ۱۴ عضو شورای امنیت به این قطعنامه رأی مثبت دادند و تنها اندونزی رأی ممتنع داد.
۱۸ ژوئیه – دولت بوش موافقت کرد که ویلیام برنز معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده را به ژنو بفرستد تا با همتایان اروپایی خود در مذاکرات با ایران در مورد برنامه هستهای شرکت کند. اما ایران بار دیگر تعلیق یا توقف فعالیتهای غنیسازی خود را رد کرد.
۲۶ سپتامبر – شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ۱۸۳۵ را تصویب کرد که در آن سه دور قبلی تحریمها علیه ایران تأیید شد. هیچ تحریم جدیدی اعمال نشد و همه اعضا به آن رأی مثبت دادند.
۲۰۰۹
۲۵ سپتامبر – باراک اوباما، رئیسجمهور وقت آمریکا، نیکولای سارکوزی رئیس جمهور فرانسه و ادوارد براون، نخستوزیر بریتانیا در یک کنفرانس مطبوعاتی گفتند که ایران یک کارخانه مخفی غنیسازی اورانیوم در فردو در نزدیکی قم دارد. ایران گفت که چهار روز قبل در نامهای به آژانس بینالمللی انرژی اتمی ساخت یک کارخانه آزمایشی غنیسازی جدید را اعلام کرده است. منتقدان گفتند که تهران زمانی که متوجه شد این مرکز لو رفته است، وجود این سایت را فاش کرد.
۱ اکتبر – ایران در ژنو با اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان برای گفتگو در مورد برنامه هستهای دیدار کرد. طرفین پیشنهادی را به ایران ارائه کردند تا ۸۰ درصد از ذخایر اورانیوم با غنای پایین خود را از نطنز به روسیه ارسال کند. سپس این محموله برای غنیسازی بیشتر و ساخت میلههای سوخت برای راکتور تحقیقاتی تهران که ایزوتوپهایی برای مصارف پزشکی تولید میکند، به فرانسه برود.
۱۹ تا ۲۱ اکتبر – مذاکرات اوایل اکتبر در ژنو با حضور آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره انتقال ۸۰ درصد از اورانیوم تولیدشده با غنای پایین ایران در وین ادامه یافت. بر سر پیشنویس توافق حاصل شد. ایالات متحده، فرانسه و روسیه این توافق را تأیید کردند، اما ایران به دلیل مخالفتهای داخلی از آن عقبنشینی کرد.
۲۰۱۰
۱۲ فوریه – احمدی نژاد اعلام کرد که ایران اورانیوم ۲۰ درصدی غنیشده تولید کرده است. تا آن زمان ایران تا سطح ۳, ۵ درصد غنیسازی میکرد. او گفت که ایران توانایی غنیسازی بیشتر اورانیوم را هم دارد.
۱۷ مه – ترکیه، برزیل و ایران با یک توافق هستهای مشابه توافقنامه در ژنو در سال ۲۰۰۹ موافقت کردند. انتقال ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین (۳, ۵ درصد) به ترکیه در ازای ۱۲۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصدی، محور این توافق بود. ایران اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده را برای راه اندازی رآکتور تحقیقاتی تهران نیاز داشت. ایالات متحده و اروپاییها این توافق را رد کردند زیرا ایران ذخایر اورانیوم خود را افزایش داده بود. ۱۲۰۰ کیلوگرم در آن زمان تنها نیمی از ذخایر ایران را تشکیل میداد، نه ۸۰ درصدی که در قرارداد اکتبر ۲۰۰۹ قرار بود به خارج از کشور منتقل شود. واشنگتن همچنین معتقد بود این اقدام یک تاکتیک تاخیری برای جلوگیری از اعمال تحریمها است.
https://www.radiozamaneh.com/695522۹ ژوئن – شورای امنیت سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه ۱۹۲۹، دور چهارم تحریمها را علیه ایران اعمال کرد. آنها شامل تدابیر شدید مالی و تحریم گسترده تسلیحاتی بودند. احمدینژاد گفت تحریمها «کاغذپارهای است که باید در سطل زباله انداخته شود» و «نمیتواند به ایرانیان آسیب برساند.»
ژوئن – گزارشها حاکی از شناسایی ویروس کامپیوتری استاکس نت در رایانههای کارکنان نیروگاه اتمی بوشهر است.
۲۴ ژوئن – کنگره قانون جامع تحریمها و پاسخگویی ایران در سال ۲۰۱۰ را تصویب کرد. این قانون به اتفاق آرا در مجلس سنا و با اکثریت قاطع در مجلس نمایندگان به تصویب رسید. این لایحه تحریمهای موجود آمریکا علیه ایران را گسترش داد. تحریمهای گستردهای را علیه شرکتهای خارجی که فرآوردهای پالایش شده از جمله بنزین به ایران صادر میکنند یا در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری میکنند، اعمال کرد. این قانون بسیار فراتر از قطعنامه ۱۹۲۹ سازمان ملل بود.
۶ ژوئیه – ایران اعلام کرد که مذاکرات با شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان ممکن است در ماه سپتامبر آغاز شود.
۱۱ ژوئیه – ایران اعلام کرد که ۲۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد غنی شده تولید کرده و کار بر روی صفحات سوخت را آغاز کرده است. این سوخت قرار بود تا سپتامبر ۲۰۱۱ برای ایجاد ایزوتوپهای پزشکی به راکتور تحقیقاتی تهران تحویل داده شود. قدرتهای غربی ابراز نگرانی کردند که توانایی ایران برای غنیسازی ۲۰ درصد به تولید مواد لازم برای تسلیحات هستهای که حدود ۹۰ درصد غنیشده است، کمک کند.
۲۶ ژوئیه – اتحادیه اروپا تحریمهایی را تصویب کرد که بر اساس آن کمکهای فنی به صنعت نفت و گاز ایران ممنوع شد.
۱۳ اوت – آژانس فدرال انرژی اتمی روسیه (روساتم) اعلام کرد که راکتور بوشهر بهزودی به سوخت هستهای مجهز میشود و اولین نیروگاه هستهای ایران رسماً عملیاتی خواهد شد.
۲۱ اوت – مراسم راهاندازی رسمی راکتور بوشهر پس از سالها تأخیر برگزار شد. ایران بارگیری سوخت نیروگاه را آغاز کرد، به این امید که ظرف چند ماه آن را به طور کامل به بهرهبرداری برساند. به عنوان بخشی از این قرارداد، روسیه سوخت راکتور را تأمین کرد و ایران موظف است سوخت مصرف شده را به روسیه بازگرداند.
۲۳ نوامبر – گزارش آژانس نشان داد که ایران در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۰ بدون هیچ دلیلی غنیسازی اورانیوم را برای یک روز متوقف کرده است. این گزارش در حالی منتشر شد که گمانهزنیها مبنی بر اینکه برنامه هستهای ایران دچار مشکلات فنی شده، به گوش میرسید.
دسامبر – ایران شروع به تولید «کیک زرد» کرد که برای تولید سوخت رآکتور هستهای ضروری است. فروش کیک زرد به ایران تحت تحریمهای سازمان ملل قرار داشت.
۶-۷ دسامبر – ایران در ژنو با اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد و آلمان بر سر برنامه هستهای مذاکره کرد. این گروه موافقت کرد که دوباره در ژانویه ۲۰۱۱ در استانبول ملاقات کنند.
۲۰۱۱
۸ ژانویه – علی اکبر صالحی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی ایران مدعی شد که ایران از فناوری لازم برای ساخت صفحات و میلههای سوخت برای راکتورهای هستهای خود برخوردار است.
۲۱ و ۲۲ ژانویه – مذاکرات ۵+۱ در استانبول پس از اینکه تهران از بحث در مورد محدودیتهای شفافکننده برای برنامه غنیسازی اورانیوم خودداری کرد، با شکست مواجه شد.
۲۵ فوریه – یک گزارش آژانس، اطلاعات جدیدی یافت که نشان میدهد ایران ممکن است پژوهشهایی روی ساخت سلاح انجام داده باشد. همچنین خاطرنشان کرد که به نظر میرسد ایران بردشواریّها و اختلالهای ناشی از ویروس استاکس نت غلبه کرده است.
۱۰ مه – نیروگاه اتمی بوشهر ایران به گفتهاتم استروی اکسپورت، شرکت روسی سازنده آن، در سطح پایین شروع به کار کرد.
۲۳ تا ۲۴ مه – اتحادیه اروپا بیش از ۱۰۰ فرد و شرکت مرتبط با برنامه هستهای ایران را تحریم کرد در حالی که ایالات متحده هفت شرکت خارجی را که در تأمین فرآوردههای پالایشی ایران دخیل بودند تحریم کرد. همچنین ۱۶ شرکت و فرد درگیر در برنامههای موشکی و هستهای را در لیست سیاه قرار داد.
۲۴ مه – گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان داد که ایران تولید اورانیوم با غنای پایین خود را به میزان قابل توجهی افزایش داده و تعداد سانتریفیوژهای خود را اندکی افزایش داده است.
۲ سپتامبر – گزارش آژانس نشان داد که ایران فعالیتهای مرتبط با غنیسازی اورانیوم خود را تعلیق نکرده و به اندازه کافی با آژانس همکاری نمیکند.
۴ سپتامبر – ایران اعلام کرد که نیروگاه اتمی بوشهر به شبکه سراسری برق متصل شده است.
۸ نوامبر – یک گزارش آژانس مدعی شد که ایران از سال ۲۰۰۳ همچنان برنامه ساخت تسلیحات هستهای را ادامه داده است و یک پروژه مخفی برای غنیسازی اورانیوم دارد. همچنین نشان داد که ۸ هزار سانتریفیوژ در نطنز نصب شده است که ۶۲۰۰ عدد آنها در حال کار است. تهران مدعی شد که ایالات متحده این شواهد را جعل کرده است.
۱۸ نوامبر – شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی قطعنامه جدیدی در مورد اجرای پادمانها و مفاد مربوط به قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران تصویب کرد. این قطعنامه «نگرانی عمیق و فزایندهای را درباره مسائل حلنشده درباره برنامه هستهای ایران، از جمله مواردی که نیاز به شفافسازی دارند تا وجود ابعاد نظامی احتمالی منتفی شود، ابراز میکند.»
۲۰۱۲
۱ ژانویه – ایران اعلام کرد که اولین میله سوخت هستهای خود را تولید کرده است.
۹ ژانویه – آژانس تأیید کرد که ایران غنیسازی اورانیوم را در نیروگاه زیرزمینی خود در فردو تا ۲۰ درصد آغاز کرده است.
۲۳ ژانویه – اتحادیه اروپا تحریم نفتی را علیه ایران اعمال کرد که از ۱ ژوئیه ۲۰۱۲ اجرایی شد. اتحادیه اروپا در آن زمان مشتری ۲۰ درصد از نفت تولیدی ایران بود.
۱۵ فوریه – محمود احمدی نژاد در یک پخش زنده تلویزیونی از اولین میلههای سوخت ۲۰ درصد غنی شده در داخل ایران برای رآکتور تحقیقاتی تهران رونمایی کرد. ایران همچنین نسل جدیدی از سانتریفیوژها را فعال کرد که طبق گزارشها ظرفیت غنیسازی را سه برابر افزایش میداد.
۲۱ فوریه – بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی پس از ناکامی از دسترسی به پایگاه نظامی پارچین ایران را ترک کردند.
۲۴ فوریه – گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش داد که ایران برنامه غنیسازی اورانیوم خود را به طور قابل توجهی شتاب داده است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی «نگرانیهای جدی» خود را در مورد مقاصد نظامی احتمالی ابراز کرد.
۶ مارس – گروه ۵+۱ با از سرگیری مذاکرات با ایران بر سر برنامه هستهای موافقت کرد.
۱۴ آوریل – گروه ۵+۱ در استانبول برای گفتگو درباره «ابتکارات جدید» وعده داده شده تهران در مورد برنامه هستهای خود ملاقات کردند.
۲۳ تا ۲۴ مه – ۵+۱ مذاکرات بی نتیجهای با ایران در بغداد داشت.
۲۵ مه – گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که بازرسان آثاری از اورانیوم غنیشده تا ۲۷ درصد را در فردو پیدا کردهاند. آژانس به این نتیجه رسید که ایران «نمیتواند تضمین معتبری در مورد نبود مواد و فعالیتهای هستهای اعلامنشده در ایران ارائه دهد و بنابراین نمیتواند به این نتیجه برسد که همه مواد هستهای موجود در ایران در فعالیتهای صلحآمیز به کار میروند.»
https://www.radiozamaneh.com/694875۲۸ مه – ایران اذعان کرد که ویروس رایانهای Flame به سیستم رایانهای تاسیسات هستهایش نفوذ کرده است.
۱۸ تا ۱۹ ژوئن – ۵+۱ مذاکرات بینتیجهای با ایران در مسکو برگزار کرد.
۱۲ ژوئیه – ایالات متحده تحریمهای جدید و گستردهای را علیه شرکتها و بانکهای ایرانی مرتبط با گسترش برنامههای هستهای و موشکی اعلام کرد.
۳۰ اوت – گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان داد که ایران ظرفیت تولید خود را در فردو دو برابر کرده است. این سازمان هشدار داد که ایران یک سایت مشکوک در مجتمع نظامی پارچین را به گونهای «پاکسازی» کرده است که تحقیقات آژانس در مورد فعالیتهای گذشته را «به طور قابل توجهی مختل میکند».
۱۵ اکتبر – اتحادیه اروپا برنامه هستهای ایران را با تحریمهای جدیدی بر بخشهای مالی، انرژی، تجارت و حمل و نقل هدف قرار داد.
۵ نوامبر – یوکیا آمانو، رئیس وقت آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که آژانس «نمیتواند به این نتیجه برسد که تمام مواد هستهای ایران در فعالیتهای صلحآمیز مصرف میشود». او در گزارش سالانه خود به مجمع عمومی سازمان ملل گفت که مذاکرات بین تهران و آژانس از نوامبر ۲۰۱۱ تاکنون «نتایج مشخصی» نداشته است.
۱۶ نوامبر – گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان داد که ایران به غنیسازی اورانیوم، ارتقای تأسیسات و تجهیزاتش و ساخت یک رآکتور آب سنگین ادامه میدهد. از آخرین گزارش فصلی، تهران ۴۳ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصدی به ذخایر خود اضافه کرده است.
۱۳ دسامبر – طبق فرمان اجرایی ۱۳۳۸۲، خزانهداری و وزارت امور خارجه آمریکا هفت شرکت و پنج فرد ایرانی را به دلیل دست داشتن در «تکثیر سلاحهای کشتار جمعی» تحریم کردند.
۲۱ دسامبر – وزارت خزانه داری ایالات متحده داراییهای چهار شرکت ایرانی و یک مدیر اجرایی را به دلیل ارتباط با برنامههای موشکی و هستهای تهران بلوکه کرد.
۲۰۱۳
۱۶-۱۷ ژانویه – آژانس بین المللی انرژی اتمی با تهران در مورد ادعاهایی مبنی بر اینکه آزمایشهایی برای فیوزهای انفجار هستهای انجام شده است، مذاکره کرد، اما نتوانست به توافقی دست یابد.
۲ فوریه – جو بایدن، معاون وقت رئیس جمهور آمریکا گفت که ایالات متحده آماده مذاکره مستقیم با ایران برای حل تنشها بر سر برنامه هستهای بحثبرانگیز این کشور است.
۱۳ فوریه – کارشناسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران رفتند اما نتوانستند توافقی را نهایی کنند که به بازرسان اجازه میدهد تا تأسیسات هستهای و نظامی را بررسی کنند.
۶ فوریه – وزارت خزانه داری آمریکا تحریمهای جدیدی را علیه بانک مرکزی ایران و سایر مؤسسات مالی اعمال کرد تا توانایی تهران را برای هزینه کردن درآمدهای نفتی محدود کند. همچنین یک فرد و چهار نهاد را برای مشارکت در فعالیتهای سانسور تعیین کرد.
۷ فوریه – علی خامنهای، پیشنهاد بایدن، معاون رئیس جمهور برای مذاکره مستقیم را رد کرد و گفت: «برخی افراد سادهلوح ایده مذاکره با آمریکا را دوست دارند. اما با مذاکره مشکلی حل نمیشود.». این در حالی است که ایران و آمریکا از ماهها قبل مذاکرات مستقیم محرمانهای را با میانجیگری عمان در این کشور آغاز کرده بودند.
۱۱ فوریه – وزارت خزانه داری ایالات متحده تحریمهای جدیدی را علیه نهادها و افرادی از بلاروس، چین، ایران، سودان، سوریه و ونزوئلا وضع کرد. آنها تجهیزات و فناوری مربوط به برنامههای تسلیحاتی را به ایران، کره شمالی یا سوریه منتقل کرده بودند.
۲۶ تا ۲۷ فوریه – دیپلماتهای کشورهای ۵+۱ با همتایان ایرانی خود در آلماتی قزاقستان دیدار کردند و توافق کردند که دو دیدار دیگر در اواخر بهار همان سال برگزار کنند.
۱۴ مارس – وزارت خزانه داری آمریکا یک تاجر یونانی و ۱۴ شرکت را به دلیل کمک به ایران برای دور زدن تحریمهای نفتی بین المللی تحریم کرد.
آوریل – ایران گزارش داد که استخراج اورانیوم را در دو نقطه آغاز کرده و عملیات فرآوری در یک کارخانه فرآوری سنگ معدن در دست اقدام است.
۱۸ مارس – اوباما پنجمین پیام نوروزی خود را به ایران ارسال کرد و گفت که اگر ایران به تعهدات بین المللی در مورد برنامه هستهای جنجالی خود عمل کند، ممکن است «روابط جدیدی» با ایران ایجاد شود.
۲۱ مارس –علی خامنهای، در سخنرانی خود به مناسبت عید نوروز گفت که مخالف مذاکره مستقیم با آمریکا نیست. اما او نسبت به چشم انداز موفقیت در صورت انجام مذاکرات «خوشبین» نیست. او همچنین مدعی شد که ایالات متحده «خواهان پایان مناقشه هستهای نیست».
۵ تا ۶ آوریل – دیپلماتهای کشورهای ۵+۱ با همتایان ایرانی خود در آلماتی قزاقستان دیدار کردند، اما مذاکرات بدون توافق یا برنامهریزی برای نشست دیگری به پایان رسید. تهران پیشنهادی را ارائه کرد که بر اساس آن قدرتهای جهانی باید حق ایران برای غنیسازی اورانیوم را به رسمیت بشناسند.
۲۲ مه – آژانس گزارش داد که ایران به نصب سانتریفیوژهای پیشرفته IR-2m ادامه داده است که میتواند به طور قابل توجهی قابلیتهای غنیسازی را ارتقا دهد.
۳ ژوئن – آمریکا برای اولین بار واحد پولی ایران، ریال را تحریم کرد. یک مقام ارشد دولت آمریکا در یک کنفرانس تلفنی گفت که هدف این فرمان اجرایی غیرقابل استفاده کردن ارز ملی ایران در معاملات خارجی (عمدتاً با همسایگان) است.
۴ ژوئن – ایالات متحده یک شبکه بزرگ از شرکتهای بزرگ را به دلیل مخفی کردن داراییهای رهبران ایران تحریم کرد.
۱۸ ژوئن – گروه هشت کشور صنعتی از ایران خواست تا «بدون تأخیر» به سؤالات مربوط به برنامه هستهای بحثبرانگیزش پاسخ دهد. این بیانیه همچنین از جامعه بینالملل خواست تا چندین قطعنامه تحریمی سازمان ملل را که برای تحت فشار قرار دادن تهران برای پایبندی به آن طراحی شده است، به طور کامل اجرا کند.
۱ ژوئیه – تحریمهای جدید آمریکا مبنی بر ممنوعیت فروش طلا و تجارت طلا با ایران اجرایی شد.
۲۸ اوت – آژانس گزارش داد که ایران از ماه مه پیشرفت آهسته اما پیوسته در برنامه هستهای خود داشته است. ایران به نصب سانتریفیوژها ادامه داد، اما فقط مقدار کمی اورانیوم با غنای ۲۰ درصدی به ذخایر خود اضافه کرد که برای سوخت یک بمب کافی نبود.
۲۸-۲۹ اکتبر – آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران در مورد مسائل باقی مانده در مورد برنامه هستهای این کشور گفتگو کرد. بر اساس بیانیه مشترک، ایران «پیشنهادی درباره اقدامات عملی به عنوان کمکهای سازنده» برای پیشرفت مذاکرات جاری ارائه کرد. طرفین توافق کردند که بار دیگر در نوامبر با یکدیگر دیدار کنند.
۲۶ سپتامبر – وزرای خارجه کشورهای ۵+۱ و ایران در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با یکدیگر دیدار کردند و بر سر برگزاری دور جدید مذاکرات در ژنو به توافق رسیدند.
۲۷ سپتامبر – باراک اوباما با حسن روحانی، رئیس جمهور وقت ایران تماس گرفت که اولین ارتباط مستقیم بین روسای جمهور آمریکا و ایران از زمان انقلاب ۱۹۷۹ بود. اوباما در یک نشست توجیهی در کاخ سفید گفت: «ما دو نفر درباره تلاشهای جاری خود برای دستیابی به توافق بر سر برنامه هستهای ایران بحث کردیم.»
۱۵-۱۶ اکتبر – دیپلماتهای کشورهای ۵+۱ و ایران در ژنو برای حل مناقشه هستهای دیدار کردند. آنها متعهد شدند که در ماه نوامبر برای ادامه گفتوگوهایی که «محتوایی و آیندهنگر» بود، ملاقات کنند.
۷-۱۰ نوامبر – ایران و ۵+۱ پیشرفت چشمگیری داشتند اما در نهایت نتوانستند توافق را نهایی کنند. وزرای خارجه به ژنو رفته بودند، زیرا توافق قریبالوقوع به نظر میرسید. اما اختلافات لحظه آخری که ظاهراً به دلیل درخواست فرانسه برای سختگیری بیشتر رخ داد، مانع از دستیابی به توافق شد.
۱۱ نوامبر – یوکیا آمانو مدیرکل وقت آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران رفت. او و علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، چارچوب توافقنامه همکاری را امضا کردند که تهران را متعهد میکرد ظرف سه ماه گامهای عملی در جهت شفافیت بردارد.
۲۴ نوامبر – ایران و ۵+۱ به توافقی موقت دست یافتند که برنامه هستهای تهران را به مدت شش ماه در ازای کاهش تحریمها محدود میکند. ایران متعهد شد که ذخایر اورانیوم غنی شده نزدیک به ۲۰ درصد خود را خارج کند، غنیسازی بالای پنج درصد را متوقف و نصب سانتریفیوژها را تعلیق کند. تهران همچنین متعهد شد که ساخت رآکتور آب سنگین اراک را متوقف کند.
۹ تا ۱۲ دسامبر – ۵+۱ و ایران در ژنو در سطح فنی برای بحث در مورد اجرای توافق هستهای موقت دیدار کردند.
۱۱ دسامبر – ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین برای بررسی وضعیت شش اقدام ایران در نوامبر به عنوان بخشی از چارچوب توافقنامه همکاری ملاقات کردند.
۱۹ دسامبر – کارشناسان هستهای و تحریمهای ایران و ۵+۱ در وین برای گفتگو درباره جزئیات فنی مربوط به اجرای توافق هستهای موقت دیدار کردند. تیم ایرانی به طور غیرمنتظرهای مذاکرات را ترک کرد و به تهران بازگشت که ظاهراً در واکنش به قرار دادن ۱۹ نهاد در لیست سیاه واشنگتن به دلیل نقض تحریمها بود.
۳۰ تا ۳۱ دسامبر – گروه ۵+۱ و ایران بار دیگر در ژنو برای گفتگوهای فنی در مورد اجرای برنامه اقدام مشترک موقت ملاقات کردند.
۲۰۱۴
۹ تا ۱۲ ژانویه – ۵+۱ و ایران در ژنو ملاقات کردند و در مورد اجرای توافق موقت به نتیجه رسیدند. هیئتها برای تأیید تصمیماتشان به پایتختهای خود بازگشتند. در ۱۲ ژانویه، طرفین اعلام کردند که برنامه اقدام مشترک موقت از ۲۰ ژانویه آغاز میشود.
۲۰ ژانویه – توافق موقت، لازمالاجرا شد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی همچنین گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه ایران پس از کاهش ذخایر غنیسازی ۲۰ درصدی خود و توقف کار در راکتور آب سنگین اراک، به توافق پایبند است. ایالات متحده و اتحادیه اروپا اعلام کردند که اقداماتی را برای لغو برخی تحریمها و انتشار برنامهای برای آزادسازی پول نفت مسدود شده ایران در سایر کشورها انجام دادهاند.
۶ فوریه – وزارت خزانه داری ایالات متحده اقدامات جدیدی را علیه بیش از دهها شرکت و فردی اعلام کرد که به نظر میرسد مشغول اقدام برای «دور زدن تحریمهای ایالات متحده علیه ایران، کمک به اشاعه هستهای و موشکی ایران، و حمایت از تروریسم» هستند.
۷ فوریه – وزارت خزانهداری ایالات متحده مجوزی کلی صادر کرد که به ایرانیان اجازه میداد رایانه، تلفن همراه، نرمافزار، برنامههای کاربردی تلفن همراه و خدمات اینترنتی خریداری کنند. به گزارش وال استریت ژورنال، سخنگوی وزارت خزانهداری در ایمیلی گفت: «ما متعهد به ترویج تبادل آزاد اطلاعات در ایران و توانمندسازی افراد در ایران برای برقراری ارتباط با یکدیگر و با جهان خارج هستیم.»
۱۸ تا ۲۰ فوریه – گروه ۵+۱ و ایران در ۲۰ فوریه پس از سه روز بحث در ژنو بر روی چارچوبی برای مذاکرات نهایی به توافق رسیدند.
۳ مارس – یوکیا آمانو، مدیرکل وقت آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران شش اقدام مندرج در چارچوب توافقنامه همکاری موقت را اجرا کرده است، اما همچنین خاطرنشان کرد که «کارهای زی
منبع خبر: رادیو زمانه
اخبار مرتبط: بهای اتم؛ تاریخچه برنامه هستهای ایران از آغاز تا دولت رئیسی
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران