علیه ایران به اتهام 'ارتکاب جنایت جنگی در سوریه' به دادگاه کیفری بین المللی شکایت شد

علیه ایران به اتهام 'ارتکاب جنایت جنگی در سوریه' به دادگاه کیفری بین‌المللی شکایت شد 

شماری از فعالان مدافع حقوق بشر با طرح شکایتی در دادگاه کیفری بین‌المللی خواستار رسیدگی به اتهام ارتکاب جنایت جنگی توسط نظامیان سوری و ایرانی در جریان جنگ داخلی سوریه شده‌اند.

به گزارش روزنامه بریتانیایی گاردین، این شکایت براساس شواهد گروهی از فراریان از جنگ سوریه و شاهدان عینی عملیات نظامی ارتش سوریه و شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران از سوی مرکز اسناد حقوق بشر ایران مستقر در آمریکا و هایدی دایکستال، حقوقدان بریتانیایی تنظیم و تسلیم شده است.

این شکایت بخشی از تلاش روزافزون برای پاسخگو کردن نظامیان و سایر مقامات سوری در برابر دادگاه کیفری بین‌المللی یا محاکم کشورهای اروپایی در قبال اتهام ارتکاب جرایم جنگی در جنگ داخلی سوریه است.

پیش از این، تعدادی از افراد مرتبط با سرکوب معترضان سوری در خارج از آن کشور بازداشت و محاکمه شده‌اند اما این اولین باری است که علیه مقامات حکومتی ایران به خاطر مشارکت در جنگ داخلی سوریه اعلام جرم شده است.

معمولا دادگاه کیفری بین‌المللی به پرونده‌هایی رسیدگی می‌کند که توسط کشورهای عضو سند بین‌المللی منجر به تشکیل این دادگاه به آن ارجاع شده یا جرم در این کشورها به وقوع پیوسته باشد. در موارد دیگر، این دادگاه فقط به پرونده‌های ارسالی توسط شورای امنیت سازمان ملل رسیدگی می‌کند.

تصویب قطعنامه‌ای در شورای امنیت برای محاکمه متهمان جنایات جنگی در سوریه به خاطر حق وتوی روسیه، که متحد حکومت‌های سوریه و ایران و یکی از شرکت‌کنندگان در این جنگ است، امکانپذیر نبوده است اما ارجاع‌کنندگان این شکایت استدلال کرده‌اند که شاهدان و شاکیان پرونده به اردن، که عضو دادگاه بین‌المللی است، گریخته و شکایت خود را در این کشور تنظیم و ارسال کرده‌اند.

آنان به پرونده سرکوب اقلبیت مسلمان روهنگیا در میانمار استناد کرده‌اند که در سال ۲۰۱۸ به دادگاه کیفری بین‌المللی تسلیم شد و دادگاه به صلاحیت خود در رسیدگی به این پرونده رای داد. براساس آن پرونده، ارتش میانمار شرایطی را پدید آورد که مسلمانان روهینگیا مجبور شدند به اردوگاه‌های آوارگان بنگلادش فرار کنند. میانمار عضو دادگاه کیفری نیست اما بنگلادش از اعضای این دادگاه است.

مداخله ایران

جنگ داخلی سوریه با تظاهراتی با درخواست اصلاحات سیاسی و مبارزه با فساد در سال ۲۰۱۱ و در جریان حرکت موسوم به "بهار عربی" آغاز شد اما با سرکوب شدید تظاهرکنندگان توسط نیروهای ارتش به خشونت کشیده شد.

با ادامه سرکوب تظاهرات، گروهی از نظامیان سوری با تشکیل "ارتش آزاد سوریه" اعلام کردند که دفاع از تجمع‌های اعتراضی در برابر حمله نظامیان دولتی را برعهده گرفته‌اند. مقابله دو گروه به جنگ داخلی منجر شد که به گفته منابع سازمان ملل، نزدیک به نیم میلیون کشته، صدها هزار زخمی و چند میلیون بیجاشده داخلی و آواره خارجی برجای گذاشته است.

ارتش سوریه متهم است که در این جنگ، انواع تسلیحات کشتار جمعی مانند اسلحه شیمیایی و بمب‌های بشکه‌ای را به کار برده و مسئول اصلی کشتار غیرنظامیان بوده است. مقامات سوری گروه‌های مخالف را تروریست توصیف کرده و هدف عملیات نظامی را سرکوب تروریسم دانسته‌اند.

در سال‌های بعد، گروه‌های اسلامگرای تندرو از جمله گروه داعش در سوریه مستقر شدند و به جنگ علیه دولت مرکزی پرداختند. از این جنگ با عنوان پرتلفات‌ترین عملیات نظامی در جهان عرب در دهه‌های اخیر نام برده شده است.

از آغاز جنگ داخلی سوریه، گزارش‌هایی حاکی از حمایت نظامی ایران از دولت بشار اسد علیه نیروهای مخالف منتشر می‌شد اما مقامات ایرانی چنین حضوری را تکذیب کرده و تاکید داشتند که از حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، تنها حمایت سیاسی به عمل می‌آورند.

در سال‌های بعد و پس از ورود داعش به جنگ داخلی، مقامات ایرانی به تدریج اعزام "مستشار" و بعدها واحدهای نظامی و شبه‌نظامی به سوریه و کشته شدن تعدادی از آنان در جریان جنگ را تایید کردند. مقامات حکومتی تاکید داشته‌اند که مشارکت نظامی در جنگ داخلی سوریه صرفا به خاطر مقابله با داعش بوده و مشارکت در این جنگ را برای حفاظت از اماکن مذهبی شیعه و حتی جلوگیری از ورود این گروه به ایران لازم دانسته‌اند.

با اینهمه، منابع دیگر گفته‌اند که نظامیان ایران و شبه‌نظامیان منطقه‌ای تحت حمایت حکومت این کشور از ابتدای جنگ دولت سوریه علیه مخالفان در حمایت از بشار اسد وارد جنگ شدند. از جمله اخیرا فرمانده وقت واحد توپخانه نیروی قدس - واحد برون مرزی سپاه پاسداران - گفت که با آغاز جنگ داخلی سوریه، رهبر ایران فرمانده این نیرو را احضار و او را مامور حفظ حکومت بشار اسد کرد. وی تاکید ورزید که ورود ایران به جنگ سوریه مدت‌ها قبل از ظهور داعش در این جنگ آغاز شده بود.

محتوای شکایت‌نامه

در شکایت ارسال شده به دادگاه کیفری آمده است که شواهد ارائه شده نشان می‌دهد که شاهدان غیرنظامی این پرونده در معرض بمباران‌ کور و تیراندازی بی‌رویه، قتل‌های غیرقانونی، دستگیری و بازداشت خودسرانه، ضرب و شتم و سایر موارد خشونت جسمی قرار گرفتند.

آنان گفته‌اند که به خاطر خطرات جانی و همچنین فرار از جستجو و بازداشت خودسرانه و سرکوب خشونت‌آمیز حق آزادی بیان مجبور به فرار از کشورشان شده‌اند.

به گفته این شاهدان، شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران، از جمله حزب‌الله لبنان، لشکر فاطمیون (متشکل از شبه‌نظامیان افغان به رهبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران) و لشکر ابوالفضل العباس در کنار نیروهای دولتی سوریه در حمله به شهرها و روستاهای سوریه مشارکت داشتند.

مدارک این پرونده حاکی از آن است که شاهدان به خاطر وقوع جرایم گسترده جنگی ناگزیر به ترک خانه‌ها و خانواده‌های خود شدند و نتوانستند به کشورشان بازگردند. ماده ۷ (۱) بند د) توافقنامه رم به دادگاه صلاحیت رسیدگی به جنایت علیه بشریت از جمله "اخراج یا جابجایی اجباری جمعیت" را می دهد. این توافق مبنای تشکیل دادگاه کیفری بین‌المللی است و تا کنون ۱۲۳ کشور جهان به آن پیوسته‌اند.

ایران و سوریه عضو این توافق نیستند.

منبع: بی بی سی


فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران