قتل‌های «ناموسی» و فرار قاتل از مجازات به یاری «قانون» و خانواده: دادگاه پاکستان برادر و قاتل قندیل بلوچ، مدل پاکستانی را تبرئه کرد

محمد وسیم عظیم، برادر قندیل بلوچ که در سال ۲۰۱۶/۱۳۹۵ به قتل خواهرش به خاطر انتشار تصاویر «شرم‌آور» در فیس‌بوک اعتراف کرده و به حبس ابد محکوم شده بود، از اتهام قتل تبرئه شد.

این حکم پس از درخواست تجدید نظر در حکم اولیه و از سوی یک دادگاه استیناف در پاکستان صادر شده است.

قندیل بلوچ، زنی که به‌واسطه ارائه تصویری «متفاوت» از زندگی‌اش در شبکه‌های اجتماعی مشهور شده بود و خود را فمینیست مدرن می‌خواند و می‌گفت که حرفه «مدلینگ» را انتخاب کرده، پس از انتشار تصاویرش با «مفتی عبدالقوی»، مفتی مشهور پاکستانی در ماه رمضان، به دست یکی از شش برادر خود به قتل رسید. بلوچ در ویدیوهای خود در فیس‌بوک می‌گفت تلاش می‌کند «ذهنیت معمول و سنتی» مردم پاکستان را نسبت به زنان تغییر دهد. او بارها با آزار و اذیت و تهدید به مرگ مواجه شده و سرانجام مردی از خانواده‌اش این تهدیدها را عملی کرد.

قندیل بلوچ (فوزیه عظیم) (عکس از AFP)

پس از پیداشدن جسد قندیل بلوچ، پلیس مفتی عبدالقاوی را نیز به اتهام دست داشتن در قتل دستگیر کرد اما این روحانی بعداً آزاد شد و پلیس اعلام کرد مدرکی مبنی بر ارتباطی او وقتل انجام شده در دست ندارد.

محمد وسیم عظیم نیز ابتدا متواری بود اما بعداً دستگیر شد و در یک کنفرانس خبریِ پلیس، به این‌که خواهر ۲۶ ساله خود را در خواب خفه کرده اعتراف کرد. قندیل بلوچ که نام واقعی او فوزیه عظیم است، تصویر مطلوب جامعه مسلمان پاکستان از زنان را به چالش می‌کشید. قتل او موجب بروز اعتراضات گسترده به «همه‌گیری قتل‌های ناموسی» و سوءرفتار و خشونت جامعه پاکستان علیه زنان شد. این اعتراضات در نهایت به تغییر قانون رضایت والدین برای بخشش قاتل انجامید. اصلاحیه اصلی که در قوانین مرتبط با «قتل های ناموسی» در این کشور مسلمان صورت گرفت این بود که هیچ کس را نمی توان صرفاً بر اساس عفو یکی از اعضای خانواده آزاد کرد. برهمین اساس پارلمان پاکستان پنج‌شنبه ۱۵ مهر ۹۵/ ۶ اکتبر ۲۰۱۶ تصویب کرد که مجرمان حتی اگر خانواده مقتول نیز آنها را ببخشند، محکوم خواهند شد و باید حداقل ۲۵ سال را در زندان بگذرانند.

با این‌وجود به نظر می‌رسد دادگاه استیناف با اتکا به اظهارات مادر قاتل و مقتول که گفته پسرش را بخشیده، او را به رغم اعتراف قبلی، تبرئه کرده است. فعالان حقوق زنان در پاکستان پیش‌تر نیز هشدار داده بودند که این احتمال وجود دارد که محمد وسیم عظیم با بخشش والدین از زندان خارج شود.

 سردار محبوب، وکیل مدافع خانواده به خبرگزاری فرانسه گفته حکم تبرئه پس از این‌که والدین مجرم را طبق قوانین اسلامی عفو کردند، صادر شده و دادگاهی در شهر مولتان در شرق پاکستان برادر قندیل بلوچ را به طور کامل تبرئه از اتهام قتل تبرئه کرده است. محبوب گفت که عظیم می تواند بلافاصله و پس از انجام مراحل اداری آزاد شود.

انور بی بی، مادر قاتل و مقتول از حکم دادگاه استقبال کرده و به خبرنگاران گفته: «از تبرئه شدن پسرم خوشحالم، اما همچنان برای از دست دادن دخترمان ناراحت هستیم. دخترم دیگر برنمی‌گردد اما من از دادگاه تشکر می کنم که به درخواست ما دستور آزادی پسرم را صادر کرد.»

حکم دادگاه به صورت رسمی اعلام نشده اما به تأیید یک دادستان دولتی رسیده است. دادگاه درباره دلیل صدور حکم نیز هنوز توضیحی ارایه نداده است.

سالانه صدها زن در پاکستان توسط اعضای خانواده به واسطه جنایات «ناموسی» و آن‌چه نقض ارزش‌های شرعی و عرفی درباره «عفت» زنان شمرده می‌شود، به دست مردان خانواده به قتل می‌رسند.

به‌رغم اصلاح قانون درباره رضایت والدین، هم در قوانین و هم در عمل کسانی که به خاطر قتل‌های ناموسی محکوم می‌شوند، از مجازات می‌گریزند.