بازار‌های برنده و بازنده منازعه اوکراین

آفتاب‌‌نیوز :

رویترز در گزارشی به بررسی تاثیر تشدید تنشهای میان روسیه و اوکراین در بازارهای جهانی پرداخته است.

داراییهای امن

وقوع یک رویداد پرمخاطره بزرگ معمولا باعث می‌شود سرمایه‌گذاران به سوی اوراق قرضه هجوم ببرند که به عنوان دارایی امن دیده می‌شوند و این بار هم تفاوتی نخواهد داشت حتی اگر حمله روسیه به اوکراین باعث افزایش قیمت‌های نفت و متعاقبا تورم شود.

بالاترین نرخ تورم چند دهه اخیر و چشم انداز افزایش نرخ های بهره، در ابتدای سال میلادی جاری بازارهای اوراق قرضه را دچار نوسان کرد و نرخ بازده اوراق قرضه ۱۰ ساله آمریکا نزدیک به سطح دو درصد و بازده اوراق قرضه ۱۰ ساله آلمان برای نخستین بار از سال ۲۰۱۹ بالای صفر درصد قرار دارد. اما حمله نظامی روسیه و به اوکراین می تواند این وضعیت را تغییر دهد.

در بازارهای فارکس، نرخ مبادله یورو و فرانک سوئیس بزرگترین نشانگر ریسک ژئوپلیتیکی در منطقه یورو دیده می شود زیرا ارز سوئیس همواره دارای امن برای سرمایه‌گذاران بوده است. فرانک سوئیس اواخر ژانویه به بالاترین حد از ماه مه سال ۲۰۱۵ صعود کرد.

طلا هم که در شرایط منازعات یا ناملایمات اقتصادی یک پناهگاه امن برای دارایی به شمار می رود، به بالاترین حد در ۱۳ ماه گذشته صعود کرد.

غلات و و گندم

هرگونه اختلال در روند صادرات غلات از منطقه دریای سیاه، تاثیر بزرگی روی قیمت‌ها خواهد گذاشت و باعث تشدید تورم مواد غذایی می شود آن هم در شرایطی که تامین مواد غذایی پس از آسیب اقتصادی ناشی از پاندمی کووید ۱۹ یک دغدغه عمده در سراسر جهان مانده است.

چهار صادرکننده بزرگ شامل اوکراین، روسیه، قزاقستان و رومانی از بنادری در دریای سیاه غله صادر می‌کند که در صورت وقوع هر گونه حمله نظامی یا تحریم‌ها ممکن است روند صادرات با اختلالاتی روبه‌رو شوند. طبق آمار شورای بین‌المللی غلات، پیش‌بینی می‌شود اوکراین در فصل زراعی ۲۰۲۲- ۲۰۲۱ سومین صادرکننده بزرگ ذرت در جهان و چهارمین صادرکننده بزرگ گندم باشد. روسیه هم صادرکننده بزرگ گندم در جهان است.

گاز طبیعی و نفت

بازارهای انرژی احتمالا در صورت کشیده شدن تنشها به یک رویارویی نظامی، آسیب خواهند دید. اروپا برای حدود ۳۵ درصد از گاز طبیعی مورد نیازش به روسیه وابسته است که عمدتا از طریق خطوط لوله که از بلاروس و لهستان و بخشی هم از اوکراین عبور کرده و به آلمان می رسد، تامین می شود.

در سال ۲۰۲۰ حجم صادرات گاز از روسیه به اروپا تحت تاثیر قرنطینه های کرونا که باعث افت تقاضا شده بود، کاهش پیدا کرد و سال میلادی گذشته که میزان مصرف افزایش چشمگیری داشت و باعث جهش قیمت‌ها به رکورد بالای کم‌سابقه شد، به طور کامل بهبود پیدا نکرد.

آلمان تهدید کرده است در صورت حمله نظامی روسیه به اوکراین ممکن است خط لوله گازی جدید نورد استریم ۲ از روسیه را متوقف کند. پیش‌بینی می‌شود این خط لوله واردات گاز روسیه به اروپا را افزایش دهد اما همزمان وابستگی انرژی این منطقه به مسکو را مضاعف خواهد کرد.

تحلیلگران انتظار دارند صادرات گاز طبیعی از روسیه به اروپای غربی از طریق اوکراین و بلاروس در صورت وضع تحریم‌های جدید به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا کند و در این صورت قیمتهای گاز دوباره به سطحی صعود خواهند کرد که آخرین بار در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۱ مشاهده شد.

بازارهای نفت ممکن است به دلیل محدودیتها یا اختلالات به وجود آمده، تحت تاثیر قرار بگیرند. اوکراین نفت روسیه را به اسلواکی، مجارستان و جمهوری چک منتقل می کند. ترانزیت صادرات نفت خام روسیه از طریق اوکراین به این بلوک در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۱.۹ میلیون تن بود که در مقایسه با ۱۲.۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ کاهش داشت.

طبق پیش بینی بانک جی پی مورگان، تنشها ممکن است باعث افزایش قیمت‌های نفت شود و صعود قیمتها به ۱۵۰ دلار در هر بشکه رشد تولید ناخالص داخلی جهانی را به ۰.۹ درصد در نیمه اول سال خواهد رساند و همزمان نرخ تورم دو برابر شده و به ۷.۲ درصد می‌رسد.

شرکت‌های آسیب پذیر در برابر تنشهای ژئوپلیتیکی

پیامدهای حمله نظامی روسیه برای شرکت‌های غربی سهامی عام نیز می تواند ملموس باشد. با این حال اگر درآمد یا سود شرکت‌های انرژی هرگونه آسیبی ببیند، با افزایش احتمالی قیمت نفت جبران خواهد شد.

شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم ۱۹.۷۵ درصد در شرکت روس نفت سهم دارد که یک سوم از تولید این شرکت را تشکیل می‌دهد. همچنین شماری جوینت ونچر با بزرگترین تولید کننده نفت روسیه دارد.

شرکت شل در ساخالین ۲ که نخستین کارخانه LNG روسیه است، ۲۷.۵ درصد سهم دارد که سهمش از کل صادرات LNG این کشور را به یک سوم می رساند و همچنین چند جمله جوینت ونچر با غول انرژی گازپروم دارد.

شرکت انرژی آمریکایی اکسون از طریق پروژه نفت و گاز ساخالین-۱ در روسیه فعالیت دارد که در آن شرکت نفت و گاز طبیعی دولتی هند نیز سهمی دارد. شرکت اکوئینور نروژ هم در روسیه فعالیت دارد.