کاهش انتظار مردم از رفع مشکلات توسط مسئولان

آفتاب‌‌نیوز :

دکتر میرطاهر موسوی عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در وبینار علم، انتظام ملی و آینده دانش برای سرزمین، طی سخنانی با عنوان "همبستگی و سرمایه اجتماعی در انتظام اجتماعی ایران"، سرمایه اجتماعی را شبکه ای از مشارکت، روابط و گیوندهای مبتنی بر اعتماد اجتماعی بین افراد، گروه ها و سازمان و نهادهای جامعه دانست که همبستگی، انسجام اجتماعی و همچنین حمایت اجتماعی را فراهم می کند و افزود: سرمایه گذاری در بازار سرمایه اجتماعی موجب گسترش اعتماد جمعی، توسعه سیاسی و اجتماعی، کاهش واگرایی و گسیختگی ها، بسط نظم و انتظام اجتماعی و همبستگی اجتماعی برای آینده ایران خواهد بود.

وی اضافه کرد: در جوامع در حال گذار امروزی مانند ایران که در ارتباط با جهان معاصر است، سرمایه اجتماعی قدیم (درون گروهی) دچار فرسایش شده و سرمایه اجتماعی جدید (بین گروهی و فراگروهی)نیز در سطح کافی شکل نگرفته است؛ از این رو با نوعی نابسامانی اجتماعی در سطوح مختلف سر و کار داریم که معرف پیدایش گسل ها و گسست های اجتماعی حتی در سه نهاد بنیادین "خانواده"، "دین" و "سیاست" است.

موسوی، با اشاره به انجام مطالعاتی در زمینه پیمایش ملی خاطر نشان کرد: این مطالعات در دهه ۸۰ و ۹۰ با حضور اساتید این حوزه انجام شد و دولت وقت جهار پیمایش بعدی در قالب برنامه چهارم توسعه را متوقف کرد زیرا سرمایه اجتماعی را یک پدیده وارداتی می دانست از این رو این تحقیق تنها در یک نوبت در کشور انجام شد و دو نوبت دیگر نیز در وزارت کشور و از سوی محققان جامعه شناسی انجام شد.

وی ادامه داد: بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی ایران در قالب چند پیمایش ملی و محدود در دهه های ۸۰ و ۹۰ شمسی نشان می دهد که اندازه سرمایه اجتماعی در ایران کم و کمتر از متوسط بوده و از سوی دیگر اندازه مسیر آن به صورت نگران کننده ای رو به کاهش و فرسایش است.

وی به بیان برخی از دستاوردهای این تحقیقات پرداخت و خاطر نشان کرد: این تحقیقات نشان می دهد که در سال ۱۳۸۵، سرمایه اجتماعی ایران کم است و در حد ۳۹ درصد جامعه ایران دارای سرمایه اجتماعی کم هستند و تنها ۲۶ درصد جامعه سرمایه اجتماعی زیاد و در حد قابل قبول دارند که این میزان یک چهارم جمعیت را شامل می شود.

موسوی اضافه کرد: در سال ۹۳ با اتفاقاتی نظیر انتخابات و ارائه وعده ها، عدد ۳۹ درصد سرمایه اجتماعی مردم به ۳۰.۷ درصد رسید ولی مابقی آن در اقشار دارای سرمایه اجتماعی زیاد ننشسته و نقل مکان به اقشار دارای سرمایه اجتماعی متوسط کرده است. اقشار دارای سرمایه اجتماعی زیاد و بسیار زیاد تنها ۶ درصد هستند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی یادآور شد: در سال ۹۷ زمانی که به وعده های داده نشده عمل نشد، فزونی قابل توجه در اندازه سرمایه اجتماعی در ایران رخ داد و ۵۰ درصد و به بالای افراد جامعه ایران دارای سرمایه اجتماعی کم و خیلی کم بودند.

وی، اضافه کرد: در گویه امید به رفع مشکلات و تبعیض و نابرابری توسط مسئولان و حاکمیت این نتیجه را به دست آوردیم که ۴۴.۸ درصد مردم امید بسیار کمی داشتند که مشکلات مرتفع شوند و این میزان در سال ۹۳ به بیش از ۶۳ درصد افزایش یافت و در سال ۹۷ به ۸۰ درصد رسید و مردم در نظرات شان اعلام کردند که امیدی به حل مشکلات از سوی مسوولان در کشور نیست.

موسوی خاطر نشان کرد: نتایج ارزیابی ها نشان داد که در سال ۸۵ به میزان ۲۹ درصد مردم معتقد بودند وضعیت در آینده بدتر می شود که این میزان در سال ۹۳ به ۴۳.۸ رسید و در سال ۹۷ به ۶۲ درصد بالغ شد و امکان دارد که این عدد در حال حاضر روند افزایشی داشته باشد.

وی خاطر نشان کرد: بر اساس جمع بندی های ما بخشی از علل احتمالی عدم شکل گیری سرمایه اجتماعی بالا در ایران،ناشی از شکاف بین ملت و دولتها است.

موسوی قرار گرفتن جامعه ایران در وضعیت گذار نسبتا طولانی در دوره معاصر و ایستگاههای مکرر پیشرفت و عقب گرد از دوره امیرکبیر و مشروطه تا به اکنون، برقرار آنومی پایدار و حاشیه نشینی در ابعاد جغرافیایی و اجتماعی ایران را از دیگر علل کاهش سرمایه های اجتماعی نام برد.