چهاردهمین چاپ «مبانی فلسفه هنر» منتشر شد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی انتشارات علمی و فرهنگی، آن شپرد از استادان طراز نخست رشته فلسفه هنر است. او استاد بازنشسته فلسفه باستانی در رویال هالوی دانشگاه لندن است و تحصیل‌کرده دکتری فلسفه در آکسفورد انگلستان است. بیشتر تحقیقات و مطالعات او در زمینه ارتباط بین فلسفه و ادبیات متمرکز است. رساله دکتری شپرد درباره نظریه ادبی پروکلس، فیلسوف نوافلاطونی بوده است. آن شپرد در سال ۱۹۸۷ کتاب با عنوان «درآمدی بر فلسفه هنر» را با انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر کرد که در سال ۱۳۷۵ با ترجمه علی رامین و عنوان فارسی «مبانی فلسفه هنر» و به دست انتشارات علمی و فرهنگی راهی بازار کتاب ایران شد.

موضوع کتاب مبانی فلسفه هنر به حوزه عام‌تر استتیک (زیبایی‌شناسی) مربوط است. در دایره موضوعی زیبایی‌شناسی معمولاً دو گروه فیلسوفان و هنرمندان و منتقدان هنری سخن رانده‌اند. فیلسوفان بیشتر ناظر وجوه کُلی و در دل نظام فلسفی عام‌تر خود به این موضوع ورود کرده‌اند. کانت در کتاب «نقد قوه حکم» از این جمله است. اما منتقدان و هنرمندان در وادی فلسفه هنر بیشتر به تحلیل نمونه‌های عینی و مصداقیِ هنری گرایش داشته‌اند و اگر هم به وجوه نظری و کُلی نظر کرده‌اند، با پایه قراردادن ناگفته آن نکات از تحلیل خود سخن گفته‌اند.

از آغازین دلمشغولی‌های زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر در قرن بیستم پرسش از چیستی هنر بوده است. به‌ویژه پرسش از چیستیِ آن بعد از درگرفتن جنبش «هنر برای هنر» و تأکید برخودبسندگی هنر در بیان علت وجودی. پاسخ‌های نظیر امر زیبا و هر نوع ساخته زیبای آدمی یا نسخه‌برداری از طبیعت یا بیان احساس و عاطفه یا امر ارزشمند، پاسخ‌های بحث‌برانگیز این شاخه از فلسفه هنرند. گاهی هم با درکشیدن مفهوم «شباهت خانوادگی» ویتگنشتاین رسیدن به تعریفی واحد برای همه هنرها نفی و تأکید بر حضور ایده‌ای مشترک میان همه هنرهای متفرق شده است. دیگر موضوع جاری در کتاب‌های فلسفه هنر بررسی سیر تاریخ فلسفه هنر از یونان باستان و افلاطون و ارسطو تا رنسانس و سپس دکارت و کانت و رومانتیک‌ها و جریان‌های معاصری نظیر هنر برا ی هنر است.

با این حال در کتاب مبانی فلسفه هنر، آن شپرد از بحث‌های آشنای رشته فلسفه هنر در تعریف هنر یا تاریخ سیر نظریه‌ورزی‌ها صرف‌نظر می‌کند و از همان ابتدا پرسش «چرا به هنرورزی روی می‌کنیم؟» را طرح می‌کند. سپس در بخش‌های بعدی کتاب به ترتیب نسخه‌برداری؛ فرانمایی؛ فرم؛ هنر، زیبایی و درک زیباشناسانه؛ نقد، تأویل و ارزیابی؛ نیات و انتظارات؛ معنا و صدق و هنر اخلاق را خط سیر کتاب قرار می‌دهد.

در پشت جلد کتاب آمده است: «چه چیزی تابلوی ونوس بوتیچلی را زیبا می‌سازد؟ آیا می‌توانیم در بحث درباره آثار هنری از «معنی» و «صدق» سخن گوییم؟ آیا آگاهی از قصد هنرمند یا پدیدآورنده برای درک یک اثر هنری لازم است یا هر اثر هنری، پس از آفریده شدن، از آفریدگار خود مستقل می‌شود و بر پای خود می‌ایستد؟ هنگامی که یک اثر هنری را نقد می‌کنیم، چه نوع داوری انجام می‌دهیم؟ آیا تفسیرها و ارزیابی‌ها نقادانه قابل‌توجیه و برهان‌پذیرند؟ آیا در نقد آثار هنری، مسائل اخلاقی و اجتماعی نیز بایسته توجه‌اند؟»

مترجم این اثر علی رامین ویراستارش کامران فانی، کتابشناس پیشکسوت، است. شایسته توجه است که این کتاب در سال‌های گذشته همیشه یکی از منابع و متون دانشگاهی بوده که مدرسان به دانشجویان جهت مطالعه توصیه و تدریس می‌کنند.

انتشارات علمی و فرهنگی نخستین چاپ این کتاب را در سال ۱۳۷۵ با شمارگان سه هزار نسخه و بهای ۶۳۰ تومان روانه کتابفروشی‌ها کرده بود ودر پی استقبال مخاطبان و هنردوستان چاپ چهاردهم آن را نیز در سال ۱۴۰۰ با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و در ۲۹۱ صفحه و ۷۹ هزار تومان منتشر کرده است.