۴۰ سال خانه‌به‌دوشی فرزند جنگ!

تصویری از نخستین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران

حدود چهار دهه پیش بود، نخستین‌بار که همه را در روزگار جنگ، در انتهای بزرگراه چمران تهران گرد هم آورد؛ نمایشگاه کتاب تهران امسال در حالی دومین حضورش در بستر فضای مجازی را تجربه کرد که پس از چالش‌های بسیار، هنوز حتی خانه ثابتی ندارد.

به گزارش ایسنا، برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران سال‌هاست که به دغدغه‌ای برای فعالان این عرصه و البته چالشی برای مسئولان برگزارکننده تبدیل شده است؛ رویدادی که سال‌ها خانه و زمان ثابتی نداشته است، حالا دو سالی است که شیوع ویروس کرونا حتی برگزاری آن را هم به چالشی بدل کرده است. 

تولد «بزرگ‌ترین رویداد بین‌المللی فرهنگی ایران» در زمان جنگ

گفته می‌شود که در سال‌های پیش از انقلاب، رویدادهای حوزه کتاب عمدتا فردی ـ صنفی بود. مثلا عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار نشر امیرکبیر در سال‌های دهه‌ ۳۰ نمایشگاهی از آثار چاپ‌شده‌ خود را در دانشگاه تهران برگزار کرد. یا عده‌ای از ناشران به همراه مردم نمایشگاه‌های کتابی را در پارک شهر تهران برگزار می‌کردند. ناشران تهرانی نیز در مقابل دانشگاه تهران (در بازارچه کتاب) گاهی نمایشگاه‌هایی را از آثارشان به نمایش می‌گذاشتند.

اما تولد رویداد بین‌المللی کتاب تهران به چهار دهه قبل و در زمان جنگ هشت‌ساله برمی‌گردد، سال ۱۳۶۶ بود که با تصویب پیشنهاد وزرای کابینه وقت، نخستین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، پس از پیروزی انقلاب، در آبان‌ماه سال ۱۳۶۶ در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران (جایی در انتهای بزرگراه چمران که ساخت آن از سال ۱۳۳۸ آغاز شده بود) برگزار شد. 

اولین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور رئیس‌جمهور وقت ایران، آیت‌الله خامنه‌ای با مشارکت ۳۲ کشور جهان افتتاح شد.

این رویداد با عنوان «فرهنگ و تمدن اسلامی» که ریاست آن بر عهده صباح زنگنه گذاشته شد و گفته می‌شود که بزرگ‌ترین رویداد بین‌المللی فرهنگی ایران تا آن زمان محسوب می‌شد، ۲۰۰ ناشر داخلی را با  ۸ هزار عنوان کتاب و ۱۹۶ ناشر خارجی را با ۲۶ هزار عنوان کتاب گرد هم آورد. حدود ۵۰۰ هزار نفر در آن سال از نمایشگاه بازدید کردند.

بسیاری عرضه ۳۴هزار عنوان کتاب آن هم در شرایط جنگ را نشان‌دهنده توجه به فرهنگ کتاب‌خوانی حتی در شرایط جنگی می‌دانستند. 

نخستین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران