کلاژی از زندگی فروغ در تئاتر/ خلأ ریشه نسلی که با تتلو رشد می‌کند

محسن اردشیر نویسنده و کارگردان نمایش «خانه سیاه است» درباره شکل‌گیری ایده این اثر نمایشی که در ارتباط با زندگی و اشعار فروغ فرخزاد است، به خبرنگار مهر گفت: در هر اثر نمایشی نیاز کارگردان او را به سمت مسئله‌ای رهنمون می‌سازد. فرایند طرح نمایش در حقیقت از ریشه‌های بسیار قبل‌تر در من رشد کرده بود چون در نوجوانی توسط خواهرم با فروغ فرخزاد آشنا شده بودم و این آشنایی که تا به امروز در من هست باعث شکل‌گیری این ایده شد. شاید عشق و علاقه من به فروغ فرخزاد باعث شد ادای دین خودم را نسبت به این شاعر برجسته کشورمان ادا کنم. در طول تمرین‌های بسیار زیاد با شاگردانم در آمل و اتودهایی که می‌زدیم از مجموعه اشعار فروغ که به گوشمان آشنا هستند، استفاده می‌کردیم و حتی در فرایند انتخاب نام نمایش از یک پروسه طولانی عبور کردیم تا به نامی برسیم که از همان اول موقعیت پارادوکسیکالی برای تماشاگران ایجاد کند.

وی با اشاره به اینکه نمایش از نوجوانی تا مرگ این شاعر را به تصویر می‌کشد، عنوان کرد: این نمایش به طور کلی به زندگی فروغ فرخزاد و اشعار و آثار این شاعر می‌پردازد. نسل امروز جامعه ما حتی با فروغ آشنا نیست و متاسفانه این نسل رشد خود را با تتلوها آغاز کرده و در آینده نزدیک دچار خلا ریشه‌ای در اندیشه خواهند شد که این مساله برای جامعه امروز ما یک سم است.

اردشیر درباره چالش‌هایی که برای پرداختن به زندگی فروغ داشته است و اینکه آیا بهره‌گیری از شیوه روایت داستان به صورت حرکات فرم از این جهت انتخاب شده است، گفت: اجازه دهید با احترام به شما و مخاطبانتان بنا به ضرورت به سوال اول پاسخی ندهم. اما درباره انتخاب فرم برای شیوه اجرایی نمایش باید بگویم که فرم یا حرکت به نظر من یک عمل جادوی است و روح و وجود مخاطب را تسخیر می‌کند؛ می‌بیند و لذت می‌برد و در توصیف و تحلیلش همانند شعر انگار ناتوان هستیم اما این ناتوانی از جنس ندانستن نیست بلکه آشناتر است و انگار در بیانی دیگر زبان بدن را برای ارتباط انتخاب می‌کنیم.

وی ادامه داد: نسل امروز ما انگار می‌خواهد با سطحی‌ترین اندیشه کنار بیاید و دروازه‌های تفکر را روی خود ببندد و این بسیار هولناک است. شاید تنها رسالت من و کمترین کاری که می‌توانم، انجام دهم همین کاری باشد که بلد هستم و تلاش کنم مخاطب را بیشتر با فروغ آشنا کنم. حجم خرید کتاب‌های فروغ فرخزاد با آماری که من در آمل گرفتم در روزهای اجرا و پس از اجرا بیشتر شده بود و این برایم بسیار ارزشمند است از این رو برای آشنایی بیشتر نسل امروز از نوجوانی تا مرگ فروغ فرخزاد و اشعار و آثارش را در قالب یک کلاژ برای تماشاگران ارائه کردم.

این کارگردان مازندرانی درباره پروسه گرفتن اجرا در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر و اینکه حضور نمایش‌های غیرتهرانی در پایتخت معمولاً باب نیست، عنوان کرد: متاسفانه به غیر از جشنواره تئاتر فجر این امکان برای کارگردان‌های خارج از تهران وجود ندارد تا آثارشان را در پایتخت به صحنه ببرند نمونه‌اش هم کارگردان برتر تئاتر فجر از اهواز بود که بابت همین قضیه در اختتامیه جشنواره صحبت کرد.

وی در پایان صحبت‌هایش یادآور شد: بعد از ۴۰ سال فکر می‌کنم این اولین بار است که یک اجرا خارج از تهران در تهران و سالن اصلی تئاتر شهر اجرا می‌شود. سال ۹۷ به دعوت جشنواره تئاتر فجر همین نمایش «خانه سیاه است» را اجرا بردیم و بازخوردهایی بسیار خوبی از مخاطبان گرفتیم. پیشنهاد خود مخاطبان نمایش برای اجرای این اثر در تهران بود که باعث شد به این فکر کنم برای گرفتن اجرا در سالن اصلی باید هر چه زودتر اقدام کنم که در فرایندی سه ساله و رفت و آمدهای بی‌شمار بنده، بالاخره این اتفاق رقم خورد. خوشبختانه با نظرخواهی که از صاحب نظران و اساتید تئاتر صورت گرفت و با توجه به بازخوردهای خوبی که از اجرای جشنواره گرفته بودیم، مدیران مجموعه تئاترشهر به این نتیجه رسیدند که این نمایش در نوبت اجرای سالن اصلی قرار بگیرد.

«خانه سیاه است» نمایشی در باب زندگی، اشعار و آثار فروغ فرخزاد به نویسندگی، طراحی و کارگردانی محسن اردشیر و تهیه کنندگی مهدی کریم پور است که تا پایان اسفند ماه ساعت ۱۹ به مدت ۶۰ دقیقه در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر به صحنه می‌رود.