یازدهمین روز تجاوز نظامی روسیه به اوکراین: بیش از ۱,۵ میلیون آواره و مسیر نامعلوم مذاکرات آتش‌بس

با شکست آتش‌بس روز شنبه که به غیرنظامیان اجازه می‌داد از دو شهر جنوبی ماریوپل و ولنوواخا خارج شوند، مقام‌های شهر بندری ماریوپل که در محاصره نیروهای روسی قرار دارد اعلام کردند نیروهای روسیه با آتش‌بس موقت از ساعت ۱۲ ظهر موافقت کرده‌اند و بار دیگر برای تخلیه غیرنظامیان تلاش خواهند کرد.

روز شنبه آتش‌بس برای تخلیه شهر ساعاتی بیشتر به طول نیانجامید و مسکو و کی‌یف در ادامه یکدیگر را به نقض آتش‌بس متهم کردند. غیرنظامیانی که موفق به ترک خانه‌هایشان شدند به کشورهای همسایه از جمله لهستان، رومانی و اسلواکی گریختند.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ (ICRC) هشدار داد که وضعیت انسانی در ماریوپل به خاطر وسعت آوارگی «بسیار وخیم» است و بسیاری از مردم در پناهگاه‌های بدون غذا، آب یا برق گیر افتاده‌اند.

میرلا حدیب، از کمیته بین‌المللی صلیب سرخ اوکراین، در مصاحبه با شبکه الجزیره گفت:

«وضعیت فاجعه‌بار است. براساس قوانین بین المللی بشردوستانه، باید گذرگاه امن برای غیرنظامیان تضمین شود و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ از هرگونه ابتکاری برای مهلت دادن به غیرنظامیانی که از درگیری فرار می‌کنند، استقبال کرده و در تسهیل حرکت غیرنظامیان مشارکت خواهد کرد».

همزمان لورنت لیگوزات، از مقام‌های ارشد سازمان پزشکان بدون مرز نیز در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه نسبت به وضعیت «فاجعه‌بار» انسانی هشدار داد و تخلیه غیرنظامیان را حیاتی خواند.

او با اشاره به کمبود آب و غذا و برق و گرمایش در ماریوپل گفت:

«ضروری است که این کریدور بشردوستانه، به‌سرعت راه‌اندازی شود تا غیرنظامیان از جمله زنان و کودکان بتوانند از مناطق درگیری خارج شوند.»

فیلیپو گراندی، رئيس بخش پناهندگان سازمان ملل، اما ضمن استقبال از توقف چندساعته حملات به ماریوپل گفت که این اقدام کافی نیست.گراندی گفت:

«ما به بیش از این نیاز داریم. ما به آتش بس و توقف درگیری‌ها نیاز داریم تا مردم بتوانند متوقف شوند و حتی شاید به خانه‌های خود بازگردند».

سازمان ملل متحد در آخرین گزارش خود اعلام کرد که تعداد افرادی که در ۱۰ روز گذشته از حمله روسیه به اوکراین فرار کرده‌اند به بیش از ۱,۵ میلیون نفر رسیده است.

حمله ارتش روسیه به مراکز درمانی، بیمارستان‌ها و محل‌های پرجمعیت

در حالی که مسکو مدعی‌ست به مناطق غیرنظامی و پرجمعیت حمله نمی‌کند، سازمان بهداشت جهانی روز یکشنبه حملات متعدد به مراکز بهداشتی و درمانی اوکراین را تایید کرد.  تدروس آدهانوم قبریسوس، رئیس این سازمان اعلام کرد در حال تحقیق درباره این حملات است که به گفته او به کشته و زخمی‌شدن چندین نفر منجر شده است.

تدروس آدهانوم قبریسوس در توییتر نوشت:

«حمله به مراکز درمانی یا کارکنان، بی‌طرفی پزشکی را نقض می‌کند و نقض قوانین بشردوستانه بین‌المللی است.»

همزمان سازمان اطلاعات ارتش بریتانیا هم در گزارشی از هدف‌قراردادن مناطق پرجمعیت اوکراین توسط نیروهای ارتش روسیه خبر داد.

اطلاعات ارتش بریتانیا اعلام کرد روسیه در پاسخ غافلگیری ناشی از «مقیاس و قدرت مقاوت اوکراین» مناطق پرجمعیت را در چندین شهر از جمله خارکیف، چرنیهف و ماریوپل هدف قرار داده است و قبلاً هم در چچن در سال ۱۹۹۹ و در سوریه در سال ۲۰۱۶، با استفاده از مهمات هوایی و زمینی از تاکتیک‌های مشابه استفاده کرده است.

در این میان صندوق بین المللی پول نیز هشدار داد که حمله روسیه «تأثیر شدیدی» بر اقتصاد جهانی خواهد داشت و قیمت انرژی و غلات را افزایش خواهد داد. این سازمان همچنین اعلام کرد که درخواست کیف برای ۱,۴ میلیارد دلار کمک مالی اضطراری را در اوایل این هفته بررسی می کند.

ادامه درگیری نظامی

درگیری‌های نظامی میان نیروهای روسیه و اوکراین همچنان ادامه دارد.

وزارت دفاع روسیه یکشنبه اعلام کرد یک پایگاه هوایی نظامی در نزدیکی استاروکوستیانتیف (Starokostiantyniv) اوکراین را با تسلیحات دوربرد با دقت بالا، مورد حمله قرار داده و غیرفعال کرده است.

خبرگزاری روسی اینترفاکس به نقل از وزارت دفاع روسیه از حمله گسترده و تصرف چندین شهر و روستا خبر داد.

ایگور کوناشنکوف، سخنگوی وزارت دفاع روسیه هم گفت: «نیروهای مسلح روسیه به حمله به زیرساخت‌های نظامی اوکراین ادامه می‌دهند».

او همچنین مدعی انهدام یک سامانه موشکی اس-۳۰۰ تحت کنترل اوکراین و سرنگونی  ۱۰ هوایپما و بالگرد اوکراینی در ۲۴ ساعت گذشته شد.

از سوی مقابل ستاد کل نیروهای مسلح اوکراین هم اعلام کرد که از زمان آغاز حمله مسکو در ۲۴ فوریه، بیش از ۱۱ هزار سرباز روسی کشته شده‌اند. ارتش اوکراین همچنین ادعا کرد ۸۸ فروند هواپیما و بالگرد روسی را سرنگون کرده و تعدادی از خلبانان را به اسارت گرفته است.

نیروهای مسلح اوکراین در ادامه اعلام کردند که در حال اجرای عملیات‌های دفاعی از جمله در بخش شرقی منطقه دونتسک، در اسلوبوژانسکی و شهر چرنیهیو هستند. رسانه‌های اوکراین هم از شنیده‌شدن صدای انفجار شبانه در خارکیف، دومین شهر بزرگ این کشور خبر دادند.

همزمان مذاکرات برای رافتن راهی به سوی آتش‌بس ادامه دارد.

ادامه مذاکرات مسکو و کی‌یف و «قتل» یکی از اعضای مذاکره‌کننده اوکراین

مذاکره‌کنندگان اوکراینی از برگزاری دور سوم مذاکره با روسیه درباره آتش‌بس فردا دوشنبه خبر دادند. مسکو هنوز این خبر را تایید قطعی نکرده است.

یکی از مذاکره‌کنندگان اوکراینی روز شنبه با توصیف آنچه که او «تغییری آشکار در نگرش مسکو نسبت به مقاومت اوکراین و تحریم‌های سخت بین‌المللی» خواند، گفت روسیه به «هزینه واقعی جنگ» پی‌برده و به همین خاطر مذاکرات با روسیه وارد روند «سازنده» شده است.

در این میان گزارش‌‌هایی مبنی بر کشتن یکی دیگر از مذاکره‌کنندگان اوکراین به خاطر «جاسوسی» و «خیانت» منتشر شده است. رسانه‌های محلی اوکراین روز شنبه دستگیری کی‌ریف توسط سرویس امنیتی اوکراین و قتل او با شلیک دو گلوله به سرش خبر دادند.

کی‌ریف از متخصصان باسابقه بانکداری در اوکراین بود که پیشتر در سمت‌ ریاست برخی از بانک‌ها و موسسات مالی اوکراین را برعهده داشت. گفته می‌شود او از معتمدان آندری کلیوف، معاون نخست‌وزیر اوکراین و ایوان باکانوف، رئیس سرویس اطلاعاتی اوکراین بوده که پیش از تجاوز نظامی روسیه به جاسوسی متهم شده بود اما به‌رغم این اتهام در قالب هیات مذاکره‌کننده اوکراین به گومل در بلاروس اعزام شده بود. وزارت دفاع اوکراین مرگ کریف را تایید کرده اما گفته که او یک عامل اطلاعاتی اوکراین بوده که در حین انجام وظیفه جان باخته است.

تماس تلفنی بایدن و زلنسکی

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین که شنبه شب در یک سخنرانی تلویزیونی از مردم مناطق تحت اشغال نیروهای روسی خواست از خانه بیرون بیایند و «برای بیرون‌راندن شیطان» بجنگند، در یک تماس ویدیویی با قانونگذاران آمریکایی، برای دریافت فوری هواپیماهای جنگنده از لهستان درخواست کمک کرد. طبق گزارش خبرگزاری رویترز زلنسکی همچنین از نمایندگان کنگره ایالات متحده خواستار کمک‌های تسلیحاتی بیشتر، ممنوعیت نفت روسیه، ایجاد منطقه پرواز ممنوع و پایان دادن به امتیازات کارت‌های کردیت ویزا و مسترکارد در روسیه شده است.

ناتو تاکنون در برابر درخواسته زلنسکی برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز کشورش مقاومت کرده و گفته است که این امر باعث تشدید درگیری‌ها در خارج از اوکراین خواهد شد.

با این‌حال ایالات متحده آمریکا اعلام کرد به اوکراین تسلیحات بیشتری می‌دهد و جو بایدن، رئیس‌جمهوری این کشور به دنبال طرح کمک مالی اضطراری ۱۰ میلیارد دلاری در کنگره برای پاسخ‌ به بحران اوکراین و کمک‌های امنیتی، بشردوستانه و اقتصادی است.

سخنگوی کاخ سفید نیز از مذاکره واشنگتن با ورشو برای تامین هواپیماهای جنگنده به اوکراین خبر داد. به گفته او لهستان هنوز در این‌باره به تصمیم قطعی نرسیده است.

آمریکا و لهستان در حال بررسی قراردادی برای فرستادن هواپیماهای جنگی دوران شوروی به اوکراین هستند. مقام‌های کاخ سفید گفته‌اند که ایالات متحده می‌تواند در ازای تحویل این هواپیماها به کی‌یف، تعداد معینی از جنگنده‌های F-16 را پس از تأیید کنگره، در اختیار لهستان قرار دهد.

به نظر می‌رسد مسدود شدن فعالیت شرکت‌های ویزا و مسترکارت، خواسته دیگر رئيس جمهوری اوکراین نیز به‌سرعت برآورده شده است. هر دو شرکت اعلام کردند که در حال مسدود کردن تراکنش‌های خود با مشتریان و شرکا در روسیه‌اند.

تلاش‌های ترکیه و اسرائیل برای میانجیگری آتش‌بس

در این میان به‌نظر می‌رسد اسرائیل و ترکیه به تلاش برای آتش‌بس در اوکراین شدت بخشیده‌اند.

نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل روز شنبه در کاخ کرملین با پوتین دیدار کرد و سپس برای سومین باز در تماسی تلفنی با زلنسکی گفت‌وگو کرد.

به گفته یک مقام اسرائیلی، نخست‌وزیر این کشور اقدامات خود درباره حمله روسیه به اوکراین را  با ایالات متحده، فرانسه و آلمان هماهنگ می‌کند. برپایه اعلام سخنگوی نفتالی بنت، او پس از دیدار با پوتین برای گفت‌وگو با اولاف شولتز صدراعظم آلمان راهی برلین شد.

کاخ الیزه نیز اعلام کرد امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، قبل از سفر به مسکو با بنت صحبت کرده و او را در جریان مکالمات خود با پوتین قرار داده بوده.

گفته می‌شود اسرائیل، به دستور زلنسکی، پیشنهاد میانجیگری در درگیری بین روسیه و اوکراین را داده است. تل‌آویو پیشتر هم اعلام کرده بود به‌رغم محکوم‌کردن تهاجم روسیه، روابطش را با مسکو قطع نمی‌کند. بخشی از این رویکرد به حملات متعدد اسرائیل به اهداف نیروهای سپاه قدس و حزب‌الله لبنان در سوریه باز می‌گردد. روابط مسکو و تل‌آویو تاکنون مانع از تبادیل آتش میان نیروهای روسیه و اسرائیل شده است.

براساس گزارش‌ها بنت و پوتین همچنین در مورد مذاکرات جاری بین قدرت‌های جهانی از جمله روسیه و ایران درباره احیای توافق هسته ای برجام نیز گفت‌وگو کردند. روسیه روز شنبه اعلام کرد که تحریم‌های غرب علیه این کشور به سدی برای توافق هسته ای ایران تبدیل شده است. اسرائیل با احیای این توافق مخالف است.

رجب طیب اردوغان، رئيس جمهوری ترکیه هم روز یکشنبه با ولادیمیر پوتین گفت‌وگو خواهد کرد. سخنگوی اردوغان ضمن اعلام این خبر گفت که اردوغان قرار است از پوتین بخواهد حمله به اوکراین را متوقف کند. او افزود: در حالی که این حملات شدید علیه شهرهای اوکراین ادامه دارد، انتظار یک نتیجه ملموس و الزام آور از مذاکرات بین مسکو و کی‌یف که تأثیر مثبتی بر وضعیت میدانی بگذارد، ساده لوحانه است.

اردوغان روز شنبه در مورد جنگ با جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا و چارلز میشل، رئیس شورای اروپا گفتگو کرد.

ترکیه عضو ناتوست و با اوکراین و روسیه در دریای سیاه مرز مشترک دریایی دارد. آنکارا به‌رغم غیرقابل قبول خواندن تهاجم روسیه به اوکراین، با تحریم‌های مسکو مخالفت کرده و پیشنهاد میزبانی مذاکرات صلح را داده است. آنکارا گفته است که می‌خواهد وزرای خارجه اوکراین و روسیه را برای گفت‌وگو در یک مجمع دیپلماسی هفته آینده در جنوب ترکیه گرد هم بیاورد. پیشنهادی که گفته می‌شود هر دو طرف از آن استقبال کرده‌اند.

ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه در گفت و گو با خبرنگاران در استانبول گفت که اردوغان روز یکشنبه در یک تماس تلفنی این پیشنهاد را به پوتین تکرار خواهد کرد. او از پوتین خواهد خواست که «فرصتی» به آتش‌بس بدهد، حملات خود را متوقف کند و به ایجاد راهروهای مورد نیاز برای تخلیه غیرنظامیان و ارسال کمک کمک کند.

کالین گفت: «ما بر روی اقداماتی که می‌توانیم در اینجا برداریم تا طرف‌ها را به میز مذاکره بکشانیم و طرف روسی را (برای توقف تهاجم نظامی) متقاعد کنیم، تمرکز می‌کنیم. بسیار مهم است که راه گفت‌وگو با روسیه حالا که غرب همه پل‌ها را خراب کرده، باز بماند تا بتوان از راه دیپلماسی جلوی ویروانی منطقه را گرفت».

روز شنبه، وزارت خارجه ترکیه هم اعلام کرد مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه این کشور در تماس های جداگانه با همتایان اوکراینی و روسی خود درباره تحولات اوکراین گفتگو کرده است.

ترکیه همکاری نزدیکی با روسیه در دفاع، انرژی و تجارت ایجاد کرده است و به گردشگران روسی متکی است. اما این کشور هواپیماهای بدون سرنشین را نیز به کی‌یف فروخته که خشم مسکو را برانگیخته است و با سیاست‌های روسیه در سوریه، لیبی و الحاق کریمه در سال ۲۰۱۴ هم مخالفت می‌کند.

در این میان خبرگزاری رویترز از سفر مقام‌های ارشد ایالات متحده به ونزوئلا خبر داده است. رویترز نوشته مقام‌های ایالات متحده در سفری بی‌سابقه پس از قطع روابط واشنگتن و کاراکاس، به ونزوئلا سفر کرده اند تا دیدار با دولت نیکلاس مادورو، رئیس جمهوری این کشور آمادگی کارکاس برای مذاکره با پوتین را بررسی کنند.