نگاهی به عملکرد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان در سال ۱۴۰۰ /ایران سر سبز، ایران قوی، همه با هم، جهاد برای حفظ و احیای منابع طبیعی

 به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین استان سمنان جعفر مرادی حقیقی  با بیان اینکه این اعتبارات به سرعت در اختیار ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری  قرارخواهد گرفت: عملیات اجرایی این طرح‌ها در 19 حوزه وبا مساحتی بالغ بر 35 هزارهکتار سطح موثر برنامه‌ریزی شده است،که این طرح ها متناسب با مطالعات انجام شده و اولویت‌ها و نیازهای منطقه‌ای در چند بخش برنامه‌ریزی و عملیاتی شده است .

وی از اجرای عملیات خاکی با حجم بالغ بر 55 هزار مترمکعب از محل این اعتبارات خبر داد و افزود: بالغ بر 50 هزارمترمکعب سازه های سنگ و ملات،گابیون و سازه بند سبک پایه بتنی از جمله طرح‌هایی است که در سال‌جاری در شهرستان‌های مختلف این استان عملیاتی شده است.

جعفر مرادی حقیقی همچنین از انجام کارهای بیولوژیک خبر داد و اضافه کرد : عملیات بذرکاری و نهالکاری در قالب پویش مردمی در سطح  10هزارهکتار از اراضی استان انجام گردیده و همچنین تاکنون به حدود 4400 هکتار، کپه کاری و کشت گیاهان دارویی و  نهالکاری مثمر و غیر مثمر در سالجاری انجام شده است.  

در بخش حفاظت وامور اراضی در اجرای کاداستر اراضی ملی ودولتی  نیز مساحتی بالغ بر 8میلیون 400هزار هکتار در سامانه اداره کل ثبت اسناد و املاک تثبیت مالکیت گردیده است. سند تک برگی کاداستر 8میلیون و200هزار هکتار بنام دولت جمهوری اسلامی به نمایندگی از سازمان جنگلها مراتع وآبخیزداری کشور صادر شده است  و 27کیلومتر کمر بند حفاظتی از نوع بنچ مارک سیمانی  در دست اجرا می باشد همچنین  ، 150خانوار تامین سوخت  بوسیله آبگرمکن خورشیدی و تنور گازی از محل اعتبار ات ملی  نیز برنامه ریزی شده و در حال اجرا می باشد.

مجید افرادی معاون برنامه ریزی، توسعه مدیریت و منابع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: در راستای ایجاد دولت الکترونیک این اداره کل 29 فرمت قابل ارائه  به مردم خوب ولایتمدار استان سمنان را در سایت اداره کل بارگزاری کرده که  با توجه به مباحث ویروس کرونا و سهولت برخورداری  مردم از خدمات دولت انتظار است که شهروندان سطح استان به جای مراجعه به اداره کل و یا ادارات شهرستان ها از طریق سایت اداره کل به آدرس Semnan.frw.ir  و یا از طریق دفاتر پیشخوان دولت ،نسبت به ارسال درخواست های خود اقدام فرمایند.

این اداره کل در راستانی تبدیل وضعیت ایثارگران شاغل وفق تبصره  د ماده 20 قانون بودجه سال 1400 اقدامات لازم به عمل آمده که خوشبختانه تا کنون جهت عده ای از همکاران احکام کارگزینی صادر و جهت سایر همکاران به محض وصول کد استخدامی اقدام خواهد شد.

افرادی در بخشی از گفتگو خود عنوان کرد: صندوق توسعه منابع طبیعی  و آبخیزداری استان سمنان که در سال 1396 به عنوان پنجمین صندوق کشوری افتتاح و شروع به کار نموده است در حال حاضر به سرمایه بیست و سه میلیارد و ششصد هزار میلیون ریال رسیده است . وبا عنایت به اینکه استانهای دیگر کمک بسیار مطلوبی از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی در قالب "تبصره 3 ماده 31" به صندوق دریافت نمودند استان سمنان با توجه به کمبود اعتبارات تا کنون اقدامی در این خصوص صورت نگرفته ونظر به اینکه این صندوق ها کمک بسیار شایانی تا کنون به بخش منابع طبیعی نموده است انتظار می رود که سازمان  مدیریت و برنامه ریزی استان نسبت به تخصیص اعتبار از محل "تبصره 3 ماده 31 "به این صندوق جهت شکوفایی هر چه بیشتر بخش منابع طبیعی کمافی سابق اقدام نماید.  

محمد راستین معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان نیز گفت : با توجه  به اهمیت منابع آب وخاک کشور و لزوم حفاظت از این منابع محدود، هماهنگی درحوزه های آبخیز به منظور ایجاد توسعه پایدار اجتناب ناپذیر می باشد، از طرفی وقوع سیلاب های مخرب باعث بروز خسارات مالی وجانی، هدررفتن منابع آب، فرسایش و هدررفتن خاک حاصلخیز کشاورزی می گردد که یکی از مسائل عمده و اساسی که موجب گردیده تا مسئولان اجرائی و متولیان امر، توجه ویژه ای به این آبخیزداری و آبخوان داری بمایند.

اعمال مدیریت جامع در عرصه های آبخیز کشور با برنامه ریزی و مدیریت در سطح کلان می تواند راه گشایی حل مشکلات موجود باشد.

راستین بیان داشت : بدیهی است که این نگرش می تواند یکی از راه حل های رفع مشکل باشد. با اعمال این سیاست، برنامه ریزی در حوزه ها بصورت جامع و هماهنگ صورت پذیرفته و تمامی سازمانها و دستگاههایی که به طور مستقیم و غیر مستقیم در حفظ آب وخاک مسئول می باشند، فعالیت های خود را هماهنگ و کلیه مطالعات و عملیات اجرایی را در حوزه های آبخیز جهت داده تا از اقدامات موازی پرهیز و استفاده بهینه از اعتبارات و زمان برای پیشبرد اهداف که همانند توسعه پایدار می باشد بنمایند.

معاونت آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان در ادامه گفت : از محل اعتبارا ت ملی، استانی و سفر ریاست جمهوری در سال 1400 عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در 19 حوزه اجرا شده که می توان به حوضه های (حوضه چنداب شهرستان گرمسار) (حوضه ده نمک شهرستان آرادان ) (حوضه آبگرم شهرستان سرخه ) (حوضه آسوران - جاشلوبار، چاشم و هیکو شهرستان مهدیشهر )، (حوضه چاشتخوران شهرستان سمنان)، (حوضه اگره ،آستانه، شوراب شهرستان دامغان )، ( حوضه شوراب- سورخان، دهملا، ابرسج شهرستان شاهرود) (حوضه ارمیان، باغچه و سوداغلن  شهرستان میامی) که مساحت تحت پوشش این عرصه ها بالغ بر 35 هزار هکتار می باشد.

در ادامه این گزارش علی ترابی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: معاونت فنی یکی از معاونت های اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری است که مجموعه ادارات جنگل، مرتع، بیابان، بهره برداری گیاهان دارویی و کمیته فنی را تحت پوشش دارد.

وی افزود: با توجه به اینکه استان سمنان352هزار هکتار جنگل 3700 هزار هکتار مرتع و 5200 هزار هکتار بیابان در سطح استان وجود دارد که این معاونت مسئولیت مدیریت آنها را به عهده دارد.

علی ترابی اظهار داشت: با اشاره به اینکه  در استان سمنان دو مرکز تولید نهال در شهرستان های شاهرود و سمنان  و دو نهالستان بیابانی در حسن آباد شهرستان دامغان و بکران شهرستان میامی وجود دارد که سالانه بیش از 800 هزار اصله نهال های مختلف را تولید می کند و حدود 500 هزار اصله نهال رایگان را در هفته منابع طبیعی و آبخیزداری به منظور تبیین فرهنگ منابع طبیعی و افزایش فضای سبز توزیع نموده است  و توانسته سهم بسزایی در توسعه فضای سبز استان سمنان داشته باشد. وی همچنین افزود:  در سال 1400 معادل 114 هکتار جنگلکاری و زراعت چوب در استان انجام شده است و 2 ذخیرگاه بنه به مساحت 3100 هکتار شناسایی و تعیین حدود گردیده است. و همچنین از ابتدا تا کنون به تعداد 40 بوستان روستایی با مشارکت دهیاریهای  مختلف در سطح استان احداث شده است.

علی ترابی معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان اظهار داشت :سطح مراتع استان بیش از 3.7 میلیون هکتار می باشد. و تا کنون در 635 سامانه عرفی مراتع استان  طرح مرتعداری تهیه و در دفترخانه اسناد رسمی به دامداران واگذار گردیده است و همچنین در سالجاری بالغ بر 23 فقره طرح مرتعداری در سطح 75 هزار هکتار تهیه و بازنگری گردیده است.

 وی بیان داشت : در بخش مدیریت چرا در مراتع استان، تاکنون بیش از 942 سامانه عرفی مورد پایش قرار گرفته است، که بر این اساس پروانه چرای بیش از 652 نفر از دامداران به دلیل عدم استمرار دامداری (ترک دامداری ) و موارد مرتبط با فصل سوم شیوه نامه بهره برداری از مراتع کشور با 74 هزار452 واحد دامی ابطال گردیده است.

علی ترابی عنوان کرد : به منظور اقتصادی نمودن طرح های منابع طبیعی و در راستای اقتصاد مقاومتی علاوه بر پروژه های تکلیفی و سازمانی، طی سالهای 95 تا 1400 به مدت 5 سال سطحی معادل 19500 هکتار از مراتع استان در بیش از 120 سامانه عرفی با مشارکت مرتعداران و با کشت گونه های با ارزش صنعتی و دارویی نظیر باریجه، وشق، آنغوزه و بادام کوهی احیاء گردیده است؛ که به لحاظ عملیاتی در نوع خود بی نظیر است.

وی استان سمنان را بعنوان یک استان، با سیمای عمدتا بیابانی(سومین استان بیابانی کشور) نام برد و افزود: این استان بشدت با معضل فرسایش بادی درگیر بوده و این پروسه و عوارض ناشی از آن ، هر ساله خسارت بسیار زیادی را به تاسیسات اقتصادی و منابع زیستی آن وارد میکندکه بر طبق مطالعات انجام شده در سطح استان حدود یک میلیون و371هزارو 675 هکتار از اراضی استان تحت تاثیر فرسایش بادی قرار دارد و همچنین با در نظر گرفتن شاخصهای مربوطه حدود 535 هزارو 173هکتار از اراضی استان در 33 منطقه (بصورت شهرستانی 38 منطقه) بعنوان کانونهای بحرانی فرسایش بادی شناخته شده است ، که سالانه در حدود 330 میلیارد ریال خسارت به تاسیسات صنعتی و مسکونی، جاده های مواصلاتی،اراضی کشاورزی و... وارد میکند.

علی ترابی گفت: در حال حاضر این اداره کل اقدام به متمرکز کردن پروژه های مطالعاتی و اجرایی بیابانزدائی خود در کانونهای بحرانی فرسایش بادی نموده است که در این راستا تا کنون بیش از 113 هزار هکتار جنگلهای بیابانی با گونه عمدتا تاغ  ایجاد نموده است و تا حدود زیادی معضل فرسایش بادی را، در اطراف مناطق مسکونی ، جاده و راه آهن و ... کنترل نموده است.

شایان ذکر است : در سال 1400 نیز این اداره کل ضمن حفاظت از تاغزارهای سنواتی موجود نسبت به نهال کاری در سطح 750 هکتار، مدیریت روان آب همراه با عملیات بیولوژی در سطح 2000هکتار، آبیاری و نگهداری از 2750 هکتار نهالکاری های سالهای قبل  اقدام نموده است. همچنین در جهت مقابله با آفت شپشک و سفیدک در تاغزارهای استان عملیات حذف فیزیکی درختان آلوده در سطح 750 هکتار در دست اجرا است

بسیاری از اراضی بیابانی دارای فرسایش بادی کشور، بعلل مختلف قابلیت تثبیت بیولوژیکی را نداشته، از جمله اراضی رسی نمکی ، اراضی شور و پف کرده و ... که بعلت املاح بسیار زیاد موجود در خاک و یا دور بودن از منابع آبی امکان انجام عملیات بیولوژیک (کشت گیاهان مقاوم) در آنها وجود ندارد. همچنین استفاده از مالچ های نفتی و یا شیمیایی در تثبیت این عرصه ها بعلت موقتی بودن آن ،  هزینه بسیار زیاد و مشکلات زیست محیطی، معقول نمی باشد. لذا  در جهت رفع این مشکل با استفاده از نظرات مرحوم پروفسور کردوانی و سایر متخصصان ، ایده  استفاده از مالچ سنگریزه ای که خود الهام گرفته  از طبیعت ( رخساره های دشت ریگی) میباشد، را برای اولین بار جهت اجرا انتخاب نموده و پس از مطالعه و بررسی جنبه های مختلف فنی و اقتصادی آن ، نسبت به اجرای آزمایشی، پروژه پژوهشی مالچ ریگی در سطح بیش از 50 هکتار از کویرهای نمکی گرمساراقدام نموده است. که برای برآورد تاثیر آن در درازمدت بر منطقه در حال بررسی میباشد

همچنین طرح پژوهشی بادشکن کوتاه برای نخستین بار در کشور با مشارکت دانشکده منابع طبیعی تهران و سازمان جنگلها و مراتع وآبخیزداری کشور در محدوده کانون فرسایش بادی شهرستان گرمسار استان سمنان و با هدف مقابله با ریز گردها و بیابان زایی در حال اجرا است.

در این طرح بادشکن‌های کوتاه غیر زنده ، که از سال 99 در استان شروع گردیده به صورت قطعات شطرنجی از جنس پوشال برنج ، ساقه‌های پنبه و نی(به طول 70  کیلومتر و به صورت خطی)  بر روی تپه های ماسه ای و به منظور تثبیت تپه های ماسه ای و جلوگیری از حرکت آنها ، ایجاد گردیده.

لازم به ذکر است که حرکت تپه‌های ماسه‌ای، با ایجاد گرد و خاک در مناطق بیابانی باعث خسارت به تاسیسات جاده‌ای ، مراتع ، زمین‌های کشاورزی و خطوط ریلی می‌شود.

این طرح برای اولین بار در جهان در چین اجرا شد که موفقیت آمیز بود و انتظار می‌رود در محدوده کانون فرسایش بادی گرمسار استان سمنان نیز موفقیت آمیز باشد.

در ادامه حمیدرضا عبدوس ، معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با اشاره به برنامه های هدفمند این معاونت در سالجاری با بیان اینکه مطابق سیاست گذاری سازمان جنگلها ،مراتع و آبخیزداری کشور در سال جاری طرح 3در14در1400 در حال اجرا می باشد که از محورهای کاری آن می توان به کاداستر اراضی ملی ، صیانت از جنگلهای کشور نام برد، این طرح با هدف کاهش یا حذف عوامل تخریب ،اقدامات خوب و موثری با تمرکز بر امور (تامین سوخت مناسب برای جایگزینی سوخت فسیلی ، اجرای کمر بند حفاظتی در مناطق بحرانی و جنگلی ، تلاش برای اخذ حقوق دولتی در طرحهای مدیریت منابع طبیعی (ماده 3قانون حفاظت وبهره برداری)، تثبیت مالکیت و کاداستر در اراضی ملی، موات و مبارزه با آفات و بیماریها ) را شروع و نتایج خوبی نیز از طرحهای اجرایی در سطح استان سمنان بدست آمده است .

وی به انعقاد یک فقره قرارداد کاداستر در سالجاری در اراضی ملی و منابع طبیعی در استان از اعتبارات ملی و استانی حدود40هزار هکتار کاداستر اشاره نمود  و همچنین سه فقره قرارداد اجرای کاداستر اراضی ملی ودولتی توسط اداره کل ثبت واسناد استان در سطح یک میلیون و دویست هزار هکتار منعقد گردیده است  و با برنامه ریزی صورت گرفته  تاپایان سال 1400 کل اراضی ملی ودولتی در سامانه کاداستر تثبت وسند تک برگی کاداستر بنام دولت جهموری اسلامی ایران صادر خواهد شد و همچنین اقدامات حفاظتی و حمایتی دیگر برای پیشبرد اهداف سازمانی، مخصوصا در بحث مربوط به حفاظت ، تامین سوخت جایگزین  و کمربند حفاظتی از اعتبارات مذکورمورد استفاده قرار گرفته است .

 از سطح نه میلیون و سیصد شصت وهشت هزار (( 9میلیون و 368هزار )) هکتار اراضی ملی استان که مساحتی بالغ بر 8میلیون 400هزار هکتار در سامانه اداره کل ثبت اسناد و املاک تثبیت مالکیت گردیده است. سند تک برگی کاداستر 8میلیون و200هزار هکتار بنام دولت جمهوری اسلامی به نمایندگی از سازمان جنگلها مراتع وآبخیزداری کشور صادر گردیده است.وتا پایان سال 1400برای کل اراضی ملی و دولتی سندتک برگ کاداستری صادر خواهد گردید.