حمله روسیه به اوکراین: نخستین نشانه‌های توقف واردات انرژی غرب از روسیه

با تهاجم نظامی روسیه به اوکراین غرب به فکر وابستگی شدید خود به انرژی روسیه افتاده است و قصد دارد واردات انرژی از این کشور را هر چه سریع‌تر کاهش دهد. کمیسیون اروپا سه‌شنبه ۱۷ اسفند / ۸ مارس طرح یک‌ساله‌ای را به‌منظور کاهش دو سوم واردات گاز از روسیه ارائه داد. براساس این طرح توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر باید تسریع شود، منابع جدید برای تأمین گاز توسعه یابد و مصرف انرژی کاهش یابد. براساس برآوردهای کمیسیون اروپا، اتحادیه اروپا می‌تواند تا پیش از سال ۲۰۳۰ از واردات گاز روسیه رهایی یابد.

طبق گزارش‌های روز سه‌شنبه رسانه‌های جهان، آمریکا نیز دیگر نمی‌خواهد از روسیه نفت وارد کند و جو بایدن، رئیس جمهوری این کشور قصد دارد این موضوع را امشب رسماً اعلام کند. بر اساس گزارش روزنامه آمریکایی پولیتیکو، بریتانیا نیز قصد دارد واردات نفت خود از روسیه را متوقف کند.

روبرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان گفت ممنوعیت واردات نفت آمریکا از روسیه با اروپایی‌ها هماهنگ شده است اما آلمان از آن پیروی نخواهد کرد. هابک اما افزود در طول سال‌ها، وابستگی واردات انرژی به روسیه به عادتی تبدیل شده و باید هر چه سریع‌تر از آن خارج شد. او از کشورهای عضو اوپک خواست تا میزان تولید نفت خود را افزایش دهند.

این در حالی است که فدراسیون صنایع آلمان نسبت به ممنوعیت واردات نفت و گاز از روسیه هشدار داد و گفت تغییر سریع منابع انرژی برای آلمان دشوار است و چیزی نیست که در چند روز اتفاق بیفتد.

روز سه‌شنبه شرکت نفت شل نیز اعلام کرد که دیگر نمی‌خواهد از روسیه نفت و گاز بخرد. به‌گفته شل قراردادهای موجود باید اجرا شوند اما تمدید نخواهند شد. افزون بر این، تمامی پمپ بنزین‌های شل در روسیه بسته و سایر فعالیت‌های تجاری نیز متوقف می‌شوند.

دیمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین در نامه‌ سرگشاده‌ای که در توئیتر منتشر کرد از شرکت‌های بین‌المللی خواست تا فعالیت‌های خود در روسیه را متوقف یا تعلیق کنند. واکنش گسترده شرکت‌های خارجی به حمله روسیه موجب شده است که شمار زیادی از شرکت‌ها از جمله اپل، IKEA و نایک فعالیت‌های خود را در روسیه به حالت تعلیق درآورند.

وضعیت اوکراین و خروج غیرنظامیان از چند شهر

اولین تخلیه غیرنظامیان از چند شهر اوکراین صبح سه‌شنبه آغاز شد. وزارت امور خارجه اوکراین گفت در حال انتقال افراد – از جمله دانشجویان خارجی – از شهر «سومی» در شرق این کشور به پولتاوا در داخل اوکراین است. وزارت خارجه اوکراین ویدئویی را منتشر کرد که در آن کاروانی از اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه دیگر را نشان می‌داد. بر اساس گزارش‌های منتشرشده تخلیه غیرنظامیان در شهر ایرپین در نزدیکی کی‌یف نیز آغاز شد. معاونت نخست‌وزیری اوکراین هم اعلام کرد که برای تخلیه ماریوپل ۳۰ اتوبوس در راه‌اند.

روسیه اوایل روز سه‌شنبه اعلام کرد که آتش‌بس برقرار کرده و چندین گذرگاه امن را به روی غیرنظامیان شهرهای کی‌یف، خارکف (خارکیف)، سومی، ماریوپل و چرنیهف گشوده است.

مسکو اخیراً برنامه‌ریزی کرده بود که غیرنظامیان عمدتاً به روسیه و بلاروس منتقل شوند. دولت اوکراین اما آن را نپذیرفت.

خبرگزاری اینترفاکس روسیه به‌نقل از یک مقام ارشد وزارت دفاع این کشور مدعی شده است که مقام‌های اوکراینی تنها یک مسیر از ۱۰ مسیری که از سوی مسکو برای انتقال غیرنظامیان پیشنهاد شده بود، تأیید کردند.

میخائیل میزینتسف، رئیس مرکز کنترل دفاع ملی روسیه در یک نشست خبری گفت کی‌یف تنها گذرگاه شهر «سومی» به پولتاوا و سپس به مرز لهستان را امضا کرده است.

او مدعی شد مسکو مسیر دیگری را هم برای خروج از شهر «سومی» به روسیه و دو مسیر مختلف تخلیه شهرهای کی‌یف، چرنیهف، خارکف (خارکیف) و ماریوپل را پیشنهاد کرده که نیمی از آن‌ها به روسیه منتهی می‌شوند.

میزینتسف گفت گذرگاه‌های پیشنهادی دیگر از این چهار شهر از طریق مناطق تحت کنترل نیروهای اوکراینی به لهستان، مولداوی و رومانی می‌روند.

چندین تلاش برای تخلیه غیرنظامیان در چند روز گذشته شکست خورده بود. صلیب سرخ در مورد ماریوپل گفته بود مسیر برنامه‌ریزی شده مین‌گذاری شده بود. اما معلوم نیست کدام طرف این کار را کرده است.

سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه اعلام کرد که از زمان آغاز جنگ دو میلیون نفر از اوکراین گریخته‌اند.

دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز گفته است در ۱۳ روزی که از حملات نظامی روسیه به اوکراین می‌گذرد ۴۷۴ غیرنظامی در اوکراین کشته و ۸۶۱ نفر زخمی شده‌اند.

این نهاد سازمان ملل افزوده است که احتمال دارد شمار کشته‌ها و زخمی‌ها بیشتر از این‌ها باشد.

مارتین گریفیتس، هماهنگ‌کننده کمک‌های اضطراری سازمان ملل شب گذشته به شورای امنیت سازمان ملل گفت برای رساندن کمک‌های بشردوستانه به مناطق جنگی اوکراین نیز به گذرگاه‌های امن نیاز است.

صلیب سرخ جهانی روز سه‌شنبه وضعیت بندر ماریوپل اوکراین را «آخرالزمانی» توصیف کرده است. اوان واتسون، سخنگوی صلیب سرخ جهانی گفت ذخایر و منابع در این شهر رو به اتمام است و هنوز امکان خروج ایمن غیرنظامیان وجود ندارد.

به‌گفته واتسون، برخلاف گزارش‌های منتشرشده، شرایط ایمن برای گذرگاه‌های بشردوستانه‌ در ماریوپل هنوز فراهم نشده است. دولت اوکراین پیش از این گزارش داده بود که نیروهای روسی به یکی از مسیرهای تخلیه غیرنظامیان شلیک کرده‌ و آتش‌بس توافق‌شده را نقض کرده‌اند.

در ناتو، این گزارش‌ها معتبر تلقی می‌شوند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو گفت هدف قرار دادن غیرنظامیان جنایت جنگی و کاملاً غیرقابل قبول است.

کمک به اوکراین و حفاظت از قلمرو ناتو

یک مقام بلندپایه وزارت دفاع آمریکا روز سه‌شنبه گفت ایالات متحده ۵۰۰ سرباز دیگر به اروپا منتقل می‌کند. این سربازان به آلمان، یونان، لهستان و رومانی اعزام خواهند شد و یکی از وظایف آن‌ها حفاظت از حریم هوایی کشورهای عضو ناتو است.

بانک جهانی نیز در مورد ارائه بسته‌ای برای حمایت از اوکراین با وام‌های جدید و سایر کمک‌ها به مبلغ بیش از ۷۰۰ میلیون دلار تصمیم گرفت.

دیوید مالپاس، رئیس بانک جهانی در واشنگتن گفت این نخستین اقدام از بسیاری اقدامات دیگر برای کمک به این کشور است. بسته فوق شامل وام ۳۵۰ میلیون دلاری از بانک جهانی برای تثبیت بودجه اوکراین است. علاوه بر این، ضمانت‌ وام‌های بیشتری از سوی سوئد و هلند در حدود ۱۴۰ میلیون دلار وجود دارد.

به‌گفته بانک جهانی، این بانک در حال کار بر روی بسته کمکی دیگری به ارزش مجموعاً سه میلیارد دلار به اوکراین است.

در کنار این خبرها، تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ در اوکراین نیز ادامه دارد.

امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در یک کارزار انتخاباتی در نزدیکی پاریس گفت قرار است امروز (سه‌شنبه) گفت‌وگویی میان او و اولاف شولتس، صدراعظم آلمان برگزار شود و شی جین‌پینگ رئیس جمهوری چین نیز در آن شرکت خواهد کرد. چین و روسیه شرکای استراتژیک محسوب می‌شوند. مکرون خاطرنشان کرد که چین از رأی‌گیری شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه محکومیت حمله روسیه به اوکراین خودداری کرد.