دیدار وزیران خارجه روسیه و اوکراین برای اولین بار پس از تهاجم نظامی روسیه

دیمیترو کولبا و سرگئی لاوروف، وزیران خارجه اوکراین و روسیه پنج‌شنبه ۱۹ اسفند / ۱۰ مارس در نخستین گفت‌وگوهای میان مقام‌های بلندپایه دو کشور پس از حمله مسکو به همسایه خود، در شهر آنتالیای ترکیه با یکدیگر دیدار خواهند کرد.

تهاجم روسیه به اوکراین بیش از دو میلیون نفر از مردم این کشور را آواره کرده و سازمان ملل چنین شرایطی را سریع‌ترین بحران انسانی در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم خوانده است.

ترکیه که عضو ناتوست بارها پیشنهاد داده بود که میان طرفین میانجی‌گری کند و اکنون پس از هفته‌ها تلاش قدرت‌های جهانی برای میانجی‌گری میزبان دو دیپلمات ارشد خواهد بود.

مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه گفته است که لاوروف و کولبا درخواست کرده‌اند که او در مذاکرات روز پنج‌شنبه شرکت کند. او افزود که آرزو می‌کند این دیدار بتواند «نقطه عطفی» باشد.

کولبا پیش از این دیدار از لاوروف خواست تا با حسن نیت به مذاکرات وارد شود، نه با رویکردی تبلیغاتی. او چهارشنبه در بیانیه‌ای ویدیویی گفت:

«به صراحت می‌گویم که انتظارات من از مذاکرات کم است. ما علاقه‌مند به آتش‌بس، آزادسازی سرزمین‌های‌مان هستیم و نکته سوم حل همه مسائل انسانی است.»

مسکو اعلام کرده است که آماده مذاکره با اوکراین است، اما تمام خواسته‌هایش، از جمله این‌که کی‌یف موضعی بی‌طرف بگیرد و آرزوی پیوستن به ناتو را کنار بگذارد، باید برای پایان دادن به حمله‌اش برآورده شود.

هیأت‌های دو کشور پیش از این سه دور گفت‌وگو داشته‌اند، دو دور در بلاروس و یک دور در اوکراین. با وجود برخی نشانه‌های مثبت در مورد ایجاد گذرگاه‌های بشردوستانه، این مذاکرات نتایج کمی داشته است.

مسکو تهاجم خود را «عملیات نظامی ویژه» برای خلع سلاح اوکراین می‌نامد و می‌خواهد رهبران اوکراین را که آن‌ها را «نئونازی» می‌خواند، برکنار کند. کی‌یف و متحدان غربی‌اش این موارد را بهانه‌ای بی‌اساس برای جنگ علیه کشوری دموکراتیک با ۴۴ میلیون نفر می‌دانند.

خبرگزاری آناتولی گزارش داد که صبح پنج‌شنبه ۱۹ اسفند / ۱۰ مارس مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه با همتای اوکراینی خود در آنتالیا و پیش از دیدار سه‌جانبه با سرگئی لاوروف گفت‌وگو کرد.

ترکیه در دریای سیاه با روسیه و اوکراین مرز مشترک دریایی دارد و روابط خوبی نیز با این دو کشور دارد. آنکارا تهاجم روسیه را غیرقابل قبول خوانده و درخواست آتش‌بس فوری کرده است، اما با تحریم علیه روسیه مخالفت کرده است.

ترکیه از یک سو در زمینه انرژی، مسائل دفاعی و تجارت و ورود گردشگران روسی با روسیه روابط نزدیکی دارد و از سوی دیگر به اوکراین پهپاد نیز فروخته که این اقدام خشم مسکو را برانگیخته است. آنکارا همچنین با سیاست‌های روسیه در سوریه و لیبی و همچنین با الحاق کریمه در سال ۲۰۱۴ مخالفت کرده است.

در روزهای اخیر ترکیه و اسرائیل تلاش‌های خود را برای میانجی‌گری افزایش داده‌اند. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه روز یکشنبه در تماسی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه خواست تا آتش‌بس اعلام کند.

نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل نیز در آخر هفته در مسکو با پوتین دیدار و سپس با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین گفت‌وگو کرد.

ادامه درگیری‌های نظامی در اوکراین

مقام‌های محلی اوکراین شب گذشته از گلوله‌باران چندین شهر خبر دادند. هواپیماهای روسی منطقه اطراف شهر «سومی» در شمال شرق اوکراین را بمباران کردند. مناطق مسکونی دوباره در شهر اوختیرکا در جنوب «سومی» گلوله‌باران شدند. همچنین گفته می‌شود که یک خط لوله گاز نیز در این منطقه هدف حمله قرار گرفته است.

از سوی دیگر، شهردار شهر میکولائیف در جنوب اوکراین نیز از شلیک راکت‌های متعدد از سمت شمال به این شهر خبر داد. او از مردم خواست که در زیرزمین‌ها بمانند.

به‌گفته نمایندگان «جمهوری خلق لوهانسک»، در ۲۴ ساعت گذشته چندین حمله از سوی طرف اوکراینی به این منطقه صورت گرفته است. بر این اساس، دست‌کم یک غیرنظامی در شهر پروومایسک زخمی شد و خط لوله گاز و برق آسیب دید. اکنون دو روستا در این منطقه بدون برق هستند.

حمله هوایی روز گذشته روسیه به زایشگاهی در شهر ماریوپل اوکراین که در محاصره قرار دارد، خشم جهانیان را برانگیخت. این حمله هوایی بیش از یک کیلومتر دورتر از این محل را لرزاند. شیشه‌های بیمارستان شکسته و بخش بزرگی از نمای جلوی ساختمان آن متلاشی شد. افسران پلیس و سربازان قربانیان را به مناطق امن منتقل کردند. در تصویری که آسوشیندپرس منتشر کرد زنی باردار نشان داده می‌شد که خون‌ریزی داشت و با برانکارد منتقل می‌شد.

روز گذشته زلنسکی نیروهای روسی را به «حمله مستقیم» به زایشگاه ماریوپل متهم کرد. او در توئیتر اعلام کرد که «مردم و بچه‌ها زیر آوار مانده‌اند» و این حمله یک «وحشی‌گری» بود.

به گفته سازمان بهداشت جهانی، از آغاز جنگ، دست‌کم ۱۸ بیمارستان و کلینیک و همچنین سایر مراکز بهداشتی و آمبولانس‌ها در اوکراین مورد حمله قرار گرفته‌اند.

تخلیه غیرنظامیان

به گفته ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین، حداقل ۳۵ هزار غیرنظامی روز چهارشنبه از شهرهای محاصره شده توسط نیروهای روسی تخلیه شدند. زلنسکی در یک پیام ویدئویی گفت سه گذرگاه بشردوستانه به ساکنان شهرهای «سومی» در شمال شرقی، انرودار در جنوب شرقی و مناطق اطراف کی‌یف این امکان را فراهم کرد تا شهرهای خود را ترک کنند. وزارت کشور اوکراین گفته است ۷۰۰ نفر از ساکنان شهرهای ورسل و ایرپین در جریان عملیات تخلیه روز چهارشنبه به مکان‌های امن منتقل شدند. خروج از سه شهر دیگر اطراف پایتخت ممکن نبود. خبرنگاران آسوشیتدپرس صف‌های طولانی خودروها را دیدند که برخی از آن‌ها پرچم‌های سفید داشتند و اتوبوس‌هایی که در خیابان‌ها در حرکت بودند. برخی از کسانی که گریخته‌اند گفته‌اند که چند روزی است چیزی نخورده‌اند.

قطع ارتباط با بزرگترین نیروگاه هسته‌ای اروپا

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از قطع ارتباط با نیروگاه هسته‌ای سابق چرنوبیل، ارتباطش با زاپوریژیا، بزرگترین نیروگاه هسته‌ای اروپا در اوکراین نیز قطع شد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ارتباط با دستگاه‌های نظارتی در زاپوریژیا قطع شده است. نیروهای روسی هفته گذشته به زاپوریژیا حمله کرده و آن را تصرف کرده بودند. در محل نیروگاه نیز آتش‌سوزی رخ داد.

از سوی دیگر دولت آمریکا نسبت به استفاده احتمالی روسیه از سلاح‌های کشتار جمعی شیمیایی یا بیولوژیکی در اوکراین هشدار داد. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید هشدار داد که مسکو با انتشار اطلاعات نادرست می‌خواهد راه را برای تشدید بیشتر «جنگ تجاوزکارانه غیرقابل توجیه در اوکراین» هموار کند. ساکی در توییتر نوشت:

«روسیه از یک الگوی رفتاری روشن پیروی می‌کند؛ یا این‌که خود از سلاح‌های کشتار جمعی استفاده کنند، یا حمله اوکراینی‌ها را جعل کنند تا توجیهی برای ادامه جنگ بسازند.»

کاملا هریس، معاون رئیس جمهوری آمریکا، روز پنج‌شنبه در سفر به ورشو، پایتخت لهستان، با آندژی دودا رئیس جمهوری و ماتئوش موراویسکی نخست‌وزیر لهستان گفت‌وگو خواهد کرد. تحویل غیرمستقیم هواپیماهای جنگی لهستانی میگ-۲۹ به اوکراین نیز احتمالاً موضوع مهمی در این مذاکرات خواهد بود. اخیراً بین لهستان و آمریکا در مورد انتقال جت‌های جنگنده میگ-۲۹ از لسهتان به اوکراین اختلاف نظر وجود داشت.

بعدازظهر پنج‌شنبه سران کشورها و دولت‌های اتحادیه اروپا درباره پیامدهای جنگ اوکراین گفت‌وگو خواهند کرد. نشست دو روزه سران اتحادیه اروپا در کاخ ورسای پاریس در مورد گسترش قابلیت‌های دفاعی اتحادیه اروپا است. علاوه بر این، آن‌ها درباره استقلال بیشتر اروپا از نفت و گاز روسیه صحبت خواهند کرد.