آیا با آغاز بهار افغانستان به سمت یک جنگ داخلی تازه می‌رود؟
بی بی سی فارسی
- آنتونیو جوستوزی
- استاد دانشگاه کینگز کالج لندن
مجموعه"ناظران می‌گویند" بیانگر نظر نویسندگان آن است. بی‌بی‌سی می‌کوشد تا با انتشار مطالبی از طیف‌های گوناگون، چشم‌انداز متنوع و متوازن از دیدگاه‌ها ارائه کند.
در این مطلب آنتونیو جوستوزی، استاد کالج سلطنتی لندن، نگاهی به آخرین تحولات نظامی و سیاسی نیروهای مقاومت ضد طالبان و تنش‌های قومی میان طالبان کرده است تا چشم‌انداز مقاومت مسلحانه جدید علیه طالبان در بهار آینده را ارزیابی کند.
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،پنجشیر
در رسانه‌های اجتماعی و در بسیاری از محافل افغانستان این احساس به گوش می‌رسد که قیام علیه امارت طالبان در بهار امسال در راه است. عملا، نشانه‌هایی از فعالیت‌های مسلحانه در شمال کشور تا حدی افزایش یافته است. گزارش‌های گروه‌های مقاومت مانند جبهه مقاومت ملی (به رهبری احمد مسعود) اغراق‌آمیز است، اما فعالیت چریکی در مقیاس کم هنوز در پنجشیر و اندراب ادامه دارد، علاوه بر این، در ماه ژانویه/جنوری گروهی از جنگجویان مرتبط با خانواده احمدخان، فرد قدرتمند محلی در سمنگان فعالیت‌هایی را آغاز کردند. در فوریه عنایت‌الله، یک فرمانده پیشین پلیس محلی که به طالبان پیوسته و سپس به تاجیکستان گریخته بود، در راغستان (بدخشان) جنگ را آغاز کرد و روستاهای دورافتاده را تحت کنترل خود درآورد. به نظر می‌رسد که او با جبهه مقاومت شمال مستقر در تاجیکستان مرتبط باشد.
یک گروه جدید اپوزیسیون به رهبری عبدالمتین سلیمانخیل، ژنرال پیشین ارتش ملی که توسط سربازان سابق تشکیل شده و "تحریک اسلامی ملی آزادی افغانستان" نامیده می‌شود، اخیرا موجودیت خود را اعلام کرده و مدعی است که با شبکه‌ای سراسری در تمام کشور آماده است تا به زودی فعالیت‌های مسلحانه خود را آغاز کند. این سازمان مدعی است که یکی از فرماندهان طالبان به نام مولوی خیبر در دره خیبر به آنها پیوسته است. تاکنون، این گروه اولین مخالف مسلح (در برابر طالبان) است که ظاهرا از پشتون‌ها تشکیل شده است.
منبع تصویر، Social media
توضیح تصویر،تحریک اسلامی ملی آزادی افغانستان
در حال حاضر هیچ یک از اینها خیلی زیاد جدی نیستند، اما قیام محلی می‌تواند در هفته‌ها و ماه‌های آینده تشدید شود. به نظر می‌رسد که طالبان نگران است و بنا به گزارش‌ها ۱۰۰۰۰ نیرو را به عنوان نیروی کمکی به شمال فرستاده است.
یکی دیگر از مناطق مورد انتظار بامیان است، جایی که طالبان ۲۰۰۰ نیرو را به عنوان نیروی کمکی فرستاده است، با وجود اینکه در حال حاضر عبدالغنی علیپور، تنها فرمانده محلی فعال در هزاره‌جات وارد فعالیت‌های نظامی نشده است.
انتقال نیروها به شمال کشور یک تصمیم بدون هزینه برای امارت طالبان نیست: آنها باید از مناطق دیگر دور شوند. در حال حاضر، ولایت کنر، منطقه اصلی حضور داعش خراسان، شاهد کاهش نیروهای طالبان است که از کنترل مناطق بزرگ روستایی دست کشیده و در شهرها و جاده‌ها با نیروهای محدودی که در آنجا در اختیار دارد، متمرکز شده است. این نشانه دیگری است که طالبان تا چه اندازه وضعیت شمال را جدی گرفته است.
از این نویسنده بیشتر بخوانید:
- جلسه سری با اپوزیسیون در ترکیه؛ آیا پاکستان در حال دور شدن از طالبان است؟
- مشکل 'امارت اسلامی' طالبان با ازبک‌ها چیست؟
- 'امارت اسلامی' طالبان چگونه پلیس می‌سازد؟
- ناظران می‌گویند؛ برنامه طالبان برای ایجاد ارتش چیست؟
- آیا طالبان و شاخه خراسان داعش جنگ دیگری را آغاز خواهند کرد؟
مشکل اصلی گروه‌های مخالف مسلح طالبان، نبود افراد و گروه‌های کوچکی نیست که از امارت طالبان کینه به دل دارند و می‌خواهند بجنگند، بلکه عدم اتحاد آنهاست. گروهی در سمنگان که خانواده احمد خان دارد، نه با جبهه مقاومت ملی در تاجیکستان و نه با رهبران دیگر در تبعید، ارتباطی برقرار نکرده است.
علیپور موافقت کرده که تحت فرماندهی جبهه مقاومت ملی قرار گیرد، اما با توجه به فاصله فیزیکی دور مناطق عملیاتی آنها، عملا معنای کمی دارد.
منبع تصویر، Social media
از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکسترادیو فارسی بیبیسیپادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی
برنامه ها
پایان پادکست
حتی در داخل جبهه مقاومت ملی نیز بین پنجشیری‌ها و اندرابی‌ها که دو بخش اصلی آن است، مشکلاتی وجود دارد. اندرابی‌ها شکایت دارند که بیشتر جنگ را آنها انجام می‌دهند، در حالی که بیشتر پول و امکانات را پنجشیری‌ها می‌گیرند.
قدرتمندان و سیاستمداران جمهوریت اسلامی پیشین که اکنون عمدتا مقیم ترکیه و برخی در ایران و امارات متحده عربی هستند، مدتی است که تهدید می‌کنند در صورت عدم پیشرفت به سمت تشکیل یک دولت ائتلافی، جبهه‌های مسلحانه خود به راه خواهند انداخت. آنها با جبهه متحد ملی احمد مسعود کنار نیامدند و مسعود جوان را فاقد تجربه رهبری موفق می‌دانند.
جبهه مقاومت ملی و هوادارانش پاسخ می‌دهند که رهبران قدیمی مانند ربانی، دوستم، عطا و محقق بی‌اعتبار شده‌اند. دورنمای ظهور نوعی وحدت میان آنها بعید به نظر می‌رسد.
یک سری از شورش‌های محلی ناهمگون، تهدید استراتژیک برای امارت طالبان ایجاد نخواهد کرد، حتی اگر موقتا آن را تضعیف کند. طالبان می‌تواند در یک زمان نیروهایش را علیه یکی یا تعداد کمی از آنها متمرکز کند و درهم بشکند پیش از حرکت به سمت نیروی بعدی.
جدا از مساله اتحاد، مشکل عمده دیگری که شورشیان جدید در افغانستان با آن روبرو هستند، منابع مالی است. اداره بایدن و کشور‌های اروپایی به صراحت اعلام کرده‌اند که قصد حمایت از هیچ شورشی علیه امارت طالبان را ندارند.
تاجیکستان به برخی از آنها پناهگاه امن داده است، اما هیچ منبعی ندارد که بدهد و همچنین جای سوال است که آیا تاجیکستان بدون چراغ سبز روسیه و چین، تبدیل شدن به مرکز اصلی پشتیبانی از این نیروها را می‌پذیرد یا خیر.
شورشیان جدید اکنون به ایران به عنوان منبع احتمالی بودجه و حمایت نگاه می‌کنند. علیپور در ایران است و جبهه مقاومت ملی نیز با ایران ارتباط دارد.
ایرانی‌ها قطعا به حفظ روابط خود با گروه‌های هزاره و تاجیک مخالف طالبان تمایل نشان داده‌اند، اما همزمان به لابی در امارت طالبان هم ادامه می‌دهند. اگر حتی ایران بخواهد هر گونه حمایتی کند، احتمالا از نظر مقدار و زمان محدود است و هدف آن اعمال فشار بر طالبان برای گرفتن امتیاز در جبهه‌های دیگر خواهد بود.
امارت طالبان مواظب بوده که فاصله‌ای بین خود با دو کشور ایران و عربستان سعودی را حفظ کند و احتمالا سعی دارد از گرفتار شدن در رقابت ژئوپلیتیکی میان آنها کناره بگیرد. ایران همچنین نمی‌خواهد این خطر را بگیرد که به طالبان در حدی فشار وارد کند که به اردوگاه عربستان سعودی بیافتد.
گروه‌هایی که در حال برنامه‌ریزی یا در نظر گرفتن آغاز یک شورش در افغانستان هستند، دل به تنش‌های قومی آشکاری بسته‌اند که بر امارت طالبان تأثیر می‌گذارد.
منبع تصویر، Social media
توضیح تصویر،مخدوم عالم، صلاح الدین ایوبی و مولوی عمری، فزماندهان ارشد طالبان ازبک افغانستان
تظاهرات و درگیری‌های ماه ژانویه/جنوری بین طالبان ازبک/ازبیک و نیروهای وفادار به دولت طالبان، سبب هیچ تلاشی از سوی امارت طالبان برای جلب رضایت ازبک‌هایشان نشده است. برعکس، امارت طالبان، صلاح الدین ایوبی فرمانده ارشد ازبک خود را با گماشتن به عنوان معاون وزیر انکشاف دهات تحقیر کرد، این منصبی است که به او هیچ ارتباطی ندارد. بنا بر گزارش‌ها، صلاح الدین از تصدی مسئولیت فرماندهی قول اردوی (سپاه) ارتش در جنوب شرق افغانستان نیز خودداری کرده و در عوض خواسته بود تا به عنوان والی فاریاب معرفی شود.
مولوی عمری یکی از دیگر رهبران طالبان ازبک از فرماندهی نیروهای طالبان در شمال برکنار شد و به عنوان معاون مسلکی (فنی) وزارت دفاع منصوب شد که در واقع یک تنزل رتبه است.
مخدوم عالم، فرد قدرتمند طالبان ازبک هنوز در زندان است. واضح است که امارات طالبان در تلاش است تا با آوردن رهبران طالبان ازبک به کابل، آنها را تضعیف کند، اما مشخص نیست که آیا این کار موثر خواهد بود یا خیر. صلاح الدین به فاریاب بازگشته است و بنا به گزارش‌ها، طالبان ازبک اکنون از امیر هبت‌الله تقاضای روشن شدن موضوع را دارند.
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: آیا با آغاز بهار افغانستان به سمت یک جنگ داخلی تازه می‌رود؟
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
