شیرخشت؛ مشتق گیاهی با خاصیت زیاد و کاربرد محتاطانه در کودکان

ایسنا/لرستان یک کارشناس ارشد گیاهان دارویی گفت: شیرخِشت یا انگبین از شیره یک گیاه به دست می‌آید که کاربردهای زیادی دارد و از دیرباز در طب سنتی ایران برای از بین بردن زردی نوزادان تازه متولد شده کاربرد داشته اما به دلیل شرایط جمع آوری این انگبین استفاده از آن در نوزادان باید با احتیاط باشد.

سعیده امیری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به این‌که شیرخشت مـانی از خانواده گل‌سرخ به‌دست می‌آید که از دیرباز در درمان برخی از بیماری‌ها به کار رفته، اظهار کرد: این دارو ماده‌ای سفیدرنگ کمی مایـل بـه زرد و شـیرین اسـت.

وی با اشاره به این‌که شیرخشت جزء انگبین‌های دارویی‌ بوده و با انگبین‌های غذایی گز انگبین و گز علفی تفاوت دارد، عنوان کرد: تفاوت آن بیشتر در خاصیت مسهلی آن‌هاست زیرا به مقدار زیاد خاصیت اسهالی دارد، ولی اسهال شیرخشت بدون اذیت و اضطراب است و پس از آنکه معده را پاک کرد، تولید یبوست نمی‌کند.

امیری با بیان این که شیرخشت دارای انواع مختلفی اسـت، کـه از چندین نوع گیاه گرفته می‌شود وه از نظـر خـواص مسهلی و سایر خواص کم و بیش شبیه هستند، ادامه داد: برادرانش بید خشت، ترنجبین، ون انگبین، شکر گز و شکر تیغال و بیست انگبین دیگر هستند

این کارشناس ارشد گیاهان دارویی ادامه داد: بهترین شیرخشت تکه‌های بزرگ سفید و شیرین خالصی است که با گذاشتن در دهان، به سرعت حل شده و زبان را بسیار شیرین و سرد می‌کند و شیرینی آن با عسل و شکر تفاوت دارد.

وی با اشاره به این‌که شیرخشت در بازار بـه سه صورت اشکی، تخته‌ای و چرب ارائه می‌شود، ادامه داد: نوع اشکی بـه صـورت قطعات متبلور، سوراخدار و اشکی شکل به قطر یـک انگشـت بوده و خالص‌تر از سایر اقسام است

 امیری عنوان کرد: نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که درخت شیرخشت چنانچه در شرایط مساعد اقلیمی باشد رشد خوبی کرده و شیره فراوانی از آن خارج می شود ولی در صورتی که شرایط اقلیمی آن نامناسب باشد شاید رشد کند ولی شیره مطلوبی از خود تولید نمی‌کند.

این کارشناس ارشد گیاهان دارویی با اشاره به این‌که شیرخشت در طب قـدیم به‌عنوان ملین، مسهل صـفرا، مقوی جگـر و معـده و احشـاء شناخته شده و آن را بهترین مسهل برای بیماران تبدار می‌دانسته‌اند، عنوان کرد: چنانچه از شواهد طـب سنتی مکتـوب برمی‌آید شیرخشت به لحاظ مزاج معتـدل دارو، بـرای نـوزادان تجویز می‌شود.

وی افزود: در طب سنتی شفاهی مردم که ناشی از تجارب و عقاید طبی در مناطق مختلف کشورمان است شیرخشت به‌عنوان دارویی بی‌ضرر جهت زردی نوزادان تجویز می‌شود.

امیری عنوان کرد: در منابع اصلی طب سنتی، اشاره مستقیمی به نحوه مصرف این ماده نشده از این رو قبل از هرگونه مصرف خودسرانه، با پزشک خود در خصوص میزان و نحوه مصرف، مشورت کنید.

این کارشناس ارشد گیاهان دارویی در پاسخ به این سؤال که شیر خشت چه عوارضی دارد و مصلح آن چیست؟ تصریح کرد: از عوارض شیرخشت می‌توان به مواردی مانند تولید نفخ و صدای شکم، رقیق کردن منی و افزایش سرعت انزال اشاره کرد که مصلح آن روغن بادام و رازیانه است.

وی عنوان کرد: به طور سنتی در کشورمان از شیرخشت برای درمـان زردی نوزادان می‌برند؛ که در سال‌های اخیر استفاده از شیرخشت در درمان زردی نوزادان توسط معدودی از متخصصان مورد بررسی‌های بـالینی قـرار گرفتـه اسـت.

امیری عنوان کرد: ترنجبین و شیرخشت از همان ابتدای ترشح خود که به‌ تدریج روی ساقه‌ گیاه روی ‌هم انباشته می‌شود، بنا به مزه‌ ‌شیرین و خاصیت مغذی‌اش، انواع حشرات، قارچ‌ها و شته‌ها را به ‌سوی خود جذب می‌کند و وقتی انواعی از این موجودات ریز و درشت روی آن ‌چسبیدند، قادر به فرار نبوده و پیکر آلوده‌ آنان در درون این ترشحات صمغی ‌شکل مدفون می‌شود.

این کارشناس ارشد گیاهان دارویی ادامه داد: بعداز ترشح مقدار کافی این صمغ و خشک‌ شدن آن، کشاورزان به ‌سراغ برداشت آن‌ها می‌روند و برخی از آنان، بعد ‌از جداسازی، آن‌ها را در مکان‌های غیربهداشتی و آلوده انبار می‌کنند و متأسفانه عده‌ای از خانواده‌ها، بدون مشورت پزشک متخصص طب سنتی، به‌محض این ‌که نوزاد از بیمارستان به ‌منزل منتقل می‌شود، برای رفع هرنوع درد و مرض احتمالی، برای پاک‌ کردن روده‌های نوزاد، این معجون همه‌کاره و اما مملو از آلودگی را به نوزاد می‌دهند، پس در مورد مصرف شیرخشت و ترنجبین در نوزادان، به دلیل حساس بودن معده و روده این عزیزان؛ جوانب احتیاط را رعایت کنید.

انتهای پیام