جنگ اوکراین، کاهش امید به سازش افزایش تنش لفظی

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین اواخر شب چهارشنبه ۱۶ مارس/ ۲۵ اسفند در یک سخنرانی عمومی خطاب به مردم اوکراین و روسیه گفت که دولت روسیه را «تروریستی» می‌داند و از نظر او محاصره ماریوپل تفاوتی با محاصره لنینگراد در زمان حمله آلمان نازی به روسیه ندارد.

او در این سخنرانی گفت که روسیه باید با تحریم‌های بیشتر و دردناک‌تر مجازات شود: «جنگ هنوز متوقف نشده است. جنایات جنگی روسیه همچنان ادامه دارد. اقتصاد روسیه همچنان قادر به حفظ ماشین نظامی این کشور است. به همین دلیل ما به تحریم‌های جدید علیه روسیه نیاز داریم. جهان بالاخره باید رسماً بپذیرد که روسیه به یک کشور تروریستی تبدیل شده است.»

زلنسکی همچنین مستقیماً روس‌ها را مورد خطاب قرار داد و از آن‌ها پرسید که آیا محاصره ماریوپل تفاوتی با محاصره لنینگراد دارد یا خیر و به سربازان روسی که سلاح‌های خود را بر زمین می‌گذارند قول داد که «فرصت زنده ماندن» خواهند داشت.

او گفت که ارتش روسیه متحمل خساراتی شده است که در سوریه و چچن و افغانستان رخ نداده بود.

زلنسکی ساعاتی پیش از این سخنرانی در جمع نمایندگان کنگره آمریکا نیز به صورت ویدیویی سخنرانی کرد. او در این جلسه از آمریکا خواست که اگر نمی‌تواند منطقه پرواز ممنوع بر فراز اوکراین ایجاد کند، امکانات پدافند هوایی مشابه اس‌۳۰۰ و دیگر ابزارهای دفاع هوایی را در اختیار اوکراین بگذارد.

پس از پایان سخنان زلنسکی، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا یک فرمان اجرایی برای کمک‌های نظامی به ارزش حدود ۸۰۰ میلیون دلار به اوکراین امضا کرد. از جمله تسلیحاتی که با این فرمان در اختیار اوکراین قرار خواهد گرفت بیش از ۲۶۰۰ اسلحه ضدتانک جاولین است.

بایدن در زمان امضای این فرمان در سخنانی کوتاه گفت که پوتین «احتمالاً مرتکب جنایت جنگی شده است».

اظهارات بایدن نشان‌دهنده یک تغییر مشخص در برآورد آمریکا برای مواجهه با روسیه است. جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، پیش‌تر در مورد تغییر رویه آمریکا در مواجهه با پوتین و احتمال طرح شدن موضوع جنایت جنگی گفته بود: «فرآیندی وجود دارد، و ما فرآیندی را در داخل – یک تیم داخلی – برای ارزیابی و بررسی و ارزیابی شواهدی از آنچه می‌بینیم روی زمین می‌بینیم، ایجاد کرده‌ایم».

اما این حمله لفظی بایدن بی پاسخ نماند. به گزارش خبرگزاری دولتی روسیه تاس، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که اظهارات بایدن «لفاظی غیرقابل قبول و نابخشودنی» است.

هنوز دیگر مقام‌های روسیه به سخنان بایدن واکنشی نشان نداده‌اند.

در نیویورک انتظار می‌رود نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل در ادامه روز پنج‌شنبه ۲۶ اسفند برگزار شود.

به گفته منابع دیپلماتیک، ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، آلبانی، نروژ و ایرلند به‌دلیل وخامت اوضاع انسانی در اوکراین درخواست برگزاری این نشست را کرده‌اند.

هیئت دیپلماتیک بریتانیا در سازمان ملل شامگاه چهارشنبه در حساب توییتر خود نوشت: «روسیه مرتکب جنایات جنگی و هدف قرار دادن غیرنظامیان شده است. جنگ غیرقانونی روسیه علیه اوکراین تهدیدی برای همه ماست.»

همزمان روسیه خواستار به تعویق انداختن رأی گیری شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه‌ای شده است که در مورد وضعیت «بشر دوستانه» در اوکراین تهیه شده است.

این رأی‌گیری که ابتدا برای چهارشنبه برنامه‌ریزی شده بود و سپس به بعد از ظهر پنجشنبه موکول شد، قرار است صبح جمعه انجام شود – مگر اینکه پیش‌نویس آن به‌طور کلی به دلیل مخالفت متحدان مسکو کنار گذاشته شود.

به گفته منابع دیپلماتیک، مذاکراتی نیز در جریان است تا ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین بتواند در مجمع عمومی سازمان ملل متحد سخنرانی کند.

در اوکراین، ارتش این کشور صبح روز پنج‌شنبه گزارش عملیاتی صبحگاهی خود را منتشر کرد و مدعی شد روسیه در انجام عملیات زمینی خود ناموفق بوده و به همین دلیل به حملات راکتی به شهرهای اوکراین ادامه می‌دهد.

در پایتخت، حمله موشکی روسیه یک ساختمان مسکونی را هدف قرار داد. سرویس اورژانس اوکراین از کشته شدن یک نفر در نتیجه این حمله خبر داد.

مقام‌های اوکراین همچنین گفتند که نیروهای روسیه در شهر بندری محاصره شده ماریوپل یک مجموعه تئاتر و استخر را که در آن غیرنظامیان پناه گرفته بودند، بمباران کردند. شورای شهر ماریوپل تصویری از تئاتر شهر منتشر کرد که نشان می‌داد در حمله امروز خسارت زیادی به آن وارد شده است و گفت که تعداد تلفات در حال افزایش است. پاولو کیریلنکو، رئیس اداره منطقه‌ای دونتسک، گفت که زنان باردار و کودکان در این مکان پناه گرفته‌‌بودند و این حمله را «تروریسم خالص» خواند. روسیه اما می‌گوید که نیروهای نظامی‌اش به ساختمان‌ها و اماکنی که غیرنظامیان در آن حضور دارند حمله نمی‌کند و نکرده است.

مقام‌های دولتی اوکراین با انتشار گسترده تصاویر حملات به غیرنظامیان از جامعه جهانی می‌خواهند که به این کشور سلاح برای مقاومت برسانند. دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین چهارشنبه شب در مصاحبه با سی‌ان‌ان گفت آنچه کشورش از غرب می‌خواهد «سلاح و تحریم است و بقیه کار توسط اوکراین انجام خواهد شد».

او در بخشی از این مصاحبه به کشته شدن افرادی در صف نان در شهر چرنیهیف اشاره کرد. سفارت آمریکا در کی‌یف روز چهارشنبه اعلام کرد که نیروهای روسیه ۱۰ نفر را که در صف دریافت نان ایستاده بودند در شهر چرنیهیف در شمال اوکراین به ضرب گلوله کشتند. مقامات اوکراینی گفتند که این حمله در ساعت ۱۰ صبح روز چهارشنبه به وقت محلی رخ داد. وزارت دفاع روسیه این گزارش را تکذیب کرد و مدعی شد هیچ سرباز روس در چرنیهیف حضور ندارد.