مروری بر نقش آمریکا و روسیه در کشتار غیرنظامیان؛ آیا آن ها مرتکب «جنایت جنگی» شده اند

مروری بر نقش آمریکا و روسیه در کشتار غیرنظامیان؛ آیا آن‌ها مرتکب «جنایت جنگی» شده‌اند 

جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا چهارشنبه ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را یک «جنایتکار جنگی» توصیف کرد.

توصیفی که می توان آن‌را شدیدترین محکومیت از سوی یک مقام آمریکایی علیه رهبران روسیه پس از جنگ سرد دانست.

البته، بحث بر سر وقوع جنایت جنگی در اوکراین تنها برعهده دادگاه‌های بین المللی از جمله دیوان کیفری بین المللی لاهه است. اما استدلال رئیس جمهوری ایالات متحده برای طرح چنین توصیفی از ولادیمیر پوتین چیست؟

کاخ سفید می گوید در روزهای اخیر مدارک و مستندات زیادی بدست آورده است که نشان می دهند ارتش روسیه در اوکراین، پناهگاه‌های غیرنظامیان و مناطق مسکونی را بمباران می‌کند. در واقع دولت کنونی آمریکا، مبنای «جنایت جنگی» را کشته شدن غیرنظامیان، خصوصا زنان و کودکان در جنگ اوکراین استوار کرده است.

به گفته سازمان ملل متحد از اولین روز جنگ در اوکراین تا چهاردهم مارس، بیش از ۶۳۶ نفر غیرنظامی جان خود را از دست داده‌اند. در میان اسامی قربانیان، نام بیش از ۴۶ کودک دیده می‌شود.

البته سازمان های حقوق بشری در اوکراین شمار کشته شده‌ها را بسیار بیشتر می دانند و می گویند نزدیک به ۲۰۰۰ نفر از غیرنظامی‌ها در این کشور در جریان تهاجم روسیه جان باخته‌اند.

تا چه اندازه کشتار غیرنظامیان در جنگ ها می تواند کشور و یا رهبران آنها را تبدیل به جنایتکاران جنگی کند؟ به عبارت دیگر، سوالی که باید از رئیس جمهوری آمریکا پرسید این است: استاندارد ایالات متحده برای تبیین یک جنایتکار جنگی چیست؟

در این مطلب سعی شده است به آمار قربانیان غیر نظامی در برخی از جنگ‌هایی که در دو دهه اخیر ایالات متحده و روسیه، دو ابرقدرت نظامی جهان، در آن نقش داشته اند پرداخته شود.

جنگ عراق

تخمین تلفات غیرنظامیان در جنگ عراق که از سال ۲۰۰۳ با اشغال آمریکا آغاز شد کار دشواری است چرا که پس از اشغال آمریکا و سقوط صدام حسین، این کشور دچار هرج و مرج و یک جنگ داخلی شد.

به‌نوعی قربانیان حمله آمریکا به عراق را می توان به دو دسته، قربانیان حملات مستقیم و غیرمستقیم ایالات متحده تقسیم کرد. مدارک و گزارش‌های سازمان ملل نشان می‌دهند که بیش از ۱۵۰ هزار غیرنظامی بین سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸ در این کشور قربانی جنگ شده‌اند.

داده‌های دقیق تر نشان می دهند که در این سال ها نزدیک به ۱۲ هزار غیرنظامی عراقی در جریان حملات هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا جانشان را از دست داده‌اند. همزمان، نزدیک به ۱۴ هزار نفر غیرنظامی نیز در جریان پیشروی های نیروهای ائتلاف توسط نیروهای زمینی ارتش آمریکا و متحدانش کشته شده‌اند. آمار دقیقی از کودکان و زنانی که به‌صورت مستقیم در جریان حملات نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا کشته شده اند، وجود ندارد.

افغانستان: کودکان یکی از اصلی ترین قربانیان حملات هوایی بین سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰

بر اساس داده های جمع آوری شده، بین سال های۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ در افغانستان، قربانیان غیرنظامی در اثر حملات هوایی ۳۹۷۷ نفر بوده‌اند که از این تعداد ۲۱۲۲ نفر کشته و ۱۸۵۵ زخمی شده اند.

از مجموع تلفات غیرنظامیان، ۱۵۹۸، یعنی ۴۰ درصد را کودکان افغان تشکیل می‌دهند.

بر اساس داده های سازمان ملل، ۵۰ درصد از تلفات کلی غیرنظامیان و ۶۲ درصد از تلفات غیرنظامیان در اثر حملات هوایی توسط ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده بوقوع پیوسته است.

بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ تعداد قربانیان سه برابر شده و از ۲۴۷ نفر به ۷۵۷ در سال رسید. این افزایش تلفات مستقیماً با افزایش حملات هوایی ایالات متحده و دولت وقت افغانستان مرتبط است.

در واقع، در اکتبر سال ۲۰۱۷، ایالات متحده قوانین تعامل برای حملات هوایی علیه طالبان را به عنوان بخشی از وعده دونالد ترامپ مبنی بر «برداشتن محدودیت‌ها و گسترش اختیارات» برای جنگجویان در افغانستان، کاهش داد.

مقررات جدید اجازه هدف قرار دادن پست های طالبان را حتی اگر در مجاورت نیروهای ناتو یا افغان نبودند را می داد. در نتیجه تعداد قربانیان حملات هوایی در یک سال (۲۰۱۸-۲۰۱۷) ۸۵ درصد افزایش یافت و در سال ۲۰۱۹، نیروی هوایی ایالات متحده، عامل اصلی کشته شدن بیش از ۶۰ درصد کودکان قربانی شناخته شد.

یکی از فجیع ترین آنها حمله هوایی ایالات متحده در ماه ژوئیه سال ۲۰۱۸، به یک مجتمع مسکونی در ولسوالی «چهاردره» در ولایت قندوز بود که در جریان آن ۱۴ زن و کودک جان باختند. در این زمینه، ایالات متحده هیچگاه آمارهای سازمان ملل در ارتباط با قربانیان حملات هوایی را نپذیرفته است.

سازمان ملل می‌گوید درست از سال ۲۰۰۱، پس از مداخله آمریکا در افغانستان و سقوط طالبان تا سال ۲۰۲۱، بیش از ۷۱ هزار غیرنظامی که نیمی از آنها را زنان و کودکان تشکیل می دهند در حملات نیروهای ائتلاف جان باخته اند.

حملات هوایی روسیه در سوریه

پس از آغاز انقلاب سوریه در سال ۲۰۱۱ که به یکی از شدیدترین بحران‌های بشری دهه گذشته تبدیل شد، دولت روسیه مستقیما نظامیان خود را از سال ۲۰۱۵ روانه این کشور کرد تا در کنار ارتش بشار اسد علیه مخالفان و نیروهای داعش بجنگند.

حمایت ارتش روسیه بیشتر در غالب حملات هوایی بود که در طول سه سال کمک زیادی به برقراری ثبات حکومت اسد کرد.

به گفته سازمان‌های حقوق بشری مستقر در سوریه از جمله، دیده‌بان حقوق بشر، در جریان بمباران جنگنده‌های ارتش روسیه ۷۹۸۸ غیرنظامی از جمله ۱۹۳۶ کودک و ۱۱۹۹ زن در طول سه سال، بین سپتامبر ۲۰۱۵ تا اکتبر سال ۲۰۱۸، کشته شدند.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه می‌گوید در این حملات بیش از ۵۳۰۰ تن از جنگجویان داعش و ۴۷۰۰ تن از جنگجویان دیگر گروه‌های مخالف اسد کشته شدند.

البته در همان زمان کاخ کرملین داده‌های دیدبان حقوق بشر سوریه را نادرست خواند و اعلام کرد در جریان حملات هوایی به شهرهای مختلف در سوریه تنها اسلام گرایان افراطی مخالف حکومت را هدف قرار داده است.

یکی از انتقاداتی که امروز از رئیس جمهوری ایالات متحده می شود هم در این باره است، چرا در اوج حملات روسیه به غیرنظامیان سوری در سال ۲۰۱۵، جو بایدن که معاون باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده بود ولادیمیر پوتین را به «جنایت جنگی متهم نکرد.» این در حالی است که حملات جنگنده‌های روسیه به غیرنظامیان بسیار شدیدتر از جنگ اوکراین بود.

«جنایت جنگی» و دست بالای ابرقدرت‌های نظامی

سازمان دیدبان حقوق بشر براساس کنوانسیون ژنو می‌گوید که «هر کشور متخاصمی که نیروهای غیرنظامی را هدف قرار می دهد، در حال نقض قوانین بشری است و مرتکب جنایت جنگی شده است.»

تناقض اصلی در آن جاست که اغلب کشورهای متخاصم در جریان و پس از جنگ، آمار و داده‌های سازمان های حقوق بشری وابسته و غیروابسته به سازمان ملل را نمی‌پذیرند.

مهم تر اینکه اغلب کشورهای متخاصم به دلیل لابی قدرتمندی که در نهادهای بین المللی از جمله شورای امنیت سازمان ملل دارند، با تنبیه و محدودیت‌های کمتری در صورت ارتکاب جنایت جنگی مواجه می‌شوند.

بی دلیل نبود که کاخ کرملین در واکنش به ادعای «جنایتکار جنگی دانستن پوتین» گفت: «دولت آمریکا در جایگاهی نیست که چنین حرفی بزند و رییس جمهوری آمریکا حق گفتن چنین چیزی را ندارد.»

تاریخ پس از جنگ جهانی دوم نشان می‌دهد که دو ابرقدرت نظامی، روسیه و ایالات متحده، چه در جریان جنگ سرد و پس از آن بارها در کشتار غیرنظامیان یا آنطور که کنوانسیون ژنو می گوید «حمله به نیروهای غیرنظامی»، نقش داشته‌اند.

منبع: يورونيوز


فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران