شرق اصفهان؛ نگینی زیر ماسه‌ها

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: استان اصفهان از شمال و جنوب و غرب میهمان مسافران زیادی است، مسافرانی که رد پای آنان در نوروز بیش از پیش دیده می‌شود. برای بسیاری از مسافران، اصفهان در مرکز و شمال خلاصه می‌شود، شاید برخی از آن‌ها نیز به دلیل اجبار جاده سری به جنوب هم بزند، اما آن‌چه در این میان گم می‌شود، شرق است.

شرق اصفهان منطقه پر رمز و راز است که در درون خود اسرار بسیاری دارد، این منطقه پر غم شاید در انبوهی از ماسه و رمل خفته باشد، اما زیر این شن‌ها الماس‌های گران‌بهایی از تاریخ و طبیعت وجود دارد که هر بازدیدکننده‌ای را شگفت‌زده خواهد کرد. از طرفی این منطقه از اصفهان در عید نوروز نسبت به دیگر نقاط خلوت‌تر بوده و می‌تواند مقصدی جذاب باشد.

برسیان، تلاقی تاریخ و زاینده‌رود

نقطه اول در ماجراجویی شرق را می‌توان برسیان دانست، روستایی در ۲۰ کیلومتری شرق شهر اصفهان و در حاشیه شمالی زاینده‌رود قرار دارد. دوست‌داران معماری و تاریخ حتماً نام این روستا را شنیده‌اند، روستایی که به مسجد و مناره تاریخی خود شهرت دارد و برای سال‌های دور و درازی است که این بنا در قلب منطقه می‌درخشد.

مناره روستای برسیان در کناره مسجد آن یکی از قدیمی‌ترین مناره‌های ایران است و سومین مناره قدیمی در کل سیطره اصفهان به شمار می‌آید. بسیاری از محققان تاریخ ساخت مناره را سال ۴۹۱ قمری عنوان کرده‌اند که البته درباره آن برخی شبهات وجود دارد. در کنار این مناره قدیمی، مسجدی مربوط به قرن پنجم قمری نیز می‌درخشد که آجرکاری‌های آن از نمونه‌های بی‌نظیر در کشور محسوب می‌شود.

البته برخی از محققان تاریخ این بنا را به قبل‌تر نسبت داده‌اند و اعتقاد دارد که این مسجد و مناره پیش از ظهور اسلام و ورود آن به ایران، پرستشگاهی برای زرتشتیان بوده است. با این حال این بنا آنقدر جذاب است که می‌توان ساعت‌ها در آن سیر کرد.

قورتان، قلعه‌ای منحصربه‌فرد

اگر مسیر برسیان را به شرق ادامه دهیم، دومین مکان عجیب، روستای قورتان است. روستایی که در قلب خود قلعه‌ای بزرگ و کاه‌گلی دارد که بعد از ارگ بم از نظر وسعت دومین در جهان است. نکته جالب درباره این قلعه، کارکرد آن است که همچنان کم و بیش حفظ شده و حتی تا پیش از انقلاب اسلامی مردم روستا در همین قلعه تو در تو زیست می‌کردند؛ اما در ۵۰ سال اخیر قلعه کارکرد مسکونی خود را از دست داده است.

این قلعه در روزهای تاسوعای حسینی میزبان مراسم «زار خاک» است که توسط مردم روستا انجام می‌گیرد و تنها عزاداری برای امام حسین (ع) بوده که در آن خبری از سینه و زنجیر زنی نیست. این قلعه با ۴۰ هزار متر مربع وسعت، ۱۴ برج دیدبانی دارد و ساسانیان آن را ساخته‌اند. همچنین ۵۰ خانه تاریخی، سه مسجد، دو بازارچه، یک حمام، دو آسیاب و حتی خانقاه در قلعه قابل رؤیت است.

ورزنه، شهر چادرهای سفید

ورزنه شاید نماد شرق اصفهان باشد، شهری که اصالت و تاریخ در تک تک کوچه‌ها و خیابان‌های آن موج می‌زند و مهم‌ترین اِلمان آن زنانی هستند که با چادرهای سفید به شهر رنگ تازه‌ای می‌بخشند. از طرفی این شهر با امکانات خوب گردشگری بیش از دیگر مناطق در شهر آمادگی میزبانی از مسافران را دارد.

یکی از دیگر جذابیت‌های ورزنه، چاه‌گاوهای آن است، به دلیل شرایط خاص زمین در این منطقه، مردم در طول تاریخ از «چاه گاو» برای جبران کمبود آب کشاورزی استفاده می‌شد که کار کردن با آن سختی‌های زیادی برای مردم داشت. البته با ورود موتورهای دیزلی آبکش در چند دهه گذشته، این سازه قدیمی آبیاری به تدریج از بین رفت، اما در سال‌های اخیر با احیای چاهِ گاوها، یک جاذبه گردشگری برای این منطقه به وجود آمد.

گاو چاه به این شکل کار می‌کند که برای گاو فضایی برای حرکت ایجاد می‌کردند و با سازه‌ای حرکت او باعث بالا آوردن آب چاه می‌شدود. سپس صاحب گاو شروع به خواندن دو بیت شعر می‌کند و این گاو با همان ریتم صاحبش کرده کرده و آب را از چاه بالا می‌کشد.

درست در کنار ورزنه، رمل‌ها و تپه‌های شنی کویر ورزنه قرار دارند. تپه‌هایی که در سایت واحه امکان بازدید در آن‌ها وجود دارد و می‌تواند تجربه خوبی از کویرنوردی در اختیار گردشگران قرار دهد.