گزارش هشدارآمیز سازمان ملل درباره استفاده از آب‌های زیرزمینی

دفتر کمیسیون یونسکو در آلمان که در شهر بن قرار دارد همزمان با آغاز فصل بهار (۲۱ مارس/ اول فروردین ۱۴۰۱) خلاصه گزارش سالانه خود در باره وضعیت آب در جهان را منتشر کرد.

در این گزارش که به سفارش سازمان ملل متحد تهیه شده توجه ویژه‌ای به منابع زیرزمینی آب در مناطق مختلف جهان و استفاده بی‌رویه از آن می‌شود.

یونسکو تاکید می‌کند در بسیاری از مناطق به اهمیت منابع زیرزمینی آب در تامین نیاز انسان‌ها تقریبا توجهی نمی‌شود و این منابع بد مدیریت می‌شوند.

کاستی‌های ویرانگر در دانش و نظارت

به گزارش "تاگس‌شاو"، وب‌سایت کانال یک تلویزیون آلمان، اولا بورشارد، عضو هیئت مدیره کمیسیون یونسکو در شهر بن می‌گوید گزارش جهانی آب از کمبودهای ویرانگر در زمینه دانش و نظارت بر استفاده از ذخایر زیرزمینی حکایت دارد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

سازمان ملل از دولت‌ها می‌خواهد از ذخایر زیرزمینی آب بهتر حفاظت و بر استفاده بهینه از آن نظارت بیشتری اعمال کنند.

آب‌های زیرزمینی منبع تامین بیش از نیمی از آب مصرفی خانوارها است و استفاده بی‌رویه از آن در بسیاری از کشورهای جهان دسترسی پایدار همگانی به آب شرب را با خطر جدی روبرو کرده است. در فعالیت‌های کشاورزی به طور میانگین حدود یک چهارم آب مورد نیاز از این منابع تامین می‌شود.

به گفته اولا بورشارد در بسیاری از مناطق جهان منابع زیرزمینی آب بیش از حد استخراج می‌شود و به پیامدهای درازمدت این کار توجهی نمی‌شود.

خطر فرونشست زمین در ۵۰۰ دشت ایران

در برخی مناطق جهان میزان استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی به حدی است که امکان احیای سفره‌های زیر زمینی آب وجود ندارد و برداشت بیش از حد آب از این سفره‌‌ها در مناطقی به فرونشست زمین منجر می‌شود.

ایران یکی از کشورهایی است که از سال‌ها پیش در بخش‌های وسیعی با پدیده فرونشست زمین روبروست. سازمان زمین‌شناسی ایران سال گذشته اعلام کرد از ۶۰۹ دشت این کشور، حدود ۵۰۰ دشت با پدیده فرونشست زمین روبرو هستند و در برخی مناطق فرونشست زمین به داخل شهرها نیز کشیده شده است.

شنیدن صوت 10:45

مصاحبه با ناصر کرمی، کارشناس آب و محیط زیست درباره تهدیدی به نام فرونشست زمین

وب‌سایت تجارت‌نیوز مهر ماه سال پیش به نقل از علی بیت‌اللهی، مدير مركز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نوشته بود ایران از نظر فرونشست زمین رتبه چهارم را در میان کشورهای جهان دارد و این پدیده تقریبا در تمام دشت‌ها قابل مشاهده است.

آسیا در صدر مصرف‌کنندگان آب‌های زیرزمینی

به نوشته "تاگس‌شاو" تازه‌ترین گزارش یونسکو حاکی است قاره آسیا از نظر استفاده بیش از حد از آب‌های زیرزمینی در صدر مناطق جهان قرار دارد.

نهاد تخصصی سازمان ملل که در حوزه‌های آموزشی، علمی و فرهنگی فعالیت دارد در گزارش سالانه خود تاکید کرده که استفاده از منابع زیرزمینی آب برای فعالیت‌های کشاورزی در آسیا بیش از دو برابر میانگین مصرف در تمام قاره‌های دیگر در مجموع است.

برآورد می‌شود در بخش‌های وسیعی از چین و جنوب آسیا استفاده بی‌رویه و بیش از حد از منابع آب‌های زیرزمینی به تحلیل هرچه سریع‌تر و بیشتر این منابع منجر شود. افزون بر این ادامه این روند در برخی مناطق، آلودگی شدید منابع زیرزمینی آب را به دنبال داشته است.

اروپا و آلودگی آب‌های زیرزمینی

معضل آلودگی آب‌های زیرزمینی فقط مخصوص مناطقی که بیش از حد از آن استفاده می‌کنند نیست. مطابق گزارش یونسکو در اروپا که سهم آن از مصرف آب‌های زیرزمینی جهان فقط شش درصد است حدود ۳۸ درصد منابع آب درگیر آلودگی متاثر از فعالیت‌های کشاورزی است.

برخلاف تصور رایج استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی آب در همه مناطق خشک و نیمه خشک و کشورهای در حال توسعه یک‌سان نیست.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

بر پایه گزارش سالانه سازمان ملل در بسیاری از کشورهای جنوب آفریقا از منابع عظیم آب‌های زیرزمینی استفاده زیادی نمی‌شود که علت اصلی آن ضعف زیرساخت‌ها و کمبود تجهیزات و نیروی متخصص است.

یونسکو هشدار می‌دهد که در آینده اهمیت ذخایر زیرزمینی آب افزایش خواهد یافت زیرا به دلیل تغییرات اقلیمی مدام آب‌های سطحی که در دسترس هستند کاهش می‌یابند.

بیش از ۲ میلیارد نفر محروم از منابع مطمئن آب

این سازمان پیش‌بینی می‌کند در سه دهه آینده به دلیل افزایش جمعیت، رشد اقتصادی و تغییر الگوی مصرف، میزان مصرف آب سالی یک درصد افزایش یابد.

مطابق ارزیابی نهاد علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل بحران آب فقط با کمک منابع زیرزمینی قابل مدیریت خواهد بود و به همین دلیل باید در کنار صرفه‌جویی و استفاده بهینه، راهکارهایی برای تقویت این منابع در دستور کار قرار گیرد. یکی از این راهکارها کنترل و هدایت آب‌های سطحی فصلی به سمت لایه‌های زیرزمینی است.

این سازمان برآورد می‌کند که در حال حاضر ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر در جهان از دسترسی به منابع مطمئن آب آشامیدنی محروم هستند.

متن کامل گزارش امسال سازمان ملل درباره وضعیت آب روز دوشنبه، اول فروردین در نشست مجمع جهانی آب در داکار پایتخت سنگال ارائه خواهد شد.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  کمبود آب آشامیدنی در برخی مناطق آسیا

  بنابه گزارش "موسسه بین‌المللی مدیریت آب"، با توجه به رشد جمعیت هند، میزان نیاز به آب آشامیدنی در این کشور در سال ۲۰۵۰ تا ۳۰ درصد نسبت به زمان حال افزایش می‌یابد. هم اکنون نیز برخی مناطق کشور اردن به دلیل مهاجرت بسیاری از پناهندگان با کمبود آب مواجه هستند. چین از جمله کشورهایی است که برای کشاورزی و صنایع رو به رشدش به آب فراوانی نیاز دارد.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  کمبود آب در آفریقا به دلیل گرمایش جهانی

  گرمایش جهانی باعث می‌شود که دوره خشکی در برخی مناطق طولانی‌تر شود، امری که در آفریقا به خشکسالی شدید و پی در پی انجامیده است. بنابه گفته مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی، تعداد کشورهایی که در گروه "مناطق بسیار خشک" قرار دارند، از سال ۱۹۷۰ بدین‌سو بیش از دو برابر شده است که کاهش کشت و برداشت محصول یکی از پیامدهای آن است.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  معضل خشکسالی در ایران

  ایران نیز در دو دهه اخیر با خشکسالی و کمبود آب مواجه بوده است. به طوری که در سال آبی امسال (‌۱۳۹۹ - ۱۴۰۰) از اول مهر تا ۱۰ اسفند ماه میزان کل ریزش‌های جوی حدود ۱۰۷ میلیمتر بوده است. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌ھای مشابه درازمدت ۲۶ درصد کاھش و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ۴۱ درصد کاھش نشان می‌دھد. این آمارها نشان‌دهنده شرایط نامناسب منابع آبی در کشور است.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  "تنش آبی"

  بر اساس ارزیابی معاون راهبردی و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، تابستان ۱۴۰۰ حدود ۲۰۰ شهر ایران با تنش آبی روبرو خواهد شد. او گفت که هنوز تعداد شهرهای دارای تنش آبی مشخص نشده و این امر به میزان بارندگی‌ها بستگی خواهد داشت.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  هشدارهای پیگیر

  هدایت فهمی، معاون مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو گفته بود: «ایران با مصرف حدود ۸۸درصد از منابع تجدیدپذیر به بحران آبی رسیده است.» به گفته او زمانی که نیازهای جامعه بیش از منابع آبی باشد، به مرز یک تنش آبی می‌رسد. معمولا اگر ۴۰درصد منابع آبی استفاده شود قابل‌قبول است، اما مصرف ۴۰ تا ۶۰درصد منابع موجب تنش آبی و ۶۰ تا ۸۰درصد بحران آب محسوب می‌شود.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  مشکل روزافزون در عرصه کشاورزی

  استفاده بدون جبران از سفره‌های آب زیرزمینی در خدمت مصرف بالای آب در ایران قرار می‌گیرد؛ مصرفی که بیش از همه به کشاورزی عقب‌افتاده و غیرپیشرفته نسبت داده می‌شود. همین مصرف بی‌رویه و غیراقتصادی آب سبب شده که متوسط سرانه مصرف آب در ایران به دو برابر متوسط جهانی که ۱۵۰ لیتر است، برسد.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  ۵۲ شهر در وضعیت قرمز

  حمیدرضا کشفی، معاون راهبردی و نظارت بر بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب چندی پیش (در بهمن‌ماه ۱۳۹۹) با اشاره به وضعیت شهرهای دارای تنش آبی در تابستان سال ۱۳۹۹ گفت، "از ۱۷۰ شهر دارای تنش آبی در تابستان سال جاری معادل ۹۵ شهر در وضعیت زرد، ۲۳ شهر در وضعیت نارنجی و ۵۲ شهر در وضعیت قرمز بوده‌اند".

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  کمبود آب در آمریکای جنوبی

  در آمریکای جنوبی به ویژه کشورهای شیلی، پرو و بولیوی در معرض خطر کمبود آب هستند. روستاییان همانند شهرنشینان از میزان کافی آب آشامیدنی یا از سیستم مناسب تصفیه فاضلاب برخوردار نیستند. به امید یافتن کسب و کاری برای گذران امور زندگی، هر روز شمار بیشتری از مردم شهرهای کوچک و روستاها راهی شهرهای بزرگ می‌شوند. رشد جمعیت و تغییرات اقلیمی دلایل کمبود آب در آمریکای جنوبی هستند.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  کمبود آب در آمریکای شمالی

  در شمال آمریکا نیز امکان مواجهه مردم با کمبود آب وجود دارد. برای مثال از هم اکنون در ایالت کالیفرنیا روشن است که امکان دسترسی به منابع آبی کافی حتمی نیست. منابع آبی در آمریکای جنوبی و در سراسر جهان به سبب رشد فزاینده جمعیت، گسترش شهرسازی و شهرنشینی، کشاورزی و صنعت به شکل فزاینده‌ای در معرض آلودگی قرار دارند.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  مقابله با کمبود آب در اروپا با نمک‌زادیی از آب دریاها

  یونان و اسپانیا در میان کشورهای اروپایی بیشتر از همه با خطر کمبود آب آشامیدنی روبرو هستند. اسپانیا یکی از خشک‌ترین کشورهای اروپایی محسوب می‌شود. قرار است از طریق شیرین‌سازی آب دریا به این مشکل پایان داده شود. در یونان برخی جزایر این کشور با کمبود آب آشامیدنی روبرو هستند. در فصل تابستان از طریق کشتی آب تصفیه شده در اختیار این جزایر قرار می‌گیرد.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  بیماری از طریق آب آلوده و عدم رعایت نکات بهداشتی

  آب آلوده و کمبود توالت‌های بهداشتی سبب گسترش باکتری‌های بیماری‌زا می‌شوند که تهدیدی جدی برای سلامتی انسان هستند. بنابه به گزارش محیط زیست سازمان ملل متحد سالانه سه میلیون نفر که بخش بزرگی از آنان کودکان زیر پنج سال هستند، در اثر استفاده از آب آلوده در کشورهای در حال توسعه جان خود را از دست می‌دهند.

• روز جهانی آب؛ نگرانی‌های روزافزون از تشدید کمبود "مایه حیات"

  راه‌های حفاظت از آب کدامند؟

  آبی که در ظرفشویی، حمام و توالت استفاده می‌شود، در نهایت به چرخه آب باز می‌گردد. از آنجا که دستگاه تصفیه آب قادر به از بین بردن همه انواع آلودگی‌ها نیست، آثاری از برخی از این آلودگی‌ها همچنان در آب به جا می‌مانند. بنابراین از خالی کردن مواد دارویی و شیمیایی مانند رنگ در چاهک دستشویی یا چاه توالت خودداری کنید.