از مبارزات در نهضت اسلامی تا اهتمام به حفظ میراث مکتوب شیعه

به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله محمد محمدی ری شهری تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی و نماینده مردم در مجلس خبرگان رهبری امروز در سن ۷۵ سالگی پس از تحمل دوره‌ای بیماری به ملکوت اعلی پیوست.

محمّد محمّدی ری شهری در آبان ماه سال ۱۳۲۵ شمسی در شهرری و در خانواده‌ای متدیّن دیده به جهان گشود. وی پس از پایان تحصیلات ابتدایی، در سال ۱۳۳۹ شمسی، وارد مدرسه برهان حوزه علمیه تهران شد و در سال ۱۳۴۰ شمسی، برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم رفت و تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ بجز مدّت کوتاهی که به دلایل سیاسی به حوزه‌های علمیه مشهد و نجف مهاجرت کرد به گذراندن مدارج تحصیلی و تدریس در حوزه علمیه قم اشتغال داشت.

وی سطوح عالی حوزه را نزد اساتید بزرگی همچون آیات: حاج میرزا علی مشکینی که پدر همسر ایشان بود، حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی و حاج سید محمدباقر طباطبایی سلطانی تلمّذ نمود. همچنین درس خارج اصول را از محضر آیات: مرحوم حاج شیخ محمدعلی اراکی و حاج شیخ حسین وحید خراسانی استفاده کرد و درس خارج فقه را از محضر آیات: حاج میرزا علی مشکینی، حاج شیخ جواد تبریزی، مرحوم حاج سید محمدرضا گلپایگانی و مرحوم حاج شیخ مرتضی حائری بهره برد.

وی پس از سال‌ها حضور در دروس خارجِ فقه و اصول، به درجه اجتهاد نائل آمد و اجتهاد وی از سوی برخی اساتید برجسته حوزه علمیه قم گواهی گردید که پس از نصب ایشان در دوران حیات امام راحل و رهبر معظم انقلاب اسلامی به مَناصبی که شرط احراز آنها «اجتهاد» است، بارها تأیید گردید. وی همچنین به دریافت اجازه روایت حدیث از برخی علما و محدّثان بزرگ جهان اسلام، توفیق یافت. از دیگر موفقیت‌های ایشان، می‌توان به توفیق حفظ کل قرآن کریم اشاره کرد.

نهضت اسلامی

آیت‌اللّه محمدی ری شهری از ابتدای نهضت اسلامی بویژه در جریانات قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، با اهداف و دیدگاه‌های حضرت امام خمینی آشنا شد. وی در تاریخ بیستم تیرماه ۱۳۴۴ به وسیله ساواک مشهد دستگیر و به زندان محکوم گردید. وی در سال ۱۳۴۵ ضمن تمرّد از شرکت در جلسه دادگاه تجدید نظر ساواک، به نجف اشرف رفت و در سال ۱۳۴۶ به ایران باز گشت و حدود هجده ماه در حوزه علمیه مشهد به تحصیل پرداخت. وی در همین مدّت مجدداً تحت تعقیب ساواک قرار گرفت و در دادگاه تجدید نظر، بار دیگر به زندان محکوم شد.

آیت اللّه ری شهری در سال ۱۳۵۶ به دلیل سخنرانی علیه رژیم شاه در حسینیه اصفهانی‌های آبادان از سوی ساواک، ممنوع المنبر شد. همچنین به دلیل سخنرانی علیه رژیم در نهاوند، آبادان، مشهد، هرمزگان و زابل، مورد تعقیب ساواک بود و تظاهرات مردم هرمزگان و زابل در جریان قیام سراسری مردم ایران علیه رژیم، عمدتاً پس از سخنرانی‌های ایشان صورت گرفت.

آیت اللّه ری شهری پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچنان به فعالیت‌های اجتماعی سیاسی اشتغال داشته است.

مسئولیت‌های وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی عبارت اند از:

۱. حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی

وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سمت حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی دزفول، بهبهان، گچساران، بروجرد، رشت و گنبد کاووس خدمت کرد.

۲. رئیس دادگاه انقلاب ارتش

با توجه به اهمیت حفظ و اصلاح نیروهای مسلح پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به منظور مقابله با توطئه‌های گروهک‌های ضد انقلاب در این رکن مهم، آیت الله ری شهری در اواسط سال ۱۳۵۸ به ریاست دادگاه انقلاب ارتش منصوب شد. مهمترین مسائلی که در طول تصدی ایشان مورد بررسی قرار گرفت.

۳. وزیر اطلاعات

وی نخستین وزیر اطلاعات در جمهوری اسلامی ایران است که با کسب آرا اکثریت قاطع نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۰۶/‏۰۶/‏۱۳۶۳‬ به این سمت منصوب گردید.

۴. دادستان کلّ کشور

وی در تاریخ ۳۰/‏۰۵/‏۱۳۶۸‬ به دادستانی کل کشور منصوب شد و تا اوایل سال ۱۳۷۰ در این سمت خدمت کرد.

۵. دادستان دادگاه ویژه روحانیت

در تاریخ ۱۳/‏۱۰/‏۱۳۶۸‬ از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه‌ای به عنوان دادستان ویژه روحانیت منصوب شد.

۶. تولیت آستان حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام

وی در تاریخ ۲۰/‏۰۱/‏۱۳۶۹‬ به فرمان رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه‌ای به تولیت آستان مقدّس عبدالعظیم حسنی علیه السّلام منصوب گردید. انتصاب ایشان آغاز تحول اساسی در عمران و توسعه این مجموعه مهم مذهبی بوده است، مطالعه اولیه و طراحی پروژه‌های مورد نظر با هدف ایجاد امکانات مذهبی، فرهنگی و رفاهی برای زائران، ارتقا سطح فرهنگی منطقه و ارج نهادن به مقام شامخ اهل بیت پیامبر اسلام صلوات الله علیهم اجمعین از سال ۱۳۶۹ آغاز شد و از سال ۱۳۷۱ به صورت اجرایی درآمد. زیربنای تقریبی طرح یکصدوبیست هزار متر مربع است که در زمینی به مساحت سی وهفت هزار متر مربع در حال احداث است.

۸. نماینده مردم استان تهران در مجلس خبرگان رهبری

ایشان در انتخابات دومین دوره مجلس خبرگان رهبری شرکت کرد و از سوی مردم استان تهران برگزیده شد، همچنین در سومین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری داوطلب بود که این بار کاندیداتوری ایشان از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز و سایر گروههای سیاسی مورد حمایت قرار گرفت و با رأی قاطع مردم بار دیگر به نمایندگی این مجلس انتخاب گردید.

۹. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام

۱۰. نماینده ولیّ فقیه و سرپرست حجاج

آقای ری شهری در تاریخ ۰۶/‏۰۲/‏۱۳۷۰‬ به سمت نماینده مقام معظم رهبری و سرپرست حجاج منصوب شد، در متن حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی آمده است:

۱۱. رئیس مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث

اوّلین و بزرگ‌ترین مجموعه فرهنگی در زمینه حدیث و علوم مربوط به آن. این مؤسسه که ریشه در تحقیقات و تألیفات شخصی ایشان دارد، در تاریخ ۲۲/‏۰۸/‏۱۳۷۴‬ مصادف با سالروز ولادت فرخنده حضرت فاطمه زهرا علیها السلام با پیام مقام معظم رهبری و با حضور اندیشمندان و بزرگان حوزه و دانشگاه رسماً افتتاح شد. در بخشی از پیام معظم له آمده است:

«....اکنون تأسیس مجمع دارالحدیث به همّت جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای ری شهری که در کار حدیث گذشته از شوق و علاقه، تبحر و سابقه و تجربه نیز دارند، این مژده را می‌دهد که به حصول این خواسته‌ها و نیازها در امر حدیث به تدریج نزدیک خواهیم شد. انشاءاللَّه تعالی…»

۱۲. رئیس دانشگاه قرآن و حدیث

این دانشگاه شامل دانشکده‌های:

۱- دانشکده علوم و معارف قرآن، ۲- دانشکده علوم و معارف حدیث، ۳- دانشکده علوم و معارف اسلامی

۱۳. رئیس پژوهشگاه قرآن و حدیث

این پژوهشگاه شامل پژوهشکده‌های:

۱- پژوهشکده علوم و معارف حدیث، ۲- پژوهشکده تفسیر اهل بیت (علیهم السلام)، ۳- پژوهشکده کلام اهل بیت (علیهم السلام)، ۴- پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی

آیت اللّه ری شهری در کنار فعالیت‌های اجتماعی، به کار تحقیق، تألیف و تدریس خارج فقه و تفسیر نیز اشتغال دارد. از ایشان آثاری به جا مانده است که در ذیل فهرست آن می‌آید:

آثار

۱,۱. موسوعة معارف الکتاب و السنّة،

۲. میزان‌الحکمة،

۲,۱. میزان الحکمة ،

۲,۲. منتخب میزان الحکمة

۲,۳. گزیده میزان الحکمة

۳. دانش‌نامه عقاید اسلامی

۳,۱- موسوعة العقائد الاسلامیة

۴. دانش‌نامه‌امیرالمؤمنین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ

۴,۱. منتخب موسوعة الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام فی الکتاب و السُّنَّة و التّاریخ

۴,۲. گزیده دانش نامه امیرالمؤمنین علیه السلام

۴,۳. دانش نامه امیرالمومنین علیه السلام

۵. دانش‌نامه امام حسین علیه السلام

۵,۱. موسوعة الامام الحسین علیه السلام

۵,۲. گزیده دانش‌نامه امام حسین علیه السلام

۶. دانش‌نامه احادیث پزشکی

۶,۱. موسوعة الأحادیث الطبّیة

۶,۲. دانش‌نامه احادیث پزشکی

۷. دانش نامه امام مهدی

۸. سیره پیامبر خاتم ص

۹. شناخت نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث

۹,۱ معرفه القرآن علی اساس الکتاب و السنه

۱۰. حکمت‌نامه پیامبر اعظم ص

۱۰,۱- حکم النّبی الأعظم

۱۰,۲- گزیده حکمت‌نامه پیامبر اعظم ص

۱۰,۳ - گزیده حکم النبی

۱۱. حکمت‌نامه‌امام حسین علیه السلام

۱۱,۱- جواهر الحکمة للإمام أبی عبد الله الحسین

۱۲. حکمت‌نامه بسیج

۱۲,۱- جواهر الحکمة للتعبئة

۱۳. حکمت‌نامه جوان

۱۳,۱- جواهر الحکمة للشّباب

۱۳,۲- حکمت‌نامه‌جوان

۱۴- حکمت‌نامه کودک

۱۴,۱- تربیة الطّفل فی الإسلام

۱۴,۲- حکمت‌نامه کودک

۱۵- حکمت‌نامه‌لقمان

۱۵,۱- حکم لقمان

۱۶- حکمت‌نامۀ حضرت عبدالعظیم‌

۱۷- حکمت‌نامۀ عیسی

۱۹- فرهنگ نامه آرزو

۲۰- فرهنگ نامه اَدَب

۲۱- فرهنگ نامه بصیرت

۲۲- فرهنگ نامه مسجد

۲۳- فرهنگ نامه مهمانی

۲۳,۱- الضیافة فی الکتاب والسنة

۲۴- فرهنگ نامه امنیت ملّی

۲۵- فرهنگ نامه مرثیه سرایی و عزاداری سیدالشهداء علیه السلام

۲۶- فرهنگ نامه جمعه

۲۷- امام مهدی عج از نگاه حدیث ثقلین

۲۷,۱- الامام المهدی عج من منظار حدیث الثقلین

۲۸- اهل بیت در قرآن و حدیث

۲۸,۱- اهل بیت در قرآن و حدیث

۲۹- بحث‌هایی دربارۀ خدا

۳۰- رهبری در اسلام

۳۱- عدل در جهان بینی توحیدی

۳۲- علم و حکمت در قرآن و حدیث،

۳۲,۱- العلم و الحکمة فی الکتاب و السنة

۳۳- خرد گرایی در قرآن و حدیث

۳۴- فلسفه وحی و نبّوت

۳۵- گفتگوی تمدن‌ها در قرن و حدیث

۳۵,۱- الحوار بین الحضارات

۳۶- مبانی شناخت

۳۷- مبانی خداشناسی

۳۸- مناظره‌های آموزنده

۳۹- بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث،

۴۰- خاطره‌ها

۴۱- رمز تداوم انقلاب در نهج البلاغه

۴۲- سنجۀ انصاف

۴۳- المذکرات السیاسیۀ

۴۴- آگاهی و مسئولیت

۴۵- اخلاق مدیریت در اسلام

۴۶- الگوی مصرف از نگاه قرآن و حدیث

۴۷- الگوی مصرف از نگاه قرآن و حدیث

۴۷,۱- درآمدی بر الگوی مصرف

۴۸- الگوی شادی از نگاه قرآن و حدیث

۴۹- انسان شناسی از منظر قرآن و حدیث

۴۹,۱- انسان شناسی از منظر قرآن و حدیث

۵۰- برکات سرزمین وحی

۵۱- پیامبر اعظم از نگاه قرآن و اهلبیت علیه السلام

۵۲- تبلیغ بر پایه قرآن و حدیث

۵۳- تحکیم خانواده از نگاه قرآن و حدیث

۵۳,۱- تعزیز الاسرة من منظارالکتاب و السنّة

۵۳,۲- تحکیم خانواده

۵۴- توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث

۵۵- جشن تکلیف

۵۵,۱- جشن تکلیف ویژه پسران

۵۵,۲- جشن تکلیف ویژه دختران

۵۶- حج عمره در قرآن و حدیث

۵۶,۱- سیمای حج و عمره در قرآن و حدیث

۵۶,۲- دعاها و آداب حج و عمره

۵۷- خیر و برکت از نگاه قرآن و حدیث

۵۸- درآمدی بر تفسیر جامع روایی

۵۹- دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث

۵۹,۱- دنیا و آخرت از نگاه قرآن و حدیث

۶۰- دوستی در قرآن و حدیث

۶۰,۱- راهنمای محبت

۶۰,۲- کیمیای عشق

۶۱- رمز موفقیت در زندگی

۶۲- زمزم عرفان یادنامه فقید عارف حضرت آیت الله محمد تقی بهجت ره

۶۲,۱- جرعه از زمزم عرفان

۶۳- سخن حج،

۶۴- سیاست نامه امام علی علیه السلام

۶۵- شرح زیارت جامعه کبیره

۶۶- شهادت در نهج البلاغه

۶۷- شهادت نامه امام حسین علیه السلام،

۶۷,۱- گزیده شهادت نامه امام حسین علیه السلام

۶۸- شناخت نامه نماز بر پایه قرآن و حدیث

۶۹- کلید حفظ قرآن

۷۰- کیمیای محبّت: یادنامه شیخ رجبعلی خیاط

۷۱- ماه خدا: پژوهشی دربارۀ ماه مبارک رمضان

۷۱,۱- شهر الله فی الکتاب و السنة

۷۱,۲- شهر الله

۷۲- مراقبات ماه رمضان

۷۳- مقدمه‌ای بر سیستم قضائی اسلام

۷۴- نهج الذکر

۷۴,۱- نهج الذکر

۷۴,۲- منتخب نهج الذکر

۷۵- نهج الدّعا

۷۶- شرح زیارت جامعه کبیره

‌

‌

‌

‌

‌

‌

‌

‌

‌

‌

‌

خبرگزاری مهر رحلت این عالم اندیشمند و پژوهشگر خستگی ناپذیر را تسلیت می‌گوید.