مسجد ایرانی «کبود» ایروان در خطر جعل هویت

دولت جمهوری آذربایجان چند سالی است در راستای تحریف واقعیات تاریخی و هویت سازی برای کشور تازه تاسیس خود (۸ شهریور ۷۰)، اقدام به تصاحب میراث فرهنگی و زیست محیطی ایران کرده است.

از ثبت ساز «تار» و موسیقی «عاشیقلار» گرفته تاحذف اشعار فارسی روی کاشی کاری‌های آرامگاه «نظامی گنجوی».

جمهوری آذربایجان، سوم آذر پارسال را که مصادف با هشتصد و هشتادمین سالگرد نظامی گنجوی بود، به نام این شاعر نام‌گذاری کرد و الهام علی‌اف رئیس‌جمهوری آذربایجان با امضای فرمانی، به تکمیل طرح مصادره مشاهیر ایرانی اقدام کرد.

رونمایی از مدال نظامی گنجوی  شاعر ایرانی

در جمهوری آذربایجان، سال ۲۰۱۴

کار به جایی رسیده که جمهوری‌آذربایجان از تیر ۸۵ تاکنون، فقط برای داشتن ۲۰ هزار هکتار از ۲ میلیون هکتار جنگل‌های هیرکانی در شمال ایران، چندین سال است تلاش می‌کند تا این جنگل‌ها را باعنوان میراث طبیعی جهانی دولت جمهوری‌آذربایجان به ثبت بین‌المللی برساند.

یا حتی باوجود اینکه ایران ورزش «زورخانه‌ای و پهلوانی» را در یونسکو به ثبت رسانده، جمهوری آذربایجان برای ثبت این ورزش باستانی کشورمان، پرونده جدیدی به یونسکو ارائه داده است.

همه این اقدامات دولت جمهوری آذربایجان درحالی است که سفارت این کشور در ایران درپی اقدام شورای شهر تهران بر نام‌گذاری خیابان‌های پایتخت با اسامی تاریخی شهرهای جدا شده ایران در دوران قاجار، واکنش نشان داده و خواستار تغییر نام آن‌ها شده بود.

جمهوری آذربایجان حتی آثار فرهنگی ارمنستان را نیز بی‌نصیب نگذاشت  تا ۱۹ اسفند امسال، پارلمان اروپا با صدور یک قطع‌نامه اقدامات باکو در پاکسازی میراث فرهنگی و تاریخی ارمنی در قره باغ را محکوم کند.

جلسه تصویب قطعنامه پارلمان اروپا در محکومیت  تخریب میراث فرهنگی قره باغ

پارلمان اروپا با ذکر این نکته که تخریب هرگونه بنای تاریخی یا تحریف هویت آن، خلاف اصول اتحادیه اروپاست، از جمهوری‌آذربایجان خواست که از تخریب آثار تاریخی و فرهنگی و کلیسا‌های ارمنی در قره‌باغ دست بر دارد. 

با این وجود جمهوری آذربایجان در ادامه فعالیت های خود برای مصادره میراث فرهنگی کشورهای همسایه خود در تلاش است تا یکی دیگر از مراکز اسلامی ایرانی را این‌بار در خاک ارمنستان تصاحب کند.

چند روز پیش از نگارش این گزارش، بخش آذری رادیو آزادی آمریکا در گزارشی درباره مسجد ایرانی کبود ایروان، تلاش کرد ریشه‌های ایرانی این مسجد را به فراموشی سپرده و به بیننده خود دیدگاه‌هایی خلاف واقعیت موجود درباره این مسجد بدهد.

گزارش رادیو آزادی آمریکا درباره مسجد کبود با حضور توماس دوال انگلیسی

رادیو آزادی آمریکا با ادعای اینکه ایرانی‌ها از این مسجد سواستفاده می‌کنند، سخنانی از «رضوان قراباغلی»، کارشناس معماری و «حاج سلمان موسی اف»، معاون اداره مسلمانان قفقاز را در کتمان به ایرانی بودن مسجد کبود ایروان و پافشاری بر آذربایجانی بودن این مسجد منتشر کرد.

 رسانه آمریکایی رادیو آزادی در پایان با پخش سخنانی از توماس دوال انگلیسی تلاش کرد گزارش خود را به دیدگاه‌های این کارشناس انگلیسی مستند سازد و بر اختلاف نظر درباره ریشه تاریخی و معماری مسجد کبود بیش از پیش دامن بزند.

واکنش سفارت ایران در حمایت از حفظ هویت

مسجد کبود

این اقدامات با واکنش توئیتری سفارت ایران در ایروان همراه شد. سفارت ایران یادآوری کرد «مسجد کبود نماد هنر ایران در ۳ دهه اخیر به عنوان محل نماز و جماعت ساکن ارمنستان و جاذبه‌های گردشگری فعال شده است. مایه خرسندی است که کتیبه فارسی ۲۰۰ ساله آن حفظ شده است. چه کسی می‌تواند آن را بخواند؟»

پس از آن روزنامه ینی مساوات جمهوری آذربایجان در واکنشی به روشنگری سفارت ایران درباره تاریخچه مسجد کبود ایروان نوشت: «سفارت ایران در ارمنستان «مسجد کبود» ایروان را متعلق به کشور خود دانسته و آن را «نماد هنر ایرانی» نامید. سفارت ایران در ایروان به نوشته نمایندگان جمهوری آذربایجان (طاهر میرکیشیلی و سلطان محمد اف، دو نماینده مجلس ‌جمهوری آذربایجان که پس از حضور در مسجد کبود، جملاتی کنایه آمیز و دور از واقعیت درباره مسجد کبود بیان کرده بودند)  واکنش نشان داده است.

نمایندگان مجلس جمهوری آذربایجان که برای شرکت در نشست «آورونست» به ایروان سفر کردند

میرکیشیلی  در صفحه شخصی خود نوشت «در مسجد کبود ایروان بودیم. این تنها بنای آذربایجانی است که سالم باقی مانده است. در دیوارها، نوشته‌های مربوط به دولت دیگر (ایران) هم باشد، مهندسی دیوار‌ها و روح بنا متعلق به ماست. ما و مسجد این را احساس کردیم. باور داریم که صاحبان اصلی در این مسجد بزودی دعا می‌کنند.»

اما واکنش‌های  ینی مساوات به همینجا ختم نشد. این روزنامه به نقل از توماس دوال انگلیسی نوشت «محقق انگلیسی آقای دوال در مورد مسجد کبود می‌نویسد: وقتی ارمنی‌ها از مسجد کبود در ایروان صحبت می‌کنند، می‌گویند ایرانی و می‌خواهند این واقعیت را به فراموشی بسپارند که کسانی که از سال ۱۷۶۰ در این مسجد نماز می‌خوانند، آذربایجانی‌ها بودند.»

کتیبه‌ منقش به نام بنیاد مستضعفان ایران بر سردر مسجد کبود ایروان

طرح همه این ادعا‌ها درحالیست که مناطقی که هم‌اکنون به نام جمهوری‌آذربایجان یا حتی ارمنستان شناخته می‌شود تا پیش از عقد قرارداد ترکمنچای و گلستان جزو ایران بوده است.

به گفته حجت الاسلام و المسلمین موحدی فر، امام جمعه و جماعت مسجد کبود ایروان «در مسجد کبود ایروان حتی یک کاشی به زبان باکویی وجود ندارد و معماری،سبک کاشی ها، دیوارها، گنبد، مناره، درها و دیگر مصالح استفاده شده در این مسجد نشان می دهند که این بنا کاملا ایرانی است. ضمن اینکه مسجد کبود ایروان دارای سه محراب است که اطراف همگی آنها به زبان فارسی نوشته شده است و همچنین تاریخ تاسیس مسجد در این نوشته ها قید شده که مربوط است به سال ۱۱۸۱ هجری قمری است.»

مسجد کبود ایروان نیز از جمله مراکز متعلق به هویت اسلامی ایرانی است که تنها محل عبادت مسلمانان در پایتخت ارمنستان است. این بنا در سال ۱۷۷۶ ( ۱۱۵۵ خورشیدی) با همت حسینقلی خان قاجار، خان ایروان ساخته شد و بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی آن را بین سال‌های  ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۹ خورشیدی  با کمک معماران ایرانی بازسازی کرد.

تمبر مشترک ایران و ارمنستان

آبان ۹۶ مراسم رونمایی از تمبر مشترک ایران و ارمنستان با حضور آرمان خاچاتوریان معاون وزیر حمل و نقل، ارتباطات و فناوری اطلاعات ارمنستان و علی‌ناصر سبحانی‌پور رایزن سابق سیاسی سفارت ایران در ایروان،  برگزار شد.

بر روی این تمبر که  با طراحی واهان مکردچیان و در ۲۰ هزار نسخه به چاپ رسیده‌است، نمایی از مسجد کبود ایروان و کلیسای ناجی مقدس اصفهان نقش بسته‌است.

نماز ظهر عاشورا در مسجد کبود ایروان  

دومین سالگرد شهادت سردار سلیمانی در مسجد کبود

با حضور سفیر ایران و ایرانیان مقیم ارمنستان

برگزاری دوره آموزش زبان فارسی در مسجد کبود ایروان

در مسجد کبود، همراه با اقامه نماز جماعت و برگزاری مراسم جشن و یا عزاداری اهل بیت علیهم السلام به علاقه‌مندان ارمنی برای آشنایی با معارف اسلامی ایرانی، زبان فارسی طبق کتب آموزشی بنیاد سعدی  آموخته می‌شود.

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی سیاست خارجی