صدور کالاهایی با کاربرد دوگانه به روسیه؛ دولت آلمان آماج انتقاد

اتحادیه اروپا در ادامه روند تشدید تحریم‌ها علیه روسیه، در واکنش به تهاجم نظامی این کشور به اوکراین، روز ١٨ اسفند (٩ مارس) چهارمین بسته تحریمی خود را تصویب کرد . یکی از اهداف این تحریم‌ها هدف قراردادن اشخاص یا شرکت‌های است کە در زمینه واردات محصولاتی با کاربرد دوگانه فعالیت دارند.

این محصولات شامل فناوری و نرم‌افزارهای است که هم در صنایع نظامی و هم در تولیدات غیرنظامی کاربرد دارند. اروپا می‌خواهد اطمینان حاصل کند کە روسیه نتواند از این کالاهای دوکاربردی، در حوزه نظامی و اطلاعاتی استفاده کند.

انتشار گزارشی مبنی بر اینکه روسیه از کالاهای دوکاربردی وارداتی از آلمان، در ساخت پهپادهای نظامی بهرە بردە، در روزهای گذشته دولت آلمان را آماج انتقاد رسانه‌ها کرده است. سوال اینجاست کە چگونه علی‌رغم محدودیت‌های صادراتی قبلی اتحادیه اروپا، مجوز صادرات این کالاها توسط دولت صادر شدە است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

انتقادها تا آنجا رفته‌اند که حتی دولت آلمان به "دورویی" متهم شده است. به ویژه که آلمان، تا قبل از آغاز حمله روسیه به اوکراین، سیاست سختگیرانه‌ای در زمینه عدم ارسال سلاح به مناطق "درگیر" دنبال می‌کرد. البته این سیاست پس از تهاجم روسیه به اوکراین تغییر کرد.

منظور از کاربرد دوگانه چیست؟

کالاهای کە کاربرد دوگانه دارند، محصولاتی هستند که هم در صنایع نظامی و هم در صنایع صلح‌آمیز استفاده دارند. مانند جی‌پی‌اس، ریزتراشه‌ها، قطعات الکترونیکی، نرم افزار، فناوری هوافضا و برخی مواد شیمیایی و بیولوژیکی.

همچنین بعضی از موادی کە برای تولید انرژی هسته‌ای کاربرد دارند، در زیر مجموعه کالاهایی گنجانده شدەاند کە کاربرد دوگانه دارند.

تحقیقات مطبوعاتی اخیر سوالاتی را در مورد این کالاها ایجاد کرده است. به ویژه از آنجایی کە آژانس‌های امنیتی سال‌هاست هشدار می‌دهند که محصولات صادراتی کشورهای غرب، در کشورهای مقصد برای مقاصد نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله در روسیه.

همچنین نباید فراموش کرد کە در دهه گذشته، اتحادیه اروپا در چند نوبت کنترل‌های شدید صادراتی علیه روسیه وضع کرده است.

با وجود این، گزارش های مطبوعاتی نشان می‌دهند که برخی از قطعات تولید شده در اروپا، وارد چرخه ساخت تجهیزات نظامی شده اند و از این تولیدات در مناطق ناآرام، از جمله در شرق اوکراین استفاده شده است.

شواهدهای زیادی وجود دارد کە نشان می‌دهد این کالاها توسط کشور ثالث خریداری و سپس بستەبندی دوبارە شدە و به کشور مقصد ارسال شده و در نهایت برای مقاصد نظامی مورد استفاده قرار گرفتەاند، حال آنکه هدف صادر کننده این نبوده باشد.

بنا بر گزارش ARD محصولات صادراتی آلمان در ساخت هواپیماهای بدون سرنشین روسی مورد استفاده قرار گرفتەاند

چگونه پای آلمان به این جنجال وارد شد؟

دولت آلمان درست چند هفته قبل از آغاز جنگ اوکراین به دلیل "سهل‌انگاری" در صادرات و "اجرا نکردن" قوانین صادراتی مربوط به کالاها و فناوری‌های دوکاربردی مورد انتقاد قرار گرفت.

هفته نامه آلمانی ولت آم زونتاگ (Welt am Sonntag) ماه گذشته در گزارشی فاش کرد که آلمان در سال ٢٠٢٠ محصولاتی به ارزش ۳۶۶ میلیون یورو به روسیه صادر کرده است که  دارای کاربرد دوگانه تجاری و نظامی بودەاند.

در این گزارش آمده کە دولت آلمان ۶۷۳ مجوز برای صادرات کالاهای دارای کاربرد دوگانه، از جمله سنسورهای کنترل از راه دور، لیزر، تجهیزات الکترونیکی پیشرفته، ماشین‌های قابل استفاده در تولید سلاح و همچنین تکنیک‌ها و فناوری‌های ساخت هواپیما را صادر کرده است .

به نوشته ولت آم زونتاگ، این صادرات در حالی انجام شدە کە اتحادیه اروپا پس از آنکه روسیه در سال ۲۰۱۴ شبه جزیره کریمه را به خاکش ملحق کرد، کنترل‌های محدودیتی شدیدی علیه آن کشور وضع کردە بود. با این همه، روسیه پس از چین، آمریکا و برزیل در رتبه چهارم فهرست خریداران کالاهای دو کاربردی تولید آلمان قرار داشته است.

 انتشار این گزارش هم‌زمان بود با پخش گزارشی دیگر از شبکه اول تلویزیون عمومی آلمان، آ.ر.د (ARD)  کە در آن عنوان می‌شد که موتورها و دوربین‌های ساخت آلمان در مونتاژ هواپیماهای بدون سرنشین روسیه، مورد استفاده قرار گرفتەاند. هم‌اینک این پهپادها در جنگ علیه اوکراین مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در نتیجه تهاجم روسیه به اوکراین تاکنون بیش از سه و نیم میلیون نفر آواره شدەاند

گزارش سازمان‌های امنیتی در اروپا

بعضی از گزارش‌ها حاکی از آن است کە چند شرکت آلمانی در طراحی یک ردیاب بە یک شرکت سوئیسی کمک کردەاند و این ردیاب نهایتاَ در ساخت یک مدل پهپاد نظامی روسی بەکار گرفتە شدە است. در حال حاضر این هواپیمای بدون سرنشین در جنگ علیه اوکراین مورد استفادە قرار می‌گیرد.

همچنین سال‌هاست در مورد چرایی تحویل اورانیوم ضعیف شدە آلمان به روسیه نگرانی وجود دارد. این نوع اورانیوم در نیروگاه‌های هستەای برای تولید انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بعضی از کارشناسان معتقدند کە روسیه می‌تواند از آن برای ساخت سلاح یا هواپیمای نظامی بهرە بگیرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

 واکنش دولت آلمان

موضع دولت آلمان در مورد کالاهای دارای کاربرد دوگانه در سال‌های گذشته بسیار تغییر کرده است. دولت فعلی تاکید کرده است که مقررات اتحادیه اروپا را با دقت به اجرا می‌گذارد.

وزارت امور خارجه اخیرا در بیانیەای تاکید کرده که دور چهارم تحریم‌های اتحادیه اروپا با هدف "ممانعت [روس‌ها] از کسب دانش و محصول غربی است".

در این بیانیه به ممنوعیت صادرات کلیه کالاهای دارای کاربرد دوگانه به روسیه اشاره شده و خاطرنشان شدە که اجرای این اقدامات شامل بلاروس نیز می‌شود.

نیک مارتین

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  کی‌یف، پایتخت اوکراین چهارشنبه ۱۶ مارس؛ زنی با یک کودک جلوی ساختمان مسکونی آسیب دیده بر اثر گلوله‌باران نیروهای روسی. ویتالی کلیچکو، شهردار کی‌یف می‌گوید، روسیه عصر چهارشنبه محله مسکونی را در منطقه پودیل کی‌یف هدف قرار داده که باعث ویرانی تعدادی از منازل، تخریب خطوط گاز و آتش‌سوزی شده است. او در پیامی گفته که آتش مهار شده است.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  چهارشنبه ۱۶ مارس (۲۵ اسفند) کی‌یف، پایتخت اوکراین؛ نیروهای امدادگر در حال کمک به خارج کردن ساکنان یک خانه که در پی حملات هوایی ارتش روسیه آسیب دیده است. به گفته ساکنان شهر صدای انفجار از نخستین ساعات صبح چهارشنبه چندین بار در کی‌یف شنیده شده است. در خیابان‌های پایتخت رفت و آمد بسیار محدود است.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  میکولائیف؛ دو مرد جسدی را در یک کیسه حمل می‌کنند تا آن را در کنار دیگر اجساد در حیاط پوشیده از برف سردخانه میکولائیف، شهری در سواحل دریای سیاه قرار دهند. این شهر از ۱۱ مارس زیر آتش توپخانه نیروهای روسی بوده است. مناطق اطراف شهر شاهد درگیری‌های شدیدی بودند. اوکراینی‌ها به مقاومت در این محل ادامه می‌دهند. این شهر به عنوان آخرین شهر بزرگ پیش از شهر بندری اودسا از موقعیت ویژه استراتژیک برخوردار است.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  سه‌شنبه ۱۵ مارس (۲۴ اسفند)؛ ساکنان یک آپارتمان در یک بلوک مسکونی در کی‌یف، پایتخت اوکراین در اوایل صبح با ادامه تهاجم روسیه به اوکراین مورد هدف موشک قرار گرفت. ویتالی کلیچکو، شهردار کی‌یف منع دو روزه آمد و شد در شهر را اعلام کرده است. نیروهای روسی سعی می‌کنند کی‌یف را از چند طرف محاصره کنند. پایتخت اوکراین برای این محاصره آماده می‌شود.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  دوشنبه ۱۴ مارس خارکف؛ نیروهای امدادی و آتش‌نشانان در حال خاموش کردن آتش در خانه‌ها در منطقه مسکونی پس از حمله موشکی روسیه به خارکف، دومین شهر بزرگ اوکراین.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  دوشنبه ۱۴ مارس؛ نیروهای داوطلب در حال دوختن پرچم‌های اوکراین و آماده کردن جعبه کمک‌های اولیه در کارگاهی در شهر لویو در غرب اوکراین. در حالی که دور دیگری از مذاکرات دیپلماتیک برگزار شده اما نیروهای روسی به حمله وسیع خود به مناطق مختلف اوکراین ادامه می‌دهند و به ویژه آتش حملات در اطراف پایتخت شدت گرفته است. بیش از ۲.۸میلیون نفر تا کنون مجبور به فرار از اوکراین شده‌اند.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  سه‌شنبه ۱۵ مارس کی‌یف؛ نیروهای امدادی مشغول کمک به یک زن سالخورده که در پی حمله نظامیان روسیه به پایتخت اوکراین زخمی شده است. تهاجم روسیه به اوکراین با یک سلسله حملات به مرکز کی‌یف شدت گرفته است. این در حالی است که رهبران سه کشور عضو اتحادیه اروپا برای بازدید از پایتخت درگیر جنگ اوکراین برنامه ریزی کرده‌اند.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  هزاران سرباز خارجی برای کمک به مردم اوکراین در جنگ با روسیه راهی این کشور شده‌اند و در حال حاضر به شبه‌نظامیان اوکراینی کمک می‌کنند. زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین یک «لژیون بین المللی» برای داوطلبان خارج از کشور راه اندازی کرده است.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  شنبه ۱۲ مارس؛ نیروهای مسلح اوکراینی و ساکنان خانه‌ای در حومه کی‌یف که در پی بمباران نیروهای روسی آسیب دیده است. حلقه نیروهای روسی در اطراف پایتخت اوکراین، کی‌یف تنگ‌تر می‌شود. در حومه شمال غربی کی‌یف، از جمله در ایرپین و بوچا خودروهای زرهی روسیه در حال پیشروی هستند. این مناطق از چندین روزپیش زیر آتش بمباران سنگین نیروهای روسی قرار دارند.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  شنبه ۱۲ مارس؛ در هفدهمین روز تهاجم روسیه به اوکراین، مسافری از پنجره یک تراموا در شهر کی‌یف به بیرون نگاه می‌کند. از زمان شروع حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ زندگی ساکنان پایتخت شلوغ اوکراین به زندگی در یک منطقه‌ جنگی متروک و خطرناک تبدیل شده است.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  ساختمان ویران شده یک مدرسه پس از بمباران در شهر ژیتومیر؛ به گفته کمیسیون پناهندگان سازمان ملل متحد بیش از ۲،۵ میلیون نفر از مردم اوکراین از زمان آغاز تهاجم روسیه از این کشور گریخته‌اند. با این حال، بسیاری نیز تصمیم گرفته‌اند بمانند و برای کشور خود بجنگند.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  شبه‌نظامیان داوطلب اوکراینی در حال عبور از جلوی ساختمان ویران شده یک تعمیرگاه خودرو در شهر بار‌ی‌شیوکا؛ بیش از ۱۶ هزار اوکراینی برای دفاع از کشور در مقابل تهاجم روسیه به اوکراین بازگشته‌اند.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  تخلیه ساکنان شهر ایرپین روز جمعه ۱۱ مارس؛ یکی از نیروهای صلیب سرخ در حال کمک و حمل یک پیرزن برای خروج از ایرپین. این شهر که در شمال غربی کی‌یف واقع است زیر آتش شدید نیروهای روسی قرار دارد.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  جمعه ۱۱ مارس، ساختمانی در شهر محاصره شده ماریوپل پس از شلیک تانک ارتش روسیه؛ اوضاع در ماریوپل روز به روز فاجعه‌بارتر می‌شود. سازمان ملل متحد در باره وضعیت اسف‌بار زندگی مردم در ماریوپل هشدار داده است. کمیته بین‌المللی صلیب سرخ به نقل از ساکنان ماریوپل گفته است اهالی دیگر برای فرزندان خود غذا و دارو در اختیار ندارند. در این شهر برق، آب و گاز قطع شده است.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  کلیسای سنت پیتر در شهر لویو؛ تشییع جنازه سه سرباز کشته شده اوکراینی در حمله روسیه

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین از مردم خواسته که در مقابل تهاجم نیروهای روسی مقاومت کنند. او گفته که تا کنون ۱۳۰۰ سرباز این کشور جان خود را در درگیری‌ها از دست داده‌اند. زلنسکی روز شنبه گفت که روسیه تنها در صورتی قادر به تصرف کی‌یف خواهد بود که شهر را با خاک یکسان کند.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  نمایی از ساختمان یک مدرسه در خارکیف که در پی درگیری میان سربازان اوکراینی و روسی ویران شده است. کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد روز شنبه ۲۱ اسفند (۱۲ مارس) کشته شدن ۵۷۹ غیرنظامی از جمله ۴۲ کودک و زخمی شدن بیش از ۱۰۰۲ نفر را تائید کرد.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  پایگاه هوایی واسیلکیو اوکراین در روز شنبه ۱۲ مارس؛ به گفته مردم محلی مخازن سوخت شهر در پی حمله نیروهای ارتش روسیه توسط پنج موشک مورد اصابت قرار گرفته است.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  جمعه ۱۱ مارس، مردم شهر لویو در غرب اوکراین در هنگام تهاجم نیروی هوایی روسیه در یک پناهگاه جمع شده‌اند.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  جمعه ۱۱ مارس خداحافظی در ایستگاه راه‌آهن کی‌یف؛ یک مرد جوان هنگام وداع با دوست دخترش در ایستگاه اصلی راه‌آهن کی‌یف، او در کی‌یف می‌ماند و دوست دخترش مانند هزاران نفر دیگر تلاش می‌کند از پایتخت دور شود. بر اساس آمار کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، از زمان آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین بیش دو و نیم میلیون نفر از کشور خود گریخته‌اند.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  پناهندگان اوکراینی که پس از فرار از جنگ به ایستگاه راه آهن پرزمی در لهستان رسیده‌اند؛ ۱،۵میلیون اوکراینی که اکثر آنها زن و کودک هستند تا کنون وارد لهستان شده‌اند. میلیون‌ها اوکراینی دیگر در حال گریز از وطن خود هستند. وزارت کشور آلمان گزارش داده که از آغاز جنگ روسیه در اوکراین بیش از ۱۲۲ هزار پناهجوی اوکراینی وارد آلمان شده‌اند. بسیاری از پناهجویان دیگر در راه آلمان هستند.

• تراژدی جنگ اوکراین؛ ویرانی، آوارگی و استقامت مردم

  جمهوری چک جمعه ۱۰ مارس؛ کمک‌های بشردوستانه برای پناهندگان جنگی از اوکراین، انبار اردوگاه پناهجویان در شهر کارلوی‌واری‌استارا