سفر به دیار تالاب‌ها/جاذبه‌های طبیعی چشم‌ به‌ راه گردشگران نوروزی

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: تالاب‌ها از مولد ترین محیط‌های کره زمین محسوب می‌شوند و به همین دلیل تداوم حیات در روی کره زمین به شدت وابسته به تداوم شرایط بوم شناختی این اکوسیستم‌های بی نظیر است.

به دیگر سخن، تالاب‌ها شریان‌های حیاتی زیست کره محسوب شده و به همین دلیل جز پر تولید ترین محیط‌های طبیعی همچون تولید محصولات شیلاتی، حفظ سطح آب برای مناطق کشاورزی، تولید چوب، ذخیره آب و کاهش بلایای طبیعی و به ویژه سیلاب هستند.

این اکوسیستم‌های آبی در راستای تثبیت خطوط ساحلی، از بین رفتن مواد زائد و تصفیه آب، برخورداری از چشم‌اندازهای زیبای طبیعی و ایجاد بستر مناسب برای حیات بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی از جایگاه ارزشمندی برخوردار هستند.

فلات ایران که بیش از ۸۰ درصد از خاک این سرزمین را در برگرفته تنوعی از چشم اندازهای کوهستانی، کوهپایه ای، دشتی و کویری است و به علت قرار گرفتن در کمربند خشک و نیمه خشک جهان دارای میکرو اقلیم‌های بسیار متنوعی از جمله تالاب‌های فراوانی است که در جای جای این سرزمین اسلامی واقع شده‌اند.

در این بین استان لرستان نیز به دلایل خاص زمین شناسی دارای تالاب‌های متعددی است که شهرستان پلدختر را با هفت تالاب دائمی و چهار تالاب فصلی می‌توان به عنوان شهر تالاب‌های این استان نام برد.

این شهرستان دارای تالاب‌های فصلی و دائمی چون «گری بلمک»، «گری جمجمه»، «تکانه»، «لفانه»، «کبود» و «زردابه» است که تالاب «گری بلمک» بزرگترین آنهاست.

تالاب‌های این شهرستان در ۱۲ کیلومتری جنوب شهر پلدختر قرار دارند و با مهاجرت پرندگان از مناطق سیبری چشم انداز زیبای این تالاب‌ها پیدا می‌کنند که چشم هر رهگذری را مجذوب خود می‌کنند.

بر اساس بررسی‌های زمین شناسی، تالاب‌های یازده گانه معروف پلدختر بر روی آهک‌های خرد شده لنداسلاید سیمره (چل جایدر) واقع شده‌اند که حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار سال پیش وقوع زلزله‌ای به بزرگی بیش از ۷ ریشتر موجب رانش لایه‌های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیر کوه و مسدود شدن رودخانه‌های سیمره و کشکان و در نتیجه تشکیل دریاچه‌ای عظیم در جنوب شهرستان پلدختر و شمال شهرستان دره شهر شد و به دنبال آن شرایط تشکیل تالاب‌ها نیز فراهم شد که با این اوصاف قدمت تالاب‌های پلدختر در واقع معادل سن لنداسلاید سیمره است.

بر اساس مطالعات هیدرو ژئولوژی، منشأ آب تالاب‌های پلدختر نزولات جوی بوده که با توجه به وضعیت زمین شناسی و توپوگرافی منطقه، تالاب‌ها نسبت به محدوده‌های همجوار پست تر و کف آنها نیز از رسوبات مارنی دانه ریز و نفوذناپذیر سازند گچساران است و جریان‌های زیر سطحی به تبعیت از گرادیان هیدرولیک به سمت تالاب‌ها حرکت کرده و به داخل آنها زهکش و یا به صورت چشمه در مرز لایه آبدار با سنگ کف به داخل تالاب‌ها تراوش می‌کند.

بر اساس آثار و شواهد موجود تعداد تالاب‌های پلدختر بعد از وقوع لنداسلاید سیمره، بالغ بر ۵۰ تالاب کوچک و بزرگ بوده که از زمان تشکیل تا ۱۰۰ سال پیش تحت تأثیر عوامل طبیعی، بیشتر آنها خشک و منقرض شده‌اند و تنها تعداد ۱۱ تالاب که از تغذیه بهتری برخوردار بوده باقی مانده‌اند.

از طرف دیگر تالاب‌های پلدختر که از زیبایی و طراوت خاصی برخوردار است اگر مورد توجه مسئولان ذی ربط قرار گیرد به طور قطع و یقین در جذب گردشگران مؤثر خواهند بود.

«گری پا به نار» و «گری تاف» کنار هم قرار گرفته و «گری کبود» حالتی شبیه جزیره به خود گرفته و «گری جمجمه» به معنای جنبان که حالت تحرک دارد، آب شیرین تالاب «تنگ فنی» و گیاهانی چون «بلمک»، نی، بلوط، پونه و بابونه در حاشیه همه تالاب‌های این منطقه مناظر دل فریب و چشم نوازی را به وجود آورده‌اند.