از عصبانیت داریوش مهرجویی تا قهر شهاب حسینی و مهاجرت سحر قریشی

مهسا بهادری: سینمای ایران در سال ۱۴۰۰ تحولات زیادی را پشت سر گذاشت؛ از روشن شدن دوباره چراغ سینماها و تغییر رییس سازمان سینمایی و واگذاری آن به محمد خزاعی گرفته تا تعطیلی جشنواره جهانی فیلم فجر و ادغام آن با جشنواره ملی، همه از اتفاقاتی بود که سینمای ایران در سال گذشته به چشم خود دید.

در ادامه به چند رویداد پر حاشیه سینمایی در سالی که گذشت می‌پردازیم.

انحلال جشنواره جهانی فجر

یکی از جدی‌ترین مسائلی که پس از روی کار آمدن محمد خزاعی مطرح شد و صدای اعتراض بسیاری از سینماگران را هم بلند کرد، ماجرای حذف جشنواره جهانی فیلم فجر بود. در همان ابتدای کار رییس تازه، سازمان سینمایی اعلام کرد جشنواره‌های ملی و جهانی فیلم فجر پس از پنج دوره برگزاری مجزا، از سال آینده (۱۴۰۱) به صورت یک‌پارچه و واحد برگزار خواهند شد. زیرا برگزاری هم‌زمان این رویداد مهم و راهبردی سینمای ایران در سالگرد جشن‌های فجر انقلاب اسلامی با هم افزایی ظرفیت‌ها، قطعا فرصت‌های کاربردی مضاعفی را برای بهره‌مندی جامعه سینمایی، اقشار مختلف مردم، سینماگران و میهمانان خارجی فراهم می‌آورد.

حتی به نظر می‌رسد یکی از دلایلی که سیدرضا میرکریمی پس از دریافت سیمرغش از چهلمین جشنواره فیلم فجر اعلام کرد که دیگر در این رویداد فرهنگی شرکت نخواهد کرد، ماجرای ادغام دو جشنواره با هم باشد.

حذف سیمرغ مردمی

انتخاب بهترین فیلم از نگاه مردم، یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات جشنواره فیلم فجر در دوره‌های گذشته بوده است که امسال با تصمیم مسئولان برگزاری، به ناگاه حذف شد. ماجرا از آن‌جا آغاز شد که عباس نادران، تهیه‌کننده فیلم «شادروان»، این آمار را فاقد اعتبار دانست و افراد دیگری چون علی سرتیپی، تهیه‌کننده فیلم «شهرک» هم نسبت به آن اعتراض کردند. پیرو همین اعتراض‌ها، مسعود نقاش‌زاده، دبیر چهلمین جشنواره فیلم فجر با اعلام این‌که گزارش‌های کمیته پیگیری نظرسنجی مردمی جشنواره نشان می‌دهد، نمی‌توان به نتایج حاصل شده اطمینان کرد، بخش سیمرغ آرای مردمی را از چهلمین جشنواره فیلم فجر حذف کرد.

پس از این تصمیم، امیر بنان، تهیه‌کننده فیلم «ملاقات خصوصی» که تا آن لحظه، صدرنشین آرای مردمی بود، در اعتراض، با انتشار نامه‌ای، از جشنواره انصراف داد. او در این نامه نوشت: « نظر به عدم توجه به آرای مردمی در جشنواره فجر، حذف آن و از طرفی با عنایت به این‌که به زعم این حقیر، این تصمیم اثر وضعی بر سینمای ایران دارد، ضمن سپاس از حضرتعالی از شما و همکاران‌تان به این وسیله اعلام می‌دارم که فیلم «ملاقات خصوصی» را به کارگردانی امید شمس و تهیه‌کنندگی اینجانب از داوری جشنواره خارج کنید و ... امیدوارم جوابی برای حق‌الناسی که ضایع شد، داشته باشید.»

خداحافظی سه کارگردان سرشناس با جشنواره فیلم فجر 

امسال سه نام خیلی آشنا که در چهلمین جشنواره حضور هم داشتند، با انتشار پیام‌هایی اعلام کردند که قصد دارند دور این رویداد سینمایی را خط بکشند. مسعود کیمیایی، رضا میرکریمی و محمدحسین مهدویان، که هرکدام نمایند یک دوره از سینمای ایران هستند، اعلام کردند دیگر در جشنواره فجر شرکت نخواهند کرد.

شهاب حسینی در چهلمین جشنواره فیلم فجر، جزو یکی از داوران بود. حسینی در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، حمله تندی به مسعود کیمیایی کرد و باعث رنجش این هنرمند شد. 

پس از این ماجرا هنرمندان زیادی صحبت‌های حسینی را زیر سوال بردند. از این ماجرا تا امسال که فیلم «خائن کشی» به جشنواره فیلم فجر راه پیدا کرد، دوسال گذشت و پس از آنکه نام شهاب حسینی در بین اعضای هیئت داوران چهلمین جشنواره فیلم فجر اعلام شد،  مسعود کیمیایی، کارگردان فیلم «خائن‌کشی»، با انتشار نامه‌ای، خود را از دایره داوری جشنواره فجر کنار کشید.

او نوشت: «با احترام به هنرمندان و زحمت‌کشیدگان فیلم «خائن‌کشی»، این دوست در هشتادویک سالگی برای قضاوت شدن در سینما خودم را کنار می‌بینم و به این خط و نوشته از قضاوت بیرون می‌آیم.»

در همین حال، پولاد کیمیایی هم، انصراف خود از جشنواره فیلم فجر را اعلام کرد. او در یادداشتی که اشاره تلویحی به حضور شهاب حسینی در گروه داوری داشت، نوشت: «وقتی حقیقت آزاد نیست، آزادی حقیقت ندارد. قضاوت‌های بزرگ، کار آدم‌های کوچک نیست. من پولاد کیمیایی، فرزند گیتی پاشایی و مسعود کیمیایی، بازیگر سینما و کارگردان، با افتخار انصراف خود را از شرکت در جشنواره فیلم فجر اعلام می کنم.»

یکی دیگر از کارگردانانی که اعلام کرد دیگر در جشنواره فیلم فجر شرکت نخواهد کرد، رضا میرکریمی بود، او که از فیلمسازان پس از انقلاب به شمار می‌آید و از دهه ۷۰ آغاز به کار کرده و تعداد سیمرغ‌هایی که گرفته از انگشتان یک دست تجاوز می‌کند، امسال پس از آیین پایانی جشنواره، با انتشار پستی، برای همیشه با بزرگ ترین رویداد سینمایی کشور خداحافظی کرد. او نوشت: «... سیمرغ آخر و جشنواره‌ای که دیگر نیست...»

میرکریمی حتی در آیین اختتامیه جشنواره هم حاضر نشده بود، و تورج الوند، بازیگر نقش اصلی فیلم «نگهبان شب» به جای او روی صحنه رفت و سیمرغ بلورین این کارگردان را دریافت کرد.

محمدحسین مهدویان، یکی از کشف‌های جشنواره فیلم فجر در یک دهه گذشته هم که آثار او بارها توانسته‌اند سیمرغ‌ها و جایزه‌هایی را به خانه ببرند، در اینستاگرامش اعلام کرد دیگر در جشنواره فجر شرکت نخواهد کرد. او در پستی اینستاگرامی نوشت: «جشنواره فیلم فجر برای من تمام شده. از دوران حضورم در جشنواره یادگارهای زیادی دارم، بیش‌تر از دو سیمرغی که گرفته‌ام. خاطرات بدش را از خودم دور می‌کنم تا جشنواره را با خوشی‌هایش به یاد بیاورم و همیشه برایم زیبا باقی بماند. تا همین‌جا و همین‌قدر برایم کافی است. حالا دیگر سودایی در سر ندارم. فقط شوق سینماست که خالص‌تر از قبل وسوسه‌ام می‌کند.»

«لامینور» به اکران نوروزی نرسید

موجِ خبری و سلسله واکنش‌ها پس از حذف فیلم «لامینور» از اکران نوروزی، دیگر رویداد مهم سینمایی در سال ۱۴۰۱ بود. با صادر نشدن پروانه نمایش جدید برای این فیلم از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، این لامینور به شکل رسمی از ترکیب اکران نوروز ۱۴۰۱ خارج شد و تلاش‌های تهیه‌کننده و بیانیه صنف‌های سینمایی برای نمایش عمومی تازه‌ترین ساخته داریوش مهرجویی در تعطیلات نوروز، بی‌اثر ماند. استدلال مسئولان سازمان سینمایی آن بود که دو سال از صدور مجوز نمایش این اثر سینمایی می‌گذرد و این مجوز منقضی شده است.

ده روز پس از پایان چهلمین جشنواره فیلم فجر، مرتضی شایسته، سخنگوی شورای صنفی نمایش، اکران‌های نوروزی را اعلام کرد. «لامینور» داریوش مهرجویی، «قدغن» به کارگردانی مجید مافی، «شادروان» ساخته حسین نمازی، «روز صفر» اثر سعید ملکان، «مرد بازنده» ساخته محمدحسین مهدویان و «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازی‌فر از فیلم‌هایی هستند که قرار است از ۱۷ اسفند و همزمان با شروع اکران نوروزی، روی پرده سینما بروند.

همه‌چیز به درستی پیش می‌رفت تا این‌که زمزمه‌هایی درباره وجود مشکل برای دو فیلم سینمایی «لامینور» و «علفزار» به گوش رسید و در نهایت در روز نهم اسفند، محمدرضا فرجی، مدیرکل نمایش و پخش سازمان سینمایی به مسئله منقضی شدن پروانه نمایش فیلم آقای مهرجویی اشاره کرد و گفت سازندگان باید دوباره فرآیند دریافت پروانه نمایش را دوباره طی کنند.

احتمالا به دلیل آشنایی با این شیوه بود که دو صنف شامل کانون کارگردانان سینمای ایران و انجمن تهیه‌کننده - کارگردانان در بیانیه مشترکی با توصیف داریوش مهرجویی به عنوان «بزرگمرد سینما» به حذف احتمالی فیلم جدید او از ترکیب اکران نوروز ۱۴۰۱ اعتراض کردند و خواستار نمایش بی‌قید و شرط فیلم لامینور شدند.

با این حال سازمان سینمایی به شکل رسمی از اکران نشدن این فیلم در نوروز خبر داد. 

به جز «لامینور» مهرجویی، «قاتل و وحشی» حمید نعمت‌الله هم پیش از شروع چهلمین جشنواره فیلم فجر دچار مشکل شد. فیلمی که اولین‌بار به سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر ارائه شده بود و داوران به علت مسائل مربوط به مالکیت، اجازه حضور فیلم در جشنواره را نداده بودند، برای حضور در چهلمین جشنواره فیلم فجر هم در خواست داد اما این‌بار به علت مسائلی دیگر به جشنواره راه پیدا نکرد. عده‌ای ماجرا را مربوط به حجاب لیلا حاتمی دانستند و عده‌ای دیگر گفتند که این فیلم یک‌بار بازبینی شده و مورد قبول قرار نگرفته است. به هر حال با تمام این شرایط این فیلم پس از دو سال همچنان اجازه اکران نگرفته است.

بالاخره شهاب حسینی خداحافظی کرد یا نه؟ 

شهاب حسینی که بهمن ۱۴۰۰، به عنوان داور جشنواره فیلم فجر مشغول بود، در پایان سال، ویدیویی را در فضای مجازی منتشر کرد که بازتاب‌های مختلفی داشت. 

او در نامه خود آن را می‌خواند، با اشاره به برخی دشمنی‌ها به شخص خودش و مروری بر آن‌چه در مسیر سینما دنبال کرده، گفت که دیر زمانی است به دنبال راه نجاتی است.

در بیانیه حسینی آمده بود: «می‌گویند شهاب حسینی بداخلاق است. تصحیح می‌کنم. من از آن‌چه امروزه در حرفه خود می‌بینم خشمگینم. می‌گویند اهل غیبت است. می‌پذیرم و شرمسارم. در مرز ۵۰ سالگی خود را در بسیاری از اموری که می‌بایست به آن‌ها می‌پرداختم و زمانش را صرف سینما کردم به شدت خود را جامانده از قافله می‌بینم. بنابراین مشتاقم ادامه مسیر را با یافته‌های خود در قالب نوشتار، کارگردانی و بازیگری جاری و اجرا کنم و اساساً دیگر علاقه چندانی به حضور در پروژه‌های دیگران ندارم، مگر اینکه معنای این سروده زیبا در پیشنهاد همکاری ایشان متجلی باشد. فرمود: «حیلت رها کن عاشقا/ دیوانه شو دیوانه شو/ واندر در دل آتش درآ/ پروانه شو پروانه شو....»

پس از این ماجرا، محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام نسبت به صحبت‌های اخیر شهاب حسینی واکنش نشان داد. او نوشت: «با شهاب حسینی از بازیگران خوب و موفق سینما عصر دیروز در محل سازمان سینمایی به گپ و گفت نشستیم. او در این نشست، تاکید کرد از نقش‌ها و فیلم‌های حقیرانه دل‌زده شده و از بازیگری در سینما خداحافظی نکرده‌ است، بلکه علاقه‌ای به حضور در پروژه‌هایی که بنا ندارند به درک و فهم مخاطب احترام بگذارند، ندارد و ...»

از مهاجرت تا ازدواج سلبریتی‌ها

۲۸ تیر ۱۴۰۰ بود که نوید محمدزاده عکسی از دست فرشته حسینی در دست خود در حالی  که حسینی حلقه ازدواج به انگشت داشت به اشتراک گذاشت. پستی که تا اولین روز مرداد، بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار لایک خورد و ۵۵ هزار و ۶۷۰ کامنت گرفت.

افغانستانی بودن فرشته حسینی موجب شد این ازدواج با واکنش‌هایی متفاوت همراه شود. نوید محمدزاده و فرشته حسینی در چهلمین جشنواره فیلم فجر نیز در کنار یکدیگر دیده شدند و حضورشان جلب توجه بسیار کرد. 

حسین فرحبخش، کارگردان و تهیه‌کننده سینما نخستین کسی بود که از علت مهاجرت سحر قریشی به ترکیه گفت. او بهمن امسال، در گفت‌وگو با امیرعباس صباغ، اعلام کرد قریشی برای ازدواج به ترکیه رفته است.

او در این مورد گفت: «سحر قریشی دو سه ماه قبل به من گفته بود که می‌خواهد ازدواج کند و من گفتم این کار را انجام ندهد اما این اعتقاد و سلیقه شخصی است و به خودش مربوط است. تا جایی که می‌دانم الان فقط برای ازدواج از ایران رفته و مهاجرتی در کار نیست. او کشورش را دوست دارد و به ایران برخواهد گشت اما اینکه آن‌جا چه اتفاقی خواهد افتاد الله اعلم! به او پیغام دادم و گفتم کشور، نظام و اعتقاداتش را فراموش نکند.»

اما اینکه نام این بازیگر کنار یکی از خواننده‌های پرحاشیه آمد، موجب شد که این مهاجرت کمی پرحاشیه باشد و جنجال‌های زیادی به همراه داشته باشد.

اما کمی قبل‌تر از سحر قریشی، در مهر ۱۴۰۰، پرستو صالحی، با انتشار فیلمی در اینستاگرام از مهاجرت خود خبر داد. این بازیگر در این ویدئو گفت: «بله، من به همراه خانواده‌ام مهاجرت کردم. مدتی زیادی از این مهاجرت نمی‌گذرد و در این مدت به اندازه‌ تمام عمرم گریه کردم. چون من هیچ وقت آدم رفتن نبودم و به آن فکر نکردم. هر وقت کسی می‌گفت چرا نمی‌روی در جواب می‌گفتم چرا من باید بروم؟!»

هنرمندان سینمایی که درگذشتند

محسن قاضی‌مرادی، بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون ۲۵ فروردین ۱۴۰۰ در ۸۰ سالگی به دلیل مشکلات بیماری پارکینسون درگذشت. این هنرمند همسر مهوش وقاری بود که هر دو در فیلم و سریال های بسیاری نقش آفرینی کرده اند.

مسعود ولدبیگی، یکی از چهره‌پردازان مطرح کشورمان و پدر سحر ولدبیگی که آثار معروفی همچون «از کرخه تا راین»، «زشت و زیبا»، «دوئل»، «مختارنامه»، «ستایش ۱»، «کوچک جنگلی» و «معراجی‌ها» در کارنامه هنری خود داشت، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ در ۸۵ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت.

بیژن افشار هم یکی از هنرمندان سینما و تلویزیون بود که در ۵۵ سالگی بعد از ابتلا به ویروس کرونا در ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰، دارفانی را وداع گفت. این بازیگر در آثار مختلفی همچون «مختارنامه»، «کرگدن»، «بی گناهان»، «معمای شاه»، «شهریار» و ... نقش آفرینی کرده بود.

قتل باب خرمدین، یکی از اخبار شوکه کننده و پرحاشیه کشورمان بود که خبر آن در ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ منتشر شد. بابک خرمدین، کارگردان و فیلمنامه‌نویس بود که در ۴۶ سالگی توسط پدر و مادرش به قتل رسید و جسد مثله شده‌اش توسط یکی از مامورین شهرداری پیدا شد.

میرصلاح حسینی بازیگر سینما و تلویزیون در ۲ تیر ۱۴۰۰ و در ۷۳ سالگی به علت بیماری سرطان حنجره، دار فانی را وداع گفت. این هنرمند فقید فعالیت هنری خود را با سریال »«هزاردستان» در سال ۱۳۵۸ آغاز کرده و سریال «مختارنامه» و فیلم «گلوگاه»، آخرین آثار او در کارنامه هنری‌اش است.

امیرعباس محسنی، بازیگر سینما و تلویزیون روز ۲۸ تیرماه ۱۴۰۰ پس از تحمل بیماری صعب العلاج، بر اثر سکته مغزی درگذشت. این هنرمند ۳۵ ساله در آثاری همچون «پنجره»، «آسمان من»، «روبیک» و «پوپک و مش ماشالله» نقش آفرینی کرده بود.

ارشا اقدسی یکی از بدلکاران مطرح کشورمان بود که در ۳۹ سالگی جان خود را در همین راه از دست داد. او یکی از شاگردان پیمان ابدی بود که در صحنه‌های اکشن فیلم‌های و سریال های داخلی و بین‌المللی بسیاری حضور داشت. ارشا اقدسی در ۶ مرداد، سر صحنه بدلکاری یک فیلم خارجی در بیروت دچار حادثه شده و ۱۳ مرداد با اهدای اعضای خوددار فانی را وداع گفت.

فرشته طائرپور، تهیه‌کننده و فیلمنامه‌نویس مشهور ایرانی، در ۲۶ مرداد ۱۴۰۰ به دلیل ابتلا به ویروس کرونا در ۶۸ سالگی درگذشت. این هنرمند که مادر غزل شاکری بازیگر کشورمان بود، آثار شناخته شده‌ای همچون «گلنار»، «مدرسه پیرمردها»، «یکی بود یکی نبود»، «زن دوم»، «نخودی»، «پاتال و آرزوهای کوچک»، «سازهای ناکوک» و «خداحافظ دختر شیرازی» را در دوران فعالیت هنری خود به یادگار گذاشت.

سیامک اطلسی بازیگر و دوبلور پیشکسوت کشورمان یکی دیگر از هنرمندانی بود که به دلیل ابتلا به ویروس کرونا در روز ۴ مهر ۱۴۰۱، دار فانی را در ۸۵ سالگی وداع گفت. این بازیگر در طول ۵ دهه فعالیت خود در آثار بسیاری همچون «پدرسالار»، «مختارنامه»، «دلباخته»، «گلوگاه»، «سمفونی تهران»، «روز واقعه» و ...نقش آفرینی کرده بود.

فتحعلی اویسی، بازیگر و کارگردان کشورمان بود که از سال ۱۳۵۷، در آثار هنری بسیاری مقابل دوربین رفت. این هنرمند پیشکسوت در ۱۳ مهر ۱۴۰۰ به دلیل عارضه مغزی در ۷۶ سالگی درگذشت.

عزت‌الله مهرآوران، بازیگر سینما و تلویزیون کشورمان، یکی دیگر از قربانیان ویروس کرونا بود که در ۱۶ مهر ۱۴۰۰ به دلیل ایست قلبی و عارضه ریوی ناشی از ابتلا به این بیماری در ۷۲ سالگی درگذشت. این هنرمند از دوران دبستان وارد عرصه بازیگری شده و سریال «ساخت ایران۳» آخرین فعالیت او در نمایش خانگی بود. 

زهره فکورصبور بازیگر سینما و تلویزیون یکی از هنرمندانی بود که در سال ۱۴۰۰ به دیار باقی شتافت. این بازیگر که از سال ۱۳۷۵ وارد عرصه بازیگری شده و در فیلم و سریال‌های بسیاری همچون «مسافری از هند»، «نرگس»، «دردسرهای عظیم»، «فصل زرد»، «کمکم کن» و ... نقش‌آفرینی کرده بود ۱۰ اسفند۱۴۰۰ و در ۴۳ سالگی درگذشت.

۵۷۲۴۵