تنها گنبد نمکی متقارن جهان پدیده‌ای شگفت انگیز در قم

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها - مهدی بخشی سورکی: سالانه میلیون‌ها نفر به شهر مقدس قم سفر می‌کنند و این امر به دلیل آن است که شهر قم دارای جاذبه‌های خوب جذب گردشگر بر پایه گردشگری زیارت است؛ اما نباید این مسئله مورد غفلت قرار گیرد که قم علاوه بر جاذبه‌های گردشگری مذهبی، دارای جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و البته طبیعی بسیاری است که از گنبد نمکی قم به عنوان یکی از گنبدهای بزرگ نمکی ایران می‌توان به عنوان مهمترین ظرفیت و جاذبه طبیعی استان یاد کرد که در سال ۱۳۹۹ نیز در فهرست میراث طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده است.

شاید هنوز برخی از قمی‌ها از موقعیت مکانی این پدیده شگفت انگیز با خبر نباشند؛ از شهر قم که به سمت جعفریه حرکت کنیم در کیلومتر ۱۵ این جاده و در سمت راست به یک مسیر خاکی و محلی می رسیم که این جاده ناهموار ما را به پای گنبد نمکی می‌رساند.

در دامنه کوه از مسیر پر پیچ و خم و البته کمی صعب و سخت که بالا می‌رویم به دریاچه‌ای خواهیم رسید که اطراف آن را کوه‌ها و صخره‌ها فرا گرفته است؛ بلورهای نمک به رنگ‌های گوناگونی مانند سفید، قرمز، کرم قهوه‌ای، بنفش و ابری بوده و به صورت تیغه‌هایی با اشکال گوناگون و کنگره دار درآمده‌اند و این مناظر که گسترش شمالی آن تا طول سه کیلومتر ادامه دارد زیبایی دوچندانی به منطقه بخشیده است.

این دریاچه که در گودالی با عمق بیش از ۱۵ متر واقع شده در نیمه دوم سال به دلیل حجم بالای تبخیر آب؛ تبدیل به لایه‌ای قطور از نمک شده و قطر نمک بسته شده بر روی این دریاچه به ارتفاع نیم متر نیز می‌رسد.

دریاچه گنبد نمکی قم خواص درمانی نیز دارد

گفته می‌شود این دریاچه خواص درمانی نیز دارد؛ بواسطه املاحی چون سدیم، کلسیم، منیزیم، پتاسیم. آب دریاچه که بسیار شور و البته تلخ است برای درمان بیماری‌های پوستی و مفصلی می‌تواند مفید باشد به همین دلیل برخی‌ها به داخل دریاچه می‌روند و تنی به آب می‌زنند که البته با مطالعات علمی بیشتر در این زمینه و اثبات ماهیت درمانی آب دریاچه از این پدیده می‌توان در جنبه توریست درمانی نیز بهره برد.

اشکال مختلف، زیبا و منحصر به فردی در این کوه نمک که از بالا ظاهری مخروطی شکل دارد به چشم می‌خورد که ظرفیت و جاذبه خوبی برای جذب گردشگران و توریست دارد؛ هر چند که در سالهای اخیر از ظرفیت‌های این منطقه در راستای جذب گردشگر استفاده نشده است و بسیاری از اهالی قم نیز از وجود این کوه نمک در نزدیکی قم با خبر نیستند.

گنبد نمکی قم در میان ۲۰ گنبد نمکی کشور به دلیل متقارن بودن، زیبایی اشکال و تنوع قندیل‌های موجود در این منطقه و همچنین سهولت دسترسی به آن از جاذبه پر قدرتی برخوردار است.

ایجاد شکاف‌های بزرگ در کوه نمک قم

به گفته کارشناسان زمین شناسی حدود ۶۰ تا ۲۳۰ میلیون سال زمان نیاز است تا یک پدیده زمین‌شناسی زیبایی مانند گنبد نمکی قم ساخته شود، اما متأسفانه در سالهای اخیر کوه نمک قم دچار شکاف‌های عمیق و وقوع پدیده فرونشست شده است.

در اطراف دریاچه‌ای که در دل این کوه قرار گرفته، شکاف‌های عمیق و بسیار خطرناک؛ وضعیت بحرانی را ایجاد نموده و بخشی از دیواره دریاچه نیز به سمت داخل سقوط کرده و همین امر سبب فرونشست زمین‌های اطراف شده است.

جاده منتهی به کوه نمک نیز دچار فرونشست و چاله‌های نسبتاً بزرگی شده که در برخی نقاط از این مسیر، عبور خودروها به سختی امکان پذیر است و حادثه هر لحظه در کمین تردد کنندگان قرار دارد.

کارشناسان زمین شناسی معتقدند میان فرونشست زمین با افت سطح آب زیرزمینی و جنس رسوبات ارتباط مستقیمی وجود دارد و از آنجا که سنگ‌های کوه نمک قم اغلب از نوع گچی، نمکی و آهکی است انحلال آنها در آب‌های زیر زمینی موجب بروز چنین شکاف‌ها و گودال‌هایی شده است.

تاکید استاندار قم بر استفاده از ظرفیت‌های گردشگری گنبد نمکی قم

سید محمدتقی شاهچراغی با حضور در منطقه گنبد نمکی قم ضمن بازدید از طبیعت بی‌نظیر و منحصر به فرد این منطقه با اشاره به وجود زمینه‌های مناسب برای بهره‌مندی دوست‌داران طبیعت از زیبایی‌های این منطقه، اظهار داشت: باید از طریق برنامه‌ریزی مدون و حساب شده و با در نظر گرفتن همه ملاحظه‌ها، به‌ویژه مسائل زیست محیطی بسترهای لازم برای توسعه بوم‌گردی در این منطقه فراهم شود.

شاهچراغی، جاذبه‌های گردشگری گنبد نمکی قم از جمله لایه‌های نمکی همراه با گِلِ رُس و نیز دریاچه بی‌نظیر آن را مورد توجه قرار داد و تصریح کرد: گنبد نمکی قم ظرفیت و استعداد خوبی برای جذب گردشگر و سرمایه‌گذاری دارد.

وی تسریع در برنامه‌ریزی‌ها برای این منطقه را ضروری خواند و ادامه داد: باید تهیه طرح‌های کارشناسی عملیاتی و با مشارکت بخش خصوصی توانمند و با انگیزه در اولویت قرار گیرد.

استاندار قم خاطرنشان کرد: امیدواریم با جمع‌بندی لازم در سال جاری شاهد اجرای طرحی عملیاتی و در خور طبیعت بی‌نظیر گنبد نمکی قم باشیم.

ضرورت تدوین یک طرح جامع گردشگری برای گنبد نمکی قم

با وجود آنکه گنبد نمکی قم ثبت ملی شده؛ اما تاکنون اقدامی در راستای استفاده از ظرفیت‌های این پدیده شگفت انگیز طبیعی برای جذب گردشگر و همچنین رعایت الزامات یک اثری که به ثبت ملی رسیده اقدامات جدی صورت نگرفته است.

مسیر دسترسی به این منطقه همچنان خاکی و نامناسب است و حریم مشخصی برای حفاظت و حراست از این سرمایه طبیعی تعیین نشده است و به دلیل عدم نظارت مجموعه‌های مسئول و به گفته مدیر کل سابق گردشگری استان قم گاهی شاهد حضور افرادی هستیم که کدهای اخلاقی را رعایت نمی‌کنند و از سویی دیگر برخی‌ها نیز عمداً و یا سهواً و در اثر بی توجهی و عدم نظارت‌های لازم، موجب آسیب رساندن به بافت این مجموعه می‌شوند.

به نظر می‌رسد می‌بایست مطالعات جامعی جهت تدوین یک طرح جامع گردشگری برای گنبد نمکی قم صورت گیرد و این ظرفیت به سرمایه گذاران بخش خصوصی نیز شناسانده و آنان را برای سرمایه گذاری ترغیب کرد تا از این طریق شاهد ساماندهی و عدم تخریب بیش از پیش این اثر طبیعی ملی باشیم.