معیشت مردم و شرکت‌های دانش بنیان در اولویت نمایندگان قرار بگیرد / نمره غیرقابل قبول مجل در مردمی بودن

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مجلس یازدهم با پیروزی جریان اصولگرا در انتخابات شکل گرفت و نمایندگان جریانات اصولگرایی در این دوره به دلیل وعده‌ها و شعار‌هایی که دادند توانستند اعتماد مردم را به خود جلب کنند. با این وجود اینکه نمایندگان در این دوره چقدر توانسته اند در راستای تحقق شعار‌ها و عده‌هایی که داده اند گام بردارند موضوعی است که باید در آن تامل کرد؛ مثلا بحث شفافیت آراء نمایندگان از جمله طرح‌هایی بود که در مجلس قبل به سرانجام نرسید، ولی نمایندگان مجلس یازدهم با این وعده که آراء نمایندگان شفاف می‌شود به خانه ملت راه یافتند؛ اما تاکنون این امر محقق نشده است.

از طرفی همواره مردمی بودن به عنوان یکی از الزامات مجلس شورای اسلامی مطرح شده، اما اینکه مجلس یازدهم چقدر توانسته در این مسیر گام بردارد با وجود طرح پرحاشیه‌ای مانند صیانت از کاربران فضای مجازی مسئله‌ای است که باید مورد واکاوی قرار بگیرد؛ طبیعتا مجلس یازدهم به عنوان مجلسی که عنوان انقلابی بودن را با خود به همراه دارد باید متناسب با این عنوان نیز عمل کند؛ چرا که غفلت از این مسئله در امر مهمی مانند قانون گذاری و نظارت نه تنها حرکت مجلس در کمک به پیشرفت کشور را مختل می‌کند؛ بلکه به ناامیدی در میان نخبگان و عموم مردم منجر می‌شود.

با این اوصاف «خبرگزاری دانشجو» به منظور بررسی عملکرد مجلس یازدهم و اولویت‌های این مجلس در سال ۱۴۰۱ با سید سعید نجیبی، عضو سابق شورای مرکزی جنبش عدالتخواه دانشجویی، امیر حسن نیا، عضو شورای تبیین مواضغ بسیج دانشجویی کشور و زهرا جوان، عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت به گفتگو پرداخته که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.

دانشجو: موثرترین و مهمترین اقدامات مجلس یازدهم را چه می‌دانید؟

نجیبی: نگاه به عملکرد یک سال گذشته مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که مجلس در مصوبات مهمی که داشته، بی اعتنا به مردم و دغدغه آن‌ها و گا‌ها در مقابل مردم حرکت کرده است. مطرح کردن طرح جنجالی صیانت، بدون توجه به خواست مردم و عدم اقناع آنها، خود موضوع مهمی بود که مجلس یازدهم را در چشم مردم خراب کرد.

حسن‌نیا: مسلماً مهمترین ماموریت مجلس، ماموریت معیشتی و اقتصادی و راه اندازی تولید بوده و گام‌هایی نیز در این رابطه برداشته شده است؛ اما از سرعت تاثیر این اقدامات نسبت به مسائل مطرح شده جای نقد وجود دارد که چرا این اقدامات که قرار بر تاثیر زود هنگام داشته پس چرا به ثمر ننشسته است؟ مبحث بعدی هماهنگی تیم اقتصادی مجلس با دولت است که این نیز میتواند در ادامه راه یک اقدام موثر باشد که میتواند دولت را در گام‌های بعدی یاری کند؛ اما در کنار همه این موارد اقدامات مفیدی را در مجلس یازدهم شاهد بودیم که از جمله می‌توان به تصویب قانون جهش مسکن، قانون مالیات بر خانه‌های خالی، قانون جوانی جمعیت، قانون تسهیل کسب و کار و موارد دیگر اشاره کرد.

جوان: با توجه به عمر دوساله مجلس یازدهم از جمله اقدامات موثر این دوره می‌توان به وضع قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها اشاره کرد. همچنین با توجه افزایش سرمایه به شکل خانه‌های خالی که موجب افزایش غیرمنطقی اجاره بهای مسکن شده است، تصویب طرح مالیات برخانه‌های خالی توسط مجلس از اقدامات موثری بود که می‌تواند حداقل از افزایش بی رویه اجاره بها مسکن جلوگیری کند. از دیگر اقدامات امیدوار کننده مجلس نیز می‌توان به طرح کمک‌معیشتی اشاره نمود.

دانشجو: چه نقد‌هایی به عملکرد مجلس یازدهم وارد است؟

نجیبی: یکی از نقدهای وارد به عملکرد مجلس یازدهم عمل نکردن به شعار‌هایی بود که داده شد. نمونه آن نیز شفافیت آرا بود که هنوز پس از گذشت بیش از یک سال و نیم از شروع این دوره از مجلس، هنوز تکلیف مشخصی ندارد. مشکل جدی که من در عملکرد مجلس می‌بینم بی‌پاسخ ماندن وعده‌هایی است که اکثریت نمایندگان داده بودند و به آن عمل نکردند. در همان ابتدا که مجلس یازدهم شروع به کار کرد، همه نمایندگان دم از اقدام انقلابی می‌زدند. اما هر چه به جلو رفتیم اقداماتی از آن‌ها مشاهده شد که با آن شعار‌ها متناسب نبود.

ضعف در نظارت هم نقطه ضعف بعدی مجلس است. مکانیزم نظارتی مجلس بر روی نمایندگان، هیچگونه بازدارندگی ندارد و همین باعث ایجاد مشکل برای مجلس شده است. شاهد مثال این موضوع را می‌توان در برخورد با نماینده‌ای دید که به یک سرباز سیلی زد و مجلس بی سر و صدا از کنار این موضوع گذشت؛ بنابراین عملکرد هیئت نظارت بر نمایندگان در این خصوص مطلوب نبوده است. البته ضعف نظارت مجلس بر دولت نیز وجود دارد. چه در دولت قبل و چه در دولت فعلی مجلس نظارتی که منجر به تغییر رویه‌ها و بهبود آن‌ها داشته باشد، مشاهده نشده است. به گونه‌ای که به نظر می‌رسد در این خصوص تعارف وجود دارد.

حسن‌نیا: برای نقد عملکرد مجلس باید به سه نکته مهمی که رهبر معظم انقلاب به آن‌ها اشاره کردند توجه شود. در این رابطه رهبری فرمودند: اگر کسی سوالی دارد سوال واقعی باشد نه اینکه فقط بخواهد یک چیزی مطرح کند. سوال باید بر اساس واقعیت‌ها و کارشناسی شده باشد نه اینکه بخواهند کسی را تحت فشار قرا دهند که یک وزیر برود و یا از او چیزی برای حوزه انتخابیه بگیرند. همچنین گفتند از تندروی در مجلس و پایین آوردن شان مجلس و انجام اقدامات احساسی در مقابل لوایح دولت پرهیز شود. مجلس، چون جایگاه قانون گذاری است باید خودش ملتزم به قانون باشد؛ اما متاسفانه برخی موارد در آن رعایت نمیشود.

نقد دیگری که وارد است سرعت عمل مجلس در موضوعات فوری و ضروری کشور است که در این حوزه سرعت کمی داشته علی الخصوص در حوزه معیشت و اقتصاد کشور که آن اثر تاثیرگذار را نتوانسته بر جای بگذارد. مضاف بر این یکی دیگر از موارد شعار‌هایی است که نمایندگان مجلس یازدهم با آن رای اعتماد مردم را کسب کردند، اما به بعضی از آن‌ها هنوز عمل نشده من جمله طرح شفافیت در مجلس که بعد از گذشت ۲.۵ از عمر مجلس یازدهم هنوزشعار شفافیت در پیچ و خم پارلمان اسیر گشته و میشود گفت مفقود شده است وچند مسئله دیگر که در این مجلس به وضوح دیده می‌شود.

در کنار همه این نقد‌ها مهمترین مورد پیوست رسانه ایی مجلس یازدهم است که نمونه بارز آن را در طرحی مثل طرح صیانت از فضای مجازی مشاهده کردیم. معتقدم اگر تیم رسانه‌ای مجلس قوی ظاهر می‌شد این طرح می‌توانست به یک نقطه قوت تبدیل شود، اما ضعف موجود باعث شد تا طرح صیانت به نقطه ضعف مجلس و حتی نقطه ضعف نظام تبدیل شود، یعنی این ضعف رسانه ایی آنقدر می‌تواند تاثیر گذار باشد که برای نظام هزینه درست کند.

مورد دیگر اینکه در بحث اولویت بندی‌ها و فوریت دادن‌ها در بعضی از شاخه‌ها نیز نقد جدی به عملکرد مجلس وارد است که در حوصله این مصاحبه جای نمیگیرد و از آن گذر می‌کنیم.

جوان: مجلسی که لقب انقلابی دارد باید توجه داشته باشد که یکی از شاخصه‌های انقلابی بودن، مردمی بودن است. شاخصه‌ای که به نظرم مجلس در آن نمره قابل قبولی نمی‌گیرد.

کم توجهی به خواست عمومی و فاصله گیری از توده مردم موجب عدم تبیین مسائل و تصمیمات مجلس برای مردم شده. از این رو گاهی شاهد مخالفت‌هایی با برخی طرح‌ها از سوی مردم یا کارشناسان آن حوزه هستیم و انتقاداتی بر نظر نمایندگان وارد می‌شود؛ لکن با این وجود نمایندگان همچنان بر ادله خود پافشاری می‌کنند در حالی که پاسخ قانع کننده‌ای هم ارائه نمی‌شود. این امر موجب نا امیدی و بی اعتمادی مردم نسبت به نمایندگان می‌شود. برای مثال می‌توان به طرح صیانت یا وعده شفافیت آرا اشاره کرد.

با وجود آنکه بسیاری از نمایندگان در زمان انتخابات وعده شفافیت آرا می‌دادند، اما متاسفانه این وعده با وجود مطالبه مردم همچنان به عرصه عمل نرسیده. یا در بحث طرح صیانت متاسفانه وکلای ملت نه در مقام تبیین و نه در مقام پاسخگویی عملکرد مطلوبی نداشتند. زمانی که نمایندگان نتوانند در اقناع سازی افکار عمومی موفق عمل کنند، حتی در صورتی که اقدامات مجلس درست و بجا آن تصمیم و اقدام در نهایت محکوم به شکست است چراکه فاقد هرگونه پشتوانه مردمی است؛ بنابراین این عدم صداقت نمایندگان و نامحرم دانستن مردم با صدمه‌ای که به اعتماد مردم وارد می‌کند آثار جبران ناپذیری دارد که در انتخابات‌های بعدی پیامد‌های آن عینیت خواهد یافت.

دانشجو: طرح‌ها و اولویت‌های مجلس را چقدر کارشناسی شده و متناسب با نیاز‌های مردم و کشور می‌دانید؟

نجیبی: به نظرم مجلس در تصویب طرح‌ها به پژوهش‌هایی که از قبل انجام شده توجه کافی ندارد و همین عامل منجر به عدم کارشناسی بودن طرح‌ها شده است. یکی از خوبی‌های مجلس شورای اسلامی این است که یک بازوی قوی پژوهشی به نام مرکز پژوهش‌ها دارد. اما عدم توجه به نظرات این مرکز در تصویب برخی طرح‌ها مشاهده می‌شود که باعث می‌شود در آینده قوانین به مشکل بخورند.

حسن‌نیا: یک بخش عمده و قابل توجه اولویت‌های علنی، مثل معیشت مردم است که در این راستا قدم‌هایی نیز برداشته شده؛ اما این مجلس هم متاسفانه در بحث اولویت‌بندی‌ها به شدت متاثر از فضای رسانه بوده به این صورت که وقتی یک اتفاق در رسانه بزرگنمایی شده و برای بعضی از نمایندگان حکم برد اجتماعی و کسب آرا داشته در اولویت قرار گرفته و مجلس نسبت به آن واکنش فوریتی نشان داده و این در حالی است که شاید آن موضوع اولویت نبوده، اما مجلس آن را در صدر اولویت‌های خود قرارداده و مواردی را که باید در دستور کار قرار می‌گرفته رها کرده و از این موارد در این مجلس دیده میشود و این یک نقیصه است. مضاف بر این بعضی از نمایندگان مسائل مناطق و حوزه‌های نمایندگی خود را در مجلس در اولویت قرار داده اند.

دانشجو: آیا مجلس توانسته انتظارات از یک مجلس انقلابی را برآورده کند؟

حسن‌نیا: بنظر بنده این سوال، یک سوال صفر و یکی نیست باید سوال اینگونه مطرح می‌شد که طیف مجلس خنثی و مجلس انقلابی چقدر به آرمان‌های انقلاب نزدیک شده است؟ این که مجلس در حال حرکت به سمت و سوی مجلس انقلابی است مورد تایید اینجانب است به این دلیل که حرکت کلی مجلس نشان دهنده این موضوع است، اما در یکسری از شاخه ها، مسائل و جزئیات و حتی در بعضی از نمود‌های حرکت‌های کلی فاصله‌های زیادی با مجلس انقلابی دارد. چرایی این موضوع از آنجا سرچشمه میگیرد که کلیات حرکت در مجلس همچنان جناحی محسوب می‌شود.

مجلس انقلابی از نظر بنده مولفه‌هایی دارد من جمله حُریَّت، تصمیم گیری و محوریت عدالت و حق که در بعضی از اتفاق‌ها این مسائل به چالش کشیده شده است. به عنوان مثال در رای به شفافیت، رای به برخی از وزرا، دخالت در انتصابات دولت که رهبری به وضوح در این مورد ورود کرده و آن را به نمایندگان گوشزد کردند و همچنین له و علیه کسی صحبت کردن این‌ها مصادیقی هستند که فاصله مجلس تا مجلس انقلابی را بیشتر از آن چیزی است که در زبان‌ها و اذهان نشان می‌دهند.

نجیبی: به نظرم مجلس نتوانسته است انتظارات از یک مجلس انقلابی، به جز در یکی دو موضوع مانند برجام، را برآورده کند؛ چرا که مردم جز اولویت‌های نمایدگان نبوده و نمودی از مردم در مصوبات وجود نداشته است.

جوان: اگرچه نمی‌توان برخی از اقدامات موثر این دوره مجلس را نادیده گرفت؛ لکن برایند عملکرد مجلس تاکنون، انتظارات از مجلسی که لقب انقلابی دارد را براورده نمی‌کند

دانشجو: به نظر شما در سال ۱۴۰۱ چه مسائلی باید در اولویت مجلس قرار بگیرند؟

جوان: به علت آسیب دیدن اعتماد مردم، بازنگری در شعار‌های انتخاباتی و تلاش در جهت تحقق آن‌ها باید در سال جدید مورد توجه نمایندگان قرار گیرد. همچنین با توجه به آنکه مردم در تگنای اقتصادی قرار دارند، یکی از مهم‌ترین مسائلی که مجلس باید در دستور کار خود قرار دهد مسائل معیشتی است.

حسن‌نیا: مسلما در این سال باید همچنان اولویت مجلس تولید، شرکت‌های دانش بنیان و اشتغال باشد. همان نقشه راهی که رهبری معظم ترسیم کرده‌اند و در کنار این موارد نیز ضمن پرداختن به مقوله جهاد تبیین به فضای مجازی، آموزش و پروش و دانشگاه‌ها به صورت جهادی توجه شود. ما نیازمند شروع حرکت‌های اصلاحی و تحولی در نظام آموزشی و تربیتی کشور هستیم.

ما اگر میخواهیم در مقابل حرکت‌ها و پدیده‌های دشمن ایمن شویم باید در بحث فساد و تحول نظام اداری نیز اقدام عاجلی صورت بگیرد و اگر این موارد در سال۱۴۰۱ در کمسیون‌ها و بدنه مجلس به صورت جدی و جهادی دنبال شود می‌توان نمود یک مجلس انقلابی را در سال پیش رو شاهد باشیم.

نجیبی: اولویت مجلس در سال ۱۴۰۱ توجه به مردم و رفع محرومیت‌ها باید باشد. مقام معظم رهبری به این مجلس عنوان انقلابی بودن داده اند و راه اینکه مجلس انقلابی باشد و بماند توجه به مردم است. به نحوی که مردم مصوبات و کار‌های مجلس را در بهبود زندگی خود احساس کنند؛ بنابراین مجلس باید این موضوع را جز اولویت‌های اول خود در سال جدید، در نظر بگیرد.

دانشجو: ارزیابی شما از عملکرد مجموعه‌هایی مانند دیوان محاسبات، مرکز پژوهش‌ها و هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان چیست؟

حسن‌نیا: عملکرد ضعیف رسانه‌ای مجلس این موضوع را میرساند که ظاهرا اتفاق خاصی در این مجموعه‌ها رخ نداده است. از طرفی ما بازخورد‌هایی که میگیریم بعنوان مثال در هیئت نظارت بر نمایندگان، اتفاقی که توسط چند نماینده درصحنه‌هایی رخ داد هیچ خروجی کارشناسی مثبتی در برخورد با نمایندگان دیده نشد یا خیلی کم بوده و اگر بوده انعکاسی داده نشد و یا در دیوان محاسبات همچنان مردم منتظر واکنش نسبت به یکسری کاستی‌ها در ادارات و نهاد‌ها و اتفاقاتی که در گذشته افتاده هستند و اتفاقا این امیدی که ایجاد شده شاید بعضا در حوزه فساد به ناامیدی تبدیل شده است.

دانشجو: با توجه به اینکه عملکرد مجلس شورای اسلامی همواره در مسائل مختلف زیر ذره بین جنبش دانشجویی بوده به نظر شما این جنبش با طرح چه مطالباتی و چگونه می‌تواند تعامل خود را با مجلس تقویت کند؟

حسن‌نیا: بنظر بنده جنبش دانشجویی باید مطالبات اصیل رهبری و انقلاب را سر دست بگیرد و از مجلس بخواهد و آن‌ها را فریاد بزند و برای آن راه حل‌های ملموس ارائه دهد و از این جهت کمک حال مجلس باشد و بر روی آن‌ها و موضوعات و مسائل مطالبگر و پیگیر باشد و آن را رها نکند. یکی از این شاخصه‌ها که جز آرمان‌های انقلاب به شمار می‌رود استقلال و آزادی کشور و عدالت و مبارزه با فساد است که باید مور مطالبه جنبش دانشجویی باشد. همچنین بحث تحول نظامات درون کشور باید مورد توج قرار بگیرد.

یکی دیگر از شاخصه‌های مهم که باید مورد توجه جنبش دانشجویی قرار بگیرد مسئله معیشت و اقتصاد منهای نفت است. تحول در معیشت، سفره مردم و طرح داشتن برای ارائه یارانه هوشمند نیز از دیگر مطالباتی است که جنبش دانشجویی باید آن‌ها را پیگیری کند. به هر روی چگونگی مطالبه گری دانشجویی هم در مطالعه، تحقیق و ارائه راهکار و مطالبه گری دقیق و مصداقی از مجلس نمود پیدا می‌کند.

نجیبی: به نظرم جنبش دانشجویی در برخورد با مجلس باید مطالبه اجرای شعار‌هایی که نمایندگان در هنگام انتخابات داشتند را داشته باشد؛ چرا که از این طریق می‌توانند کارآمدی مجلس را بسنجند و عملکردشان را با تحقق شعارهایشان ارزیابی کنند.

جوان: جنبش دانشجویی به عنوان چشم بینای جامعه از خواسته مردم پشتیبانی می‌کند. با این توصیف یکی از وظایف مهم این جنبش بررسی تصمیمات مجلس با عینک جمهوریت و ارائه تذکرات و راه حل‌ها بر اساس خواست مردم است. یکی از مطالبات جنبش دانشجویی باید پیگیری وعده‌های انتخاباتی نمایندگان باشد. دفتر تحکیم نیز پیرو همین مسئله، مسئله شفافیت آرا نمایندگان را در دستور کار خود قرار داده است.