جدل وزیر خارجه و نماینده خامنه‌ای بر سر تحریم‌ها علیه سپاه

وزیر خارجه جمهوری اسلامی یک‌شنبه هفتم فروردین (۲۷ مارس) در یک پیام اینستاگرامی برداشت نماینده رهبر جمهوری اسلامی در موسسه کیهان از سخنانش در یک مصاحبه تلویزیونی درباره سپاه پاسداران را "دور از ذهن و بعید" خواند.

حسین امیرعبداللهیان روز شنبه درباره حذف سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی و برداشته شدن تحریم‌ها علیه این نهاد و وابستگان آن، که یکی از آخرین گره‌های توافق نهایی در مذاکرات احیای برجام عنوان می‌شود، گفته بود فرماندهان ارشد سپاه آماده "از خود گذشتگی" هستند.

او در گفت‌وگو با شبکه خبر از قول فرماندهان عالی‌رتبه سپاه گفت: «آنها می‌گویند شما در راستای منافع کشور هر آنچه که لازم است انجام دهید و اگر به نقطه‌ای رسیدید که موضوع سپاه مطرح بود، موضوع سپاه نباید مانعی برای شما باشد.»

رئیس دستگاه دیپلماسی دولت ابراهیم رئیسی افزود به نظر او مقام‌های عالی سپاه در واقع دارند "به نوعی از خودگذشتگی نشان می‌دهند و ایثارگری خودشان را به حد اعلی می‌رسانند" که می‌گویند اگر واقعا دیدید منافع کشور در این توافق دارد حاصل می‌شود "اصلاً موضوع سپاه پاسداران جزو اولویت‌هایتان قرار نگیرد".

مناقشه بر سر "تسلیم" یا "ایثار"

حسین شریعتمداری در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس امیرعبداللهیان را متهم کرد که دچار اشتباه شده و "تسلیم" را به خطا "ایثار" نامیده و "بدتر این که این تسلیم را به فرماندهان سپاه نسبت" داده است.

نماینده علی خامنه‌ای در موسسه کیهان می‌گوید اظهارات وزیر خارجه می‌تواند به این تلقی دامن بزند که او "از اشراف کافی و لازم بر موضوعات جاری در حوزه مسئولیت خویش" برخوردار نیست.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

امیرعبداللهیان در واکنش به این انتقادها در یک یادداشت اینستاگرامی نوشت: «آنچه گفته شد رویکرد فرماندهان عالی است که حتی لحظه‌ای تامین و حفاظت از منافع ملت به شرط دستیابی به یک توافق خوب، قوی و پایدار عقب نیفتد.»

او در مصاحبه تلویزیونی هم گفته بود با وجود "از خود گذشتگی" فرماندهان ارشد سپاه یکی از مسائل محوری باقی‌مانده در پیام‌های تبادل شده با آمریکا "جایگاه سپاه و نقش سپاه و شان قانونی سپاه" است که همچنان از خطوط قرمز جمهوری اسلامی برای دست‌یابی به توافق نهایی محسوب می‌شود.

وزیر خارجه دولت سیزدهم شریعتمداری را به خواندن دوباره مصاحبه روز شنبه فراخوانده و بدون نام بردن از او نوشته است: «برداشت دور از ذهن و بعیدی که برخی از عزیزان از صحبت‌های دیروز کرده‌اند، نادرست است و موضوع اصلا عبور و یا مصالحه بر سر خطوط قرمز نیست.»

در روزهای گذشته بحث‌هایی زیادی درباره "یکی دو موضوع" باقی‌مانده در مذاکرات احیای برجام مطرح شده که مهم‌ترین آن درخواست ایران برای حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی ایالات متحده است.

در این میان به نظر می‌رسد در بحث‌های فراوانی که مطرح شده چند مسئله با یکدیگر خلط می‌شود یا به آن به اندازه کافی توجه نشده است.

تحریم‌های بی‌ارتباط با توافق هسته‌ای

مهم‌ترین مسئله این است که موضوع تحریم‌ها علیه سپاه و نهادهایی مانند دفتر رهبر جمهوری اسلامی ارتباط مستقیم و زیادی با توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ندارند و این مناقشه فراتر از مذاکرات وین بین ایران و آمریکا مطرح است.

انریه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام چندی پیش گفته مذاکرات کارشناسی درباره احیای برجام ۲۴ اسفند خاتمه یافته است.

حسین امیرعبداللهیان نیز در مصاحبه تلویزیونی روز شنبه گفته نمایندگان جمهوری اسلامی و سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای در مذاکرات وین بر سر یک متن به توافق رسیده‌اند و "اگر آمریکایی‌ها رویکردی واقع‌بینانه داشته باشند، توافق دست‌یافتنی است".

مقام‌های ارشد دولت آمریکا نیز پیش از این گفته‌اند حاضر به بررسی حذف سپاه از فهرست سازمان تروریستی هستند و آماده‌اند در این مورد "تصمیم‌های سخت" بگیرند.

در عین حال رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و سرپرست مذاکره‌کنندگان آمریکایی روز یک‌شنبه در دوحه گفت اگر توافقی هم برای احیای برجام شکل بگیرد تحریم‌های علیه سپاه برداشته نخواهند شد.

تحریم سپاه و ضرورت مذاکرات فرابرجامی

امیرعبداللهیان ادعا می‌کند توافق احتمالی بر سر احیای توافق هسته‌ای فراتر از برجام نخواهد بود و در عین می‌گوید خروج سپاه پاسداران از فهرست تحریم‌های آمریکا " از موضوعات جدی و اصلی" باقی مانده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

مهم‌ترین تحریم‌ها علیه سپاه پاسداران در پی فرمان‌های اجرایی صادر شده در سال‌های ۲۰۰۷، ۲۰۱۰، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ اعمال شده است.

تمام این تحریم‌ها پیش از توافق هسته‌ای اعمال شدند و در پی امضای توافق هسته‌ای نیز لغو یا تعلیق نشده‌اند. بر این اساس اگر جمهوری اسلامی واقعا خواستار رفع این تحریم‌ها باشد باید وارد مذاکرات فرابرجامی با ایالات متحده شود.

در توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان) قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی به حال تعلیق درآمدند که پیشتر با رای موافق پنج عضو دائم این شورا به تصویب رسیده بودند.