پنج چهره خبرساز «سینمای ۱۴۰۰»/آن‌ها که درخشیدند و آنکه ناکام ماند

خبرگزاری مهر -گروه هنر-نیوشا روزبان: بی‌شک سینما یکی از پرحاشیه‌ترین حوزه‌های هنر به شمار می‌رود که در طول سال اخبار و حواشی مختلفی را دربرمی گیرد، اخباری که عموماً مورد توجه افراد مختلف جامعه قرار می‌گیرد، از خبر ازدواج یک بازیگر گرفته تا اعتراضات و یا جوایز و موفقیت‌هایی که یک هنرمند و یا یک اثر سینمایی.

اما از بین تمام این اخبار و البته چهره‌ها، هستند افرادی که با حضور خود در سینما می‌توانند اتفاقات جدیدی را در این هنر- صنعت رقم بزنند و یا هنرمندانی که بعد از سال‌ها تلاش و فعالیت توانسته‌اند به نقطه اوج خود برسند. گاهی این اتفاقات می‌تواند نویدبخش موج جدیدی در سینما باشد و گاهی اسباب دل‌نگرانی اهالی سینما را به همراه دارد.

در سال ۱۴۰۰ نیز سینما از چهره‌های تأثیرگذار بی‌نصیب نبود، در همین راستا، طبق روال سال‌های گذشته در گروه هنر خبرگزاری مهر، تصمیم برآن شد تا ۵ چهره سینمایی که یا تأثیرگذار بودند، یا حاشیه ساز و یا بسیار موفق و درخشان بودند را معرفی کنیم.

محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی که از ابتدای حضور خود در این سمت، سیاست‌های جدیدی را در سینما اعمال کرد، هادی حجازی فر بازیگر و کارگردان سینما که در چهلمین جشنواره فیلم فجر فیلم موفق «موقعیت مهدی» را داشت، اصغر فرهادی کارگردان موفق و تأثیرگذار سینمای ایران، پژمان جمشیدی بازیگر سینما و تلویزیون که در این دوره از جشنواره فیلم فجر نشان داد که می‌تواند یکی از بازیگران تأثیرگذار سینمای ایران باشد و مسعود اطیابی کارگردان و تهیه کننده سینما که به نوعی نجات بخش گیشه سینمای ایران در شرایط بحرانی کرونا بود، پنج چهره‌ای هستند که برای این گزارش انتخاب شده‌اند.

محمد خزاعی؛ از تهیه‌کنندگی تا ریاست سینمای ایران

اگر بخواهیم یکی از تاثیرگذارترین و پرخبرترین چهره‌های سینمای ایران در سال ۱۴۰۰ را از بین خبرسازان این حوزه در سال جاری انتخاب کنیم، بی شک محمد خزاعی در صدر اسامی است که می‌توان از آن نام برد.

محمد خزاعی را پیش از این به‌عنوان تهیه کننده و دبیر جشنواره‌های مختلف سینمایی از جمله «مقاومت» و «فجر» می‌شناختیم، تهیه‌کننده‌ای که تولید فیلم‌های مختلف سینمایی از جمله «قلاده‌های طلا»، «به وقت شام»، «امپراتور جهنم» و «پشت دیوار سکوت» را در کارنامه کاری خود دارد، یک مدیر جوان ۴۵ ساله که تجربه همکاری با سینماگران بسیاری را داشته است. خزاعی از جمله معدود مدیران سینمایی به شمار می‌رود که پیش از اینکه به عنوان رئیس سازمان انتخابی شود، تجربه کار در سینما را داشته و با پستی و بلندی‌های این صنعت به عنوان یک تولید کننده آشنا است. همان نکته‌ای که می‌تواند باعث شود تا رئیس جوان سازمان سینمایی درک بهتری نسبت به سینمای امروز داشته باشد.

محمد خزاعی طی حکمی از سوی محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در تاریخ ۷ مهرماه ۱۴۰۰ رسماً به عنوان رئیس سازمان سینمایی انتخاب شد و از همان ابتدا وعده تغییر در سینمای ایران را داد، از احیای دوباره «شورای عالی سینما» در دولت جدید، تا ادغام مجدد بخش ملی و جهانی فیلم فجر، بازنگری در شورای پروانه ساخت و نمایش و نگارش آئین نامه جدید برای این دو شورا از دیگر دستوراتی بود که این مدیر جدید سینمایی با برعهده گرفتن سکان مدیریت سینمای ایران، اعلام کرده بود که البته هرکدام از این تصمیمات حواشی، موافق و مخالف‌هایی را برای خود به همراه داشت.

هرچند خزاعی وعده آغاز فعالیت دوباره «شورای عالی سینما» را داده بود، اما این شورا در نهایت با نام «شورای سینما» با مصوبه هیأت دولت در تاریخ یکم اسفندماه شکل گرفت. شورایی که این بار قرار نیست شخص رئیس‌جمهور به عنوان رئیس شورا حضور داشته باشد و جای خود را به معاون اول رئیس جمهور داده است.

هرچند تنها ۶ ماه از مدیریت جدید رئیس سازمان سینمایی می‌گذرد، باید دید این مدیر سینمایی در سال پیشرو چه برنامه و سیاست‌هایی را در سینما دنبال می‌کند و تا چه اندازه در این زمینه موفق می‌شود.

هادی حجازی‌فر؛ موقعیت احمد، کمال و مهدی

احمد متوسلیان در «ایستاده در غبار»، کمال در «ماجرای نیمروز»، موسی در «لاتاری»، مهدی باکری در «موقعیت مهدی»، همه این‌ها نام شخصیت‌هایی است که در ذهن سینمادوستان طی یک دهه گذشته باقی مانده و کمتر کسی است که این شخصیت‌ها و بازیگری که ایفاگر آن بوده را نشناسد.

در واقع مخاطبان سینما، هادی حجازی‌فر را با بازی در نقش احمد متوسلیان در فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» می‌شناسند، هرچند گریمی که برای این بازیگر در این فیلم در نظر گرفته شده بود، به گونه‌ای بود که اگر مخاطب حجازی فر را در خیابان می‌دید نمی‌شناخت اما بازی جذاب او سبب شد تا بتواند در سینما ماندگار شده و نقش‌های متفاوتی را بازی کند. البته نباید این را فراموش کرد که هادی حجازی‌فر نزدیک به ۲ دهه است که در حوزه تئاتر به عنوان بازیگر و بیشتر کارگردان به خصوص تئاتر عروسکی گروه سنی بزرگسال فعالیت می‌کند و اگر از تئاتردوستان بپرسید حجازی فر را با نمایش‌هایی مانند «ملاقات بانوی سالخورده» و «مکبث» در مقام کارگردان می‌شناسند.

یکی از نکات جالبی که می‌توان درباره این هنرمند گفت، این است که به زبان مادری خود که همان زبان ترکی است توجه ویژه داشته و معمولاً برای نقش‌هایی که بازی می‌کند از دیالوگ‌هایی به زبان ترکی نیز استفاده می‌کند، تا جایی که در فیلم سینمایی «آتابای» به کارگردانی نیک کریمی به زبان ترکی صحبت می‌کند.

حجازی فر در سالی که گذشت و در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر، اولین تجربه کارگردانی سینمایی خود با نام «موقعیت مهدی» را پشت سر گذاشته که در آن خود نقش شهید مهدی باکری را ایفا می‌کند، فیلمی که به عنوان یکی از مهمترین فیلم‌های سینمایی در اکران نوروز ۱۴۰۰ قرار گرفته است.

حجازی فر برای این فیلم سیمرغ بلورین بهترین کارگردان فیلم اول را دریافت کرد. باید دید حجازی‌فر با موفقیتی که از «موقعیت مهدی» در سینما به دست آورده، در سال جاری بیشتر به سمت کارگردانی در حوزه سینما می‌رود و یا همچنان فعالیت‌های بازیگری خود را ادامه می‌دهد.

اصغر فرهادی؛ یک قهرمان پرحاشیه

زمانی که حرف از درخشش سینمای ایران در رویدادها و جشنواره‌های بین‌المللی از جمله اسکار، کن، برلین، گلدن گلوب می‌شود، ناخودآگاه نام اصغر فرهادی کارگردان سینمای ایران که حالا تبدیل به یک کارگردان بین‌الملی شده به ذهن خطور می‌کند. کارگردانی که اگر فیلمی تولید می‌کند، نه تنها از سوی منتقدان و سینمادوستان ایرانی، بلکه از سوی منتقدان سینمای جهان یکی از بخت‌های دریافت اسکار به شمار می‌رود.

این کارگردان با فیلم سینمایی «درباره الی…» در جشنواره فیلم برلین در سال ۲۰۰۹، توانست خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی را دریافت کند، البته این تنها حضور موفق فرهادی نبود و او در سال‌های بعد با ساخت فیلم‌هایی چون «جدایی نادر از سیمین»، «فروشنده»، «قهرمان» توانست جوایز اصلی جشنواره‌های معتبر بین‌المللی را بدست آورد.

اما اینکه چرا نام اصغر فرهادی را در لیست چهره‌های سال ۱۴۰۰ قرار داده‌ایم، این است که فیلم سینمایی «قهرمان» آخرین ساخته این کارگردان حواشی بسیاری را به همراه داشت. این فیلم بعد از تولید با حضور در جشنواره‌های خارجی موفق به دریافت جوایزی شد و با استقبال بسیاری از سوی منتقدان بین‌المللی مواجه شد و همه این موفقیت‌ها و بازخوردهای مثبت سبب شد تا بعد از بررسی مختلفی که از سوی سازمان سینمایی صورت گرفت، به عنوان نماینده ایران در اسکار انتخاب شود؛ انتخابی که این بار منجر به یک ناکامی برای این فیلمساز شد.

از جمله حواشی داخلی که در رابطه با این فیلم بوجود آمد، ادعای آزاده مسیح‌زاده مستندساز که از هنرجویان کارگاه فیلمسازی اصغر فرهادی بود، در واقع این مستندساز ادعا کرد که ایده «قهرمان» به نوعی برای او بوده و مستندی نیز از این ایده ساخته شده است، البته پاسخ به این ادعا از سوی وکیل حقوقی این کارگردان در رسانه‌ها منتشر شد و بعدها جدال حقوقی در این زمینه تا آنجا بالا گرفت که برخی رسانه‌های بین‌المللی نیز به این حاشیه واکنش نشان دادند. هنوز سرانجام حقوقی این پرونده مشخص نیست و همه چیز در مرحله ادعا باقی مانده است.

نکته جالب‌تر درباره کارنامه اصغر فرهادی در سالی که گذشت این بود که کارگردانی که معمولاً طی سال‌ها فعالیت خود نسبت به حاشیه‌هایی که برایش بوجود آمده سکوت اختیار می‌کرد، در واکنش به صحبت‌های داوود مرادیان مدیر گروه مستند بنیاد «روایت فتح» در خبرگزاری مهر، که بیان کرده بود که «اصغر فرهادی هم حکومت را دارد هم بیرون حکومت را»، واکنش به‌شدت تندی نشان داد و در بخشی از این واکنش که به صورت بیانیه‌ای منتشر شده بیان کرده: «خیلی صریح و روشن بگویم: من از شما بیزارم» همین جمله کافی بود که باعث بوجود آمدن انتقادهای منفی از سوی سینماگران و منتقدان شود و تا روزها در صدر اخبار سینمایی قرار گیرد.

همه این حواشی سبب شد که سال ۱۴۰۰ برای اصغر فرهادی سالی سرشار از حاشیه و ناکامی باشد به‌خصوص که فیلم «قهرمان» این فیلمساز، در کنار بازماندن از جوایز بین‌المللی در اکران داخلی هم نتوانست موفق عمل کند و فیلم خیلی زود از رقابت برای صدرنشینی در گیشه، عقب‌نشینی کرد.

پژمان جمشیدی؛ فوتبالیستی که در بازیگری درخشید

پژمان جمشیدی، در دوره‌ای وارد سینما و تلویزیون شد که به نوعی حضور ستارگان فوتبال در این آثار برای جذب مخاطب بیشتر مورد توجه قرار گرفته بود، از جمله این فوتبالیست‌ها می‌توان به زنده یاد علیرضا انصاریان، علی پروین، جواد زرینچه، مجتبی جباری، بهروز رهبری فر و داود فنایی اشاره کرد.

ورود پژمان جمشیدی به تلویزیون و سینما نسبت به دیگر فوتبالیست‌ها متفاوت بود، او در سال ۱۳۹۲ با بازی در سریال «پژمان»، آن هم حضور در نقش اول سریال وارد تلویزیون شد. مجموعه‌ای که مخاطبان بسیاری را به خود جذب کرد، مجموعه‌ای که فصل دومی هم به همراه داشت.

جمشیدی آمده بود که بماند، به همین دلیل گام را فراتر گذاشته و تصمیم گرفت تا سینما و تئاتر را هم تجربه کند. این فوتبالیست قدیمی که حالا دیگر همه او را به عنوان یک بازیگر حرفه‌ای می‌شناسند در ابتدای حضور خود در هنر با انتقادهای منفی روبرو بود، می‌توان گفت بسیاری بر این باور بودند که این فوتبالیست تیم ملی قرار است مدتی به عنوان بازیگر فعالیت کند و نمی‌تواند جایگاه قابل دفاعی برای خود در تئاتر، سینما و تلویزیون بدست آورد.

حالا نزدیک به یک دهه شده است که پژمان جمشیدی نقش‌های مختلفی را در سینما و تلویزیون تجربه می‌کند و تبدیل به یکی از بازیگران محبوب مخاطبان مختلف چه در سینما و چه در تلویزیون شده است، می‌توان گفت او این حرفه را پله به پله و با صبر دنبال کرده تا در جایگاهی که امروز در آن ایستاده، قرار گیرد.

هرچند طی این سال‌ها این بازیگر بیشتر در نقش‌های کمدی حضور داشته است اما بارها ثابت کرده که از پس نقش‌های جدی نیز به خوبی برمی‌آید. پژمان جمشیدی که در سال گذشته فیلم پرفروش «دینامیت» را در چرخه اکران داشت، در چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر، با ۲ فیلم سینمایی حضور داشت، یکی «بی مادر» به کارگردانی مرتضی فاطمی که نقش یک مرد از طبقه کارگر را ایفا می‌کرد و دیگری «علف زار» به کارگردانی کاظم دانشی که به عنوان یک بازپرسی که درگیر یک پرونده تجاوز گروهی شده بود، جلوی دوربین رفت؛ نقش‌آفرینی‌هایی که به‌شدت مورد توجه و تحسین منتقدان و اصحاب رسانه قرار گرفت.

او طی این سال‌ها بارها نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مکمل و نقش اول مرد از جشنواره فیلم فجر شده، اما همچنان موفق به دریافت این جایزه نشده است.

مسعود اطیابی؛ کارگردانی که گیشه را نجات داد

طی ۲ سال گذشته با شیوع ویروس کرونا در دنیا و به واسطه آن تعطیلی سالن‌های سینما، گیشه این هنر-صنعت نیز در ایران از این گزند بی تأثیر نبوده و می‌توان گفت طی این ۲ سال به مرز ورشکستگی رسید. در همین راستا بود که سازمان سینمایی برای جلوگیری از ورشکستگی و بسته شدن سینماها تصمیم گرفت تا تهیه‌کنندگان را تشویق به اکران فیلم‌ها کند. هرچند برخی از صاحبان آثار با نمایش فیلم‌های خود در سینماها موافقت کردند اما مخاطبان چندان تمایلی به حضور در سینماها نداشتند، اما در این میان مسعود اطیابی کارگردان و تهیه کننده سینما با اکران فیلم سینمایی «دینامیت» توانست مخاطبان بسیاری به سینما جذب کند و نزدیک به ۵۸ میلیارد تومان فروش داشته باشد.

البته می‌توان گفت که مسعود اطیابی با تولید فیلم‌های کمدی، با فروش و استقبال خوبی در سینماها مواجه بوده که از جمله این آثار می‌توان به «تگزاس ۱و ۲» اشاره کرد. با توجه به اینکه «دینامیت» همچنان در سینماها فروش دارد، قرار است اکران آن همچنان ادامه داشته باشد. آنچه که مشخص است، این کارگردان قرار است در سال پیش رو نیز به تولید فیلم‌های کمدی ادامه داده و در حال حاضر پروژه‌های مختلفی را دنبال می‌کند.

این کارگردان فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۸۵ با فیلم سینمایی «مصائب دوشیزه» را آغاز کرده و طی سال‌ها آثار مختلف اجتماعی و کمدی بسیاری را در حوزه سینما و تلویزیون کارگردانی و یا تهیه کرده است، اما طی سال‌های اخیر تمرکز اطیابی بیشتر روی ساخت آثار کمدی بوده است.