زلزله نوروز ٦٢ در بایجان

مسافران نوروزی در حال سفر به شمال کشور بودند یا پس از گذران تعطیلات در راه بازگشت به خانه بودند، صدای مهیبی شنیدند و سنگ‎‌‎های چندتنی از کوه‎‌‎ها جدا شد و روی جاده و خانه‎‌‎های روستایی فروریخت.

ده‎‌‎ها ماشین کوچک و بزرگ زیر زمینلغزش سنگ ماند و بسیاری از روستاها نیز به کلی ویران شدند. بیشترین خسارات به روستای بایجان وارد شد، به‎‌‎طوری‎‌‎که تنها در این روستای 120خانواری، حدود 100خانه و 35مغازه به‎‌‎همراه مدارس آن ویران شد. در آبگرم استراباکو، محلی تفریحی- درمانی در 65کیلومتری جاده آمل، «از 26نفر از کسانی که در آب مشغول آبتنی بودند تنها جسد چهار تن به‎‌‎دست آمد.» زمین لرزه های 5 و 6 فروردین 1362 در جاده هراز با بزرگای 5.2 (که احتمالا یک پیشلرزه بوده) و ۵.۸  بیشترین تخریب و تلفات را در بایجان ، استراباکو (محلی که آب گرم استراباکو -محلی تفریحی و درمانی که مسافران زیادی در ایام تعطیل به خود جذب می کند - در آن واقع است) و ناندل، حاجی دال، میان ده و روستای کرف بر جای گذاشت و با زمین لغزشها و سنگ ریزش های گسترده ای در این روستاها و در جاده هراز و ده ها کشته همراه بود .

‏‎کمک‎‌‎های پزشکی که پس از 20ساعت از وقوع زلزله به محل حادثه ارسال شد، ناکافی بود. هلال‌احمر کمک‎‌‎های مواد غذایی خود را از طریق هلی‎‌‎کوپترها به روستاهای خسارت‎‌‎دیده ارسال کرد. کار آواربرداری و بیرون‎‌‎آوردن ماشین‎‌‎ها در جاده به‎‌‎دلیل حجم سنگ‎‌‎های فروریخته از کوه به کندی انجام می‎‌‎گرفت و بسیاری از مردم برای کمک به نیروهای امداد در منطقه حضور یافتند.

هرچند عباس شیبانی، نماینده تهران که از طرف رئیس‎‌‎جمهور به منطقه اعزام شده بود، تلفات و خسارات را اندک اعلام کرد، با این حال شمار نهایی کشته‎‌‎ها حدود 30نفر اعلام شد.
پیام امام خمینی به رهبر آلمان شرقی در پاسخ به پیام تلگرام تسلیت به مناسبت زلزله بایجان فروردین۱۳۶۲:
‏‎« بسم الله الرحمن الرحیم. ‏‎جناب آقای اریک هونکر، دبیر کل کمیته مرکزی و رئیس شورای دولتی جمهوری دمکراتیک آلمان
‏‎پیام تسلیت و همدردی جنابعالی به مناسبت فاجعه جانگداز زلزله منطقه آمل و شمال تهران واصل و موجب تشکر گردید. از خدای تعالی مغفرت کشتگان، و صبر و اجر بازماندگان این حادثه دلخراش را مسئلت دارم. »

* استاد زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله و عضو وابسته فرهنگستان علوم