«شکل‌گیری و تحول مراسم مذهبی در عهد صفویه»

ایسنا/قم کتاب «شکل‌گیری و تحول مراسم مذهبی در عهد صفویه» به بررسی پیشینه مراسم مذهبی در ایران، مراسم مذهبی شیعیان در عصر تأسیس و تثبیت صفویه و مراسم مذهبی شیعیان از اوج اقتدار تا فروپاشی صفویه می‌پردازد.

دین یکی اثرگذارترین بخش‌های فرهنگ جوامع است و انسان‌ها نیز در ادوار مختلف تاریخی همیشه به نیرویی ماورائی متوسل می‌شدند و برای آن‌ آیین‌ها و مراسم‌هایی را شکل می‌دادند.

این مراسم ‌ها و آیین‌ها که از آموزه‌های دینی و ماورایی سرچشمه گرفته است در اغلب مواقع با سنت و تاریخ مردمان آن منطقه پیوندی عمیق خورده‌ است به طوری که در برخی از مواقع بیش از آن که وابسته به آن دین باشد و برگرفته از فرهنگ، عرف، آداب و رسوم آنان است و این امر در رابطه با نحوه عزاداری و برگزاری آیین‌ها در ایران نیز صادق است.

در ایران با روی کار آمدن دولت صفویه و رسمی شدن مذهب شیعه، سبک‌های تازه‌ای از عزاداری از جمله روضه ­خوانی، تعزیه (نوعی نمایش مذهبی همراه با اشعار و متون مرتبط با واقعه کربلا)، ایجاد تکیه‌ها و حسینیه‌ها و... به وجود آمد و در دوران قاجار گسترش یافت به طوری که ناصرالدین‌ شاه قاجار تکیه دولت را بنا کرد.

مطالعه چگونگی به وجود آمدن این آیین ‌ها و نحوه سیر و تکامل آن برای بسیاری از افراد از جمله علاقه ‌مندان به تاریخ، فرهنگ و مذهب جالب است.

در همین راستا کتاب «شکل‌گیری و تحول مراسم مذهبی در عهد صفویه» به قلم حسین ایزدی در ۳۰۰ صفحه به چاپ رسیده است.

این کتاب از سه بخش اصلی تشکیل شده است که بخش مدخل به پیشینه مراسم مذهبی در ایران، بخش اول به مراسم مذهبی شیعیان در عصر تأسیس و تثبیت صفویه و بخش دوم به مراسم مذهبی شیعیان از اوج اقتدار تا فروپاشی صفویه می‌پردازد.

در مقدمه این کتاب آمده است:

در اصطلاح متعارف دین شریعتی است که توسط یکی از پیامبران‌ یا مدعیان نبوّت آورده شده است؛ درواقع دین پیچیده‌ترین عنصر فرهنگ انسان است و مردم هم در ادوار تاریخ به نیروی رازآلودی که نگه‌دارنده آسمان‌ها و زمین و سراسر زندگی آن‌ها بوده است، عمیقاً احساس وابستگی‌ و بر همین اساس فرهنگ دینی و مراسم مذهبی خود را پی‌ریزی می‌کرده‌اند.

همان‌طور که تصور ادیان زنده بدون مکان‌های مقدس مربوط به آن‌ها غیرممکن است، تصور دین بدون مراسم مذهبی، به صورت ساده‌ یا پیچیده و پر تشریفات نیز محال است.

اولین مراسم مذهبی مردم ایران با مهاجرت قبایل آریایی به فلات ایران و اثرگذاری نیروهای ماورای طبیعی و عناصری مانند آب، باد، خاک، آتش و خورشید بر زندگی شکل ‌گرفت و با تأسیس دولت ساسانی و رسمیت ‌یافتن دین زرتشتی، دارای شکلی رسمی‌ و در جامعه باستانی ایران نهادینه ‌شد.

پس از انقراض ساسانیان و ورود دین اسلام، مراسم مذهبی مردم ایران یا در سطح جامعه باقی ماند و یا دست خوش تغییراتی شد و مراسم مذهبی برگرفته از دین اسلام و گرایش‌های مذهبی دین اسلام هم به آن اضافه شد.

در این اثر سعی شده است پیشینه مراسم مذهبی از ورود آریاها تا سقوط ساسانیان و تداوم و تحول مراسم مذهبی از ورود اسلام تا زمان دولت صفویه در ایران تشریح و بررسی شود.

انتهای پیام