فیروزه‌ای که در میان کوهستان می‌درخشد

چهارمحال و بختیاری با ۱۶ هزار و ۳۳۲ کیلومترمربع وسعت بیست و دومین استان کشور از نظر مساحت است و با جاذبه طبیعی و گردشگری بکری که دارد ملقب به سوئیس ایران شده است.

بیش از ۸۰۰ جاذبه و ۱۵۰ کانون گردشگری شناخته شده در استان چهارمحال و بختیاری وجود دارد.

این استان گنجینه‌ای از زیبایی‌ها و چشم انداز‌های طبیعی است که برخی از این جاذبه ها، بافت تاریخی نیز دارند که یکی از این مکان‌های تاریخی شهر ساحلی هوره است.

شهر کوهستانی هوره علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، پیشینه تاریخی غنی را نیز در خود پنهان کرده است.

هوره مرکز بخش زاینده‌رود است و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن دو هزار و ۸۲۹ نفر بوده است.

شهر ساحلی هوره با بافت مسکونی متراکم

شهرستان سامان در فاصله ۴۰ کیلومتری مرکز استان چهارمحال و بختیاری، با اینکه چندان بزرگ نیست، اما آثار تاریخی با قدمتی را درون خود جای داده است.

هوره یکی از شهر‌های استان چهارمحال و بختیاری است که در شهرستان سامان قرار دارد.

این شهر در محدوده کوهستانی سامان واقع شده و برای همین بافت مسکونی متراکمی را در آن شاهد هستیم.

خانه‌های شهر اغلب یک طبقه هستند و دیوار خانه‌ها ضخیم و در و پنجره‌ خانه‌ها کوچک و سقف اکثر خانه‌های هوره با تیر‌های چوبی ساخته شده و با کاهگل اندود شده است.

مصالح خانه‌های قدیمی سنگ، چوب و خاک بوده، ولی امروزه از سیمان، گچ و آهن نیز در ساختمان‌سازی این شهر استفاده می‌شود.

همچنین کوچه‌های شهر باریک و پیچ در پیچ و این سبک معماری مختص مناطق کوهستانی (به منظور حفظ گرما در داخل خانه) ایران بوده است.

برگی از تاریخ چهارمحال و بختیاری

پیشینه‌ تاریخی شهر هوره به ۷۰۰ سال پیش باز می‌گردد که  براساس روایات محلی یکی از خان‌های ایل قشقایی به نام ولی خان روستای هوره را بنا کرده، برای همین زبان اغلب مردم این شهرترکی قشقایی است.

وزارت کشور دی ماه ۹۶ با ارتقای روستای هوره مرکز بخش زاینده رود به شهر موافقت کرد.

پل سنگی هوره از مهم‌ترین پل‌های شهرستان سامان در استان چهارمحال بختیاری است و این پل بر روی رودخانه زاینده رود بنا شده و در گذشته کارایی‌های فراوانی داشته است.

دهانه مرکزی پل سنگی هوره سامان از دیگر دهانه‌ها بزرگتر است و  تاق‌هایی که در ساختار پل وجود دارند، شکلی نیم دایره دارند و به سبک رومی‌ها ساخته شده اند.

ساخت پل سنگی هوره با تیرک‌های چوبی 

معماران این پل برای ساختن آن از تیرک‌های چوبی برای ایجاد پی استفاده کردند و این تیرک‌ها در فاصله نیم متری یکدیگر کار گذاشته می‌شدند.

مردم برای مسدود کردن آب در پشت این تیرک‌ها از شن و ماسه کمک می‌گرفتند و در پشت برخی از تیرک‌ها از سنگ استفاده شده است.

سنگ‌هایی که برای ساخت این پل استفاده شده اند، در ۷۰ متری پل به دست آمده اند.

این سنگ‌ها را از «جاجا» که یکی از روستا‌های شرق پل است، آورده اند و ساخت این پل در سال ۱۳۳۷ هجری شمسی آغاز و در سال ۱۳۳۸ (در زمان پهلوی) به پایان رسیده است.

معماری پل سنگی چگونه است؟

طول پل ۶۳ متر، ارتفاع آن هشت متر و عرض آن شش متر است. این پل علاوه بر هفت دهانه دارای هشت ستون محکم و سنگی است.

دهانه مرکزی پل سنگی هوره سامان از دیگر دهانه‌ها بزرگتر می باشد و تاق‌هایی که در ساختار پل وجود دارند، شکلی نیم دایره دارند.

یکی دیگر از کاربرد‌های این پل عبور راحت عابران در فصل بارندگی و سرد سال بوده که این پل با کمک حاج سیدعطاالله، حاج محمد و کمک اهالی روستای هوره بر روی رودخانه زاینده رود بنا شده است و بعد از خراب شدن پل قدیمی هوره، این پل جایگزین شد.

کارایی و قدمت پل سنگی

آقای جولایی رئیس گروه حفظ و احیای بنا‌ها و محوطه‌های تاریخی چهارمحال و بختیاری گفت: کسانی که این پل را بنا نهاده اند از آن برای عبور و مرور به روستای سوادجان استفاده می کردند، چرا که این پل دو روستای هوره و سوادجان را به یکدیگر متصل می‌کند.

 پل سنگی هوره سامان قدمتش به دوره صفوی بر می‌گردد و یکی از ابنیه‌های بی نظیر تاریخ صفوی بوده است.

این پل را با هفت دهانه جداگانه ساخته اند، در ساخت این دهانه‌ها و پل از سبک سنتی استفاده شده و سازنده برای ساخت پل از مصالحی همچون سنگ و سیمان استفاده کرده است.

این پل به دلیل مواد اولیه اش که سنگ بوده، به این نام معروف شده است.

 قلعه تاریخی هوره بازمانده دوره قاجار

در مجاورت پل هوره از سمت شهر، قلعه تاریخی وجود دارد که گفته می‌شود در دوران صفوی برای اخذ مالیات از مسافران و کاروان‌ها استفاده می‌شد.

قلعه که بازمانده دوره قاجار است بر ارتفاعات روستا واقع شده است. با توجه به اینکه در گذشته دزد و سارق زیادی وجود داشته این قلعه برای دفاع از روستا و در بیرون از روستا بنا شده است.

قلعه هوره در مجاورت روستای هوره، از توابع شهرستان سامان در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و با قدمتی که به ۷۰۰ سال پیش بازمی‌گردد، این قلعه در مکانی بالای رودخانه زاینده‌رود و مشرف به پل سنگی هوره واقع شده است.

از هفت برج این بنا امروزه تنها دو برج آن به‌جای مانده و بخش‌های زیادی از مجموعه تخریب شده است که این اثر در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴، با شماره ثبت ۱۳۱۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

اما این گنجینه بزرگ که می‌توانسته در جهت جذب توریسم و درآمدزایی این روستا موثر واقع شود به علت بی توجهی مسئولان مربوطه استان چهارمحال و بختیاری هم اکنون در حال محو شدن است.

آشنایی با حمام هوره سامان، اثر تاریخی مدفون شده!

حمام تاریخی هوره دیگر بنای تاریخی این شهر است که این حمام قدمتی ۷۰۰ ساله دارد و بر زیر تل خاک پنهان مانده است.

سقف حمام بر اثر بی‌احتیاطی و بی‌توجهی مسئولین تخریب شد و داخل حمام نیز به محل ریختن زباله تبدیل شده است.

حمام هوره تنها مکان تاریخی شهرستان سامان نیست، روستای هوره خود یکی از اثر‌های تاریخی دوران تیموریان است.

با اینکه حمام هوره سامان اثری با ارزش می باشد، اما برای نجات آن از نابودی کار خاصی انجام نشده است.

افرادی که به آثار تاریخی علاقه دارند، درخواست برای خاکبرداری در محل این حمام را داده اند، اما مسئولین عملیاتی خاکبرداری را شروع نکرده اند.

این حمام ۷۰۰ ساله در زیر خاک باغ‌های اطراف شهر دفن شده است، شورای محلی به دلیل ناآگاهی از موقعیت حمام در سال ۶۴ بخشی از سقف این حمام را تخریب کرد، اما هنوز بخش‌های مهمی از آن باقی مانده، که یک پتانسیل عالی برای جذب گردشگر است.

معماری حمام هوره سامان

به دلیل اینکه حمام در زیر خاک مدفون شده است مشخصات دقیقی از معماری آن در دسترس نیست، اما به گفته مردم قدیمی، این حمام در گذشته یک خزینه بوده است.

مردم در این حمام آب را به وسیله یک دیگ مسی بزرگ گرم می‌کردند. برخی از افراد سودجو این دیگ مسی قدیمی را از زیر خاک بیرون آورده و فروخته اند! این حمام در واقع قدمت شهر هوره را به همگان نشان می‌دهد.

به گفته ریش سفیدان هوره، این حمام در گذشته دارای ستون‌هایی از جنس سنگ بوده است. مردم برای روشن کردن آتش و گرم کردن آب درون دیگ از هیزم استفاده می‌کردند.

مردم شهر هوره لباس محلی بر تن می‌کنند و پوشش مردان پیراهن ساده، شلوار بختیاری، چوقا، شال کمر و گیوه است و لباس زنان این روستا هم رنگین و دل نشین می باشد.

پوشیدن کلاه بختیاری نشان از موقعیت اجتماعی فرد در روستا دارد و رنگ کلاه سیاه از جنس نمد است.

آش کشک و کاکلی خوش مزه‌های بومی شهر هوره است.

گزارش از شیخ پور

 

باشگاه خبرنگاران جوان چهارمحال و بختیاری شهرکرد