آتش به جان گورهای ساسانی

سیاوش آریا وضعیت این آثار باستانی را چنین تشریح کرده است: "اُستودان‌ها (جای نگهداری استخوان مردگان) و گوردخمه‌های پساهخامنشی و ساسانی شهر باستانی استخر در بدترین شرایط نگهداری و حفاظتی جای گرفته و در گوشه‌ای به حال خود رها شده‌اند. دست‌اندازی‌ها به این یادمان‌های تاریخی و فرهنگی همچنان دنباله دارد.

این گوردخمه‌ها که برخی به گونۀ اُستودان در دل صخره‌ها و برخی به گونۀ گورسنگی روی کف صخره‌ها جای گرفته‌اند، بدون تعیین حریم و نگهداری و حفاظت و حتی تابلو معرفی در کنار جادۀ اصلی جلو چشم و یا در گوشه‌ای به حال خود رها شده‌اند و درون همۀ گورهای سنگی روی صخره‌ها، خار و خاشاک و گیاه روییده و از گِل و سنگ پر شده است. ترک و شکاف و شکستگی در برخی از این گورها پدیدار شده که خطری جدی برای این یادگارها به شمار می‌آید."

این پژوهشگر میراث فرهنگی در استان فارس ادامه داد: "برخی از افراد بومی و مسافران بدون توجه و شناخت بر روی این یادمان‌ها راه رفته و می‌نشینند، اما بدترین این بی‌مهری‌ها روشن کردن آتش برای استفاده مواد مخدر و پختن خوراک در کنار این یادمان‌های تاریخی و ریختن زباله و سبز شدن گُل‌سنگ‌ها درون این گورها است که باید آتش زدن درون گورها و وجود سرگین (مدفوع) گوسفندان درون دهانۀ گورها را به آن افزود. همچنین پایین یکی از گوردخمه‌ها را سودجویان نابخرد آتش زده‌اند که در بازدید سال‌های پیش، این آسیب وجود نداشته که در نگاره‌ها (عکس‌ها) کامل آشکار است."

آریا اضافه کرد: "باید دانست روی این یادمان‌ها که نزد کارشناسان و باستان‌شناسان ارزش فراوانی دارد، پژوهش و کار درخوری انجام نگرفته است، درحالی که برای مطالعات باستان‌شناسی و تاریخ و همچنین شرایط زیست اجتماعی آن روزگار بسیار ارزشمند است و باید در پاسداری از این دست یادمان‌ها بیشتر کوشش کرد. این درحالی است که این یادگارهای ارزشمند به گونۀ مجموعه‌ای و با شمار (تعداد) ۱۵ عدد در کوه تراشیده شده و ضروری است که وزارت میراث فرهنگی یا گِرداگرد آن را دورچینی و فنس‌کشی کند و یا نگهبان ویژه‌ای را برای آن به کار گیرد و در کل، چاره‌ای برای این مهم بیاندیشد تا بتوان از ویرانی بیشتر آن‌ها پیشگیری کرد."

این یادمان‌ها در جنوب خاوری (شرقی) شهر تاریخی «استخر» و بر دیواره‌های سنگی پایانی کوه مِهر (رحمت) جای دارند. این مجموعه از هشت عدد گورسنگی در بلندای ۱۰ متری در خطی از خاور به باختر (از شرق به غرب) و هفت عدد اُستودان در بلندای ۱۵ متری و شمال گورهای سنگیِ نام برده‌شده، جای گرفته است. این مجموعه با نام گورهای تخت طاووس شناخته شده است و با نام اُستودان‌های تخت طاووس ۳ به ثبت ملی رسیده است.

۲۳۳۲۳۳