ببیند «هورمون عشق» با شیرها چه کرده است!

در دنیای گربه‌سانان در حالی که گربه‌ها به مستقل بودن شهرت دارند، شیرها فاقد چنین صفتی هستند. آن‌ها به صورت گروهی زندگی می‌کنند و با همراهی هم از قلمروی مشترک خود دفاع می کنند.

جسیکا بورکهارت، پژوهشگر در موسسه شیرشناسی دانشگاه مینه‌سوتای آمریکا، در این خصوص می‌گوید: «مثلاً شیرهای نر در چند سالگی گروه خود را ترک می‌کنند. سپس با نرهای دیگری که نمی‌شناسند ملاقات کرده و با آن‌ها پیوند برقرار می‌کنند.»

این نوع رفتار نشان می‌دهد که شیرها، بر خلاف پلنگ‌ها یا یوزپلنگ‌ها، از نظر بیولوژیکی طوری برنامه‌ریزی شده‌اند که در موقعیت‌های ویژه حیوانی اجتماعی باشند. قابلیتی که آن‌ها را به حیوانی جالب برای آزمایش اکسی‌توسین تبدیل کرد. هورمون اکسی‌توسین پیوندهای اجتماعی را تقویت می‌کند.

تحقیقات نشان می‌دهد زمانی که مادری به چشمان نوزاد تازه متولد شده خود نگاه می‌کند این هورمون در مغزش ترشح شده و باعث احساس شادی و سرخوشی می‌شود. برخی از درمانگران حتی توصیه می‌کنند زوج هایی که با مشکلات زناشویی مواجه هستند برای ترشح اکسی‌توسین به چشمان یکدیگر نگاه کنند. این در حالی است که اثرات مشابه دیگری نیز مشاهده شده است؛ به عنوان مثال میان انسان‌ها و سگ‌هایشان.

خانم بورکهارت به همراه همکارانش پس از مطالعه روی مغز این حیوانات در آزمایشگاه، تصمیم گرفتند تا اثر آن‌ها را در زندگی واقعی شیرها مشاهده کنند. آن‌ها در منطقه حفاظت شده دینوکنگ در آفریقای جنوبی از تکه‌های گوشت برای طعمه شیرها استفاده ‌کردند. این هورمون باید با استفاده از چیزی که شبیه یک شیشه عطر قدیمی بود، مستقیماً روی بینی آنها اسپری می شد تا مستقیماً به مغزشان برسد.

بعد از مدت آزمایش مشخص شد ۲۳ شیری که تحت درمان قرار گرفته‌اند نسبت به شیرهای دیگر تحمل بیشتری داشتند، به خصوص زمانی که شیء دلخواهشان را در اختیار گرفته بودند.
سیکا بورکهارت در این باره می‌گوید: «زمانی که شیرها اکسی‌توسین دریافت کردند اسباب بازی مورد علاقه‌شان را به آن‌ها دادیم و مشاهده کردیم که فاصله بین این حیوانات و همنوعانشان از ۷ متر در حالت عادی به ۳.۵ متر کاهش یافت.»

شیرهایی که در معرض اوکسی‌توسین قرار داشتند همچنین به هنگام شنیدن صدای ضبط‌شده از غرش‌های مزاحم شیرهای دیگر غرش نمی‌کردند. این بر خلاف حالت معمول است که شیرها به محض شنیدن صدای غرش شیرهای دیگر شروع به غرش می‌کنند.

پژوهشگران می‌گویند این کاهش پرخاشگری نسبت به شیرهای ناآشنا یافته‌ای دلگرم‌کننده است چرا که اکسی‌توسین هرچند در انسان احساسات مثبت را نسبت به افراد نزدیک برمی‌انگیزد، با این حال تاثیر نامطلوبی به همراه دارد و همزمان می‌تواند حس رقابت را نسبت به افراد ناآشنا افزایش دهد.
دانشمندان می‌گویند استفاده از این روش می‌تواند به شیرهایی که از سیرک‌ها یا باغ‌وحش‌ها در مناطق جنگی نجات می‌یابند و سپس به پناهگاه‌ها منتقل می‌شوند کمک کند. همزمان اکسی‌توسین درمانی می‌تواند به شیرهایی که به حیات وحش بازگردانده می‌شود کمک کند تا کمتر از محیط تازه بترسند و بهتر بتوانند با محیط اجتماعی جدید خود سازگار شوند.

علاوه بر این، شیرها به خاطر گسترش شهرها با مشکل رو به ازدیادی روبرو هستند. در واقع توسعه شهری تجاوز به حریم حیوانات را در پی دارد و در نتیجه مدافعان حیوانات باید آن‌ها را به مناطق حفاظت‌شده منتقل کنند؛ جایی که گروه‌هایی ناآشنا از شیرها مجبور به همزیستی می‌شوند. اکسی‌توسین می‌تواند در این مواقع به جلوگیری از درگیری کمک کند.

در عین حال منتقدان می‌گویند اکسی‌توسین درمانی شیرها می‌تواند این خطر را به همراه داشته باشد که صاحبان شماری از باغ‌وحش‌ها از آن سوءاستفاده کنند تا بازدیدکنندگان‌شان بتوانند این حیوانات را از نزدیک نوازش کنند. خانم بورکهارت می‌گوید: «حقیقت این است که افراد بیمار همه‌جا وجود دارند. با این حال می‌توان امیدوار بود که اکسی‌توسین بیشتر از اینکه آسیب‌رسانی کند، به کمک شیرها بیاید.»

نتایج این تحقیق به تازگی در نشریه علمی «iSience» منتشر شده است.

بیشتر بخوانید: 

آنها «عاشق» سگ‌ها هستند!

۴٧۴٧