عمارت هفت‌تنان گنجینه‌ای از سنگ‌های قرن سوم تا یازدهم هجری قمری

 تکیه هفت‌تنان یا موزه سنگ از بنا‌های دوره کریم خان زند (۱۱۹۲-۱۱۷۸) است که در شمال شیراز و در دامنه کوه چهل مقام، در محله‌ای که امروز آن را هفت تن می‌نامند، واقع شده است. وجه تسمیه آن به هفت تنان، به دلیل وجود قبر هفت عارف گمنام است که در آن جا مدفون شده‌اند.

این تکیه با مساحتی برابر با ۳۳۸۸ متر مربع و زیربنایی برابر با ۹۸۸ متر مربع از مکان‌هایی است که شیرازیان اعتقاد خاصی به آن دارند و در گذشته نیز برای استجابت دعاهایشان به آن جا روی می‌آوردند. عمارت هفت تنان که به عمارت دیوانخانه در مجموعه زندیه بسیار شبیه است، به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود.

قسمت شمالی عمارتی دو طبقه است. در طبقه اول آن تالاری مرتفع با دو ستون سنگی یکپارچه ساخته شده است. بر روی این ستون‌ها با رنگ و روغن نقش‌هایی ترسیم شده است که بر اثر گذشت زمان و تأثیر عوامل بر روی آن‌ها به تدریج محو شده‌اند.

در دو طرف تالار، دو راهرو قرار گرفته که در هر طرف آن یک اتاق ساخته شده است. کف ایوان با کاشی‌های قرمز رنگی پوشیده شده و ازاره‌های آن نیز با سنگ‌های مرمر لیمویی رنگی تزیین شده است.

در سه گوشه ایوان در اطراف تالار و بر روی طاقچه‌های ایوان پنج مجلس نقاشی از کار‌های آقا صادق، نقاش دوران زندیه وجود دارد. این مجالس عبارتند از: درویشی با کلاه و تبرزین و ریشی سفید، حضرت موسی در حال شبانی و تعدادی گوسفند، شیخ صنعان و دختر ترسا، قربانی کردن اسماعیل توسط حضرت ابراهیم (ع) و درویشی که عده‌ای او را شاه عباس صفوی می‌دانند.

بر فراز این نقاشی‌ها، نقاشی‌هایی از شاهنامه فردوسی کشیده شده است. این نقاشی‌ها در سال ۱۳۳۶- ۱۳۳۷ ه. ق به وسیله محمد باقر جهانمیری نقاش مرمت شد.

در طبقه دوم این عمارت نیز دو گوشواره ساخته شده است. در جلو این عمارت صفه‌ای است که حوض سنگی بزرگی در آن احداث شده و در جلو همین صفّه هفت سنگ قبر یک اندازه دیده می‌شود که روی آن‌ها نام و نشانی ذکر نشده است. شش عدد از این قبور در یک ردیفند و یکی دیگر در زیر آن‌ها قرار گرفته است.

در جنوب عمارت باغچه‌ای پر درخت وجود دارد که دیواری با طاق نما‌های آجری در آن ساخته شده است که اینک از آن به عنوان موزه سنگ‌های تاریخی استفاده می‌شود.

سنگ‌های موجود در این گنجینه متعلق به قرون سوم تا یازدهم ه. ق است که با انواع خطوط کوفی، ثلث، توقیع، نستعلیق و نسخ تزیین شده‌اند. این موزه هم اینک زیر نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اداره می‌شود. عمارت هفت تنان در دی ماه ۱۳۱۰ با شماره ۷۴ در فهرست انجمن آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز