انتخابات پارلمانی مجارستان: همه آن‌چه لازم است بدانیم

یک‌شنبه سوم آوریل مردم مجارستان فرصت خواهند یافت تا نمایندگان مجمع ملی را انتخاب کنند. در انتخابات امسال ۴۳ حزب و ۶۶۴ نامزد رقابت می‌کنند. انتخابات پارلمانی چالشی است برای فیدس- حزب حاکم مجارستان-  که از سال ۲۰۱۰ و با نخست وزیری ویکتور اوربان در قدرت است.

شش حزب مخالف که طیف‌های سیاسی متفاوتی را نمایندگی می‌کنند با هدف کنار زدن  اوربان از سریر قدرت ائتلاف کرده‌اند.

 بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵  و همچنین از سال ۲۰۱۸ به این سو حزب  نخست وزیر  ویکتور اوربان، اکثریت مطلق را در مجمع ملی داشته است. همراه با انتخابات مجمع ملی رفراندومی نیز در مورد قانون جدید موضوعات مربوط به دگرباشان در برنامه درسی مدارس برگزار می شود.

در انتخابات روز یکشنبه ۶۶۴ نامزد برای اشغال ۱۹۹ کرسی پارلمان (مجمع ملی) رقابت می‌کنند.

پوستر تبلیغاتی ویکتور اوربان ( راست) که بر روی آن نوشته شده است «امنیت و صلحِ مجارستان را نجات دهید»، در سمت چپ پوستر تبلیغاتی پیتر مارکی-زای رقیب اوربان در انتخابات ۲۰۲۲ – عکس از خبرگزاری فرانسه

چرا این انتخابات مهم است؟

انتخابات مجارستان بزرگترین چالش برای حزب حاکم و از سوی دیگر تنها راه کنار زدن اوربان است. نتیجه انتخابات ممکن است به حکومت حزب راستگرای افراطی فیدس پایان دهد.

اما نتیجه انتخابات تنها برای مردم مجارستان اهمیت ندارد و فراتر از آن آینده اروپا را به نوعی شکل خواهد داد. جمهوری مجارستان از سال ۲۰۰۴ عضو اتحادیه اروپا است . اتحادیه اروپا در حال حاضر رابطه چندان خوبی با ویکتور اوربان که با افتخار خود را غیرلیبرال می‌خواند، ندارد. 

علاوه بر این در رفراندومی که همزمان با این انتخابات برگزار می‌شود، آینده دگرباشان در این کشور رقم خواهد خورد. در این رفراندم چهار سوال به رای گذاشته می‌شود:

• آیا از آموزش سویه جنسی در مدارس عمومی بدون اخذ اجازه از والدین حمایت می‌کنید؟
• آیا از شناساندن «تطبیق و باز تایید جنسیت» یا (SRT) به کودکان زیر سن حمایت می‌کنید؟
• آیا موافق هستید که کودکان زیر سن بدون هیچ محدودیتی در معرض رسانه‌هایی که محتوای جنسی آشکار دارند قرار گیرند؟
• آیا موافق نشان دادن محتوای رسانه‌ای تغییر جنسیت به خردسالان هستید؟ 

رژه افتخاردگرباشان در بوداپست- ژوئیه ۲۰۲۱- عکس از خبرگزاری فرانسه

نظام انتخاباتی مجارستان چگونه کار می‌کند؟

جمهوری مجارستان با نظام پارلمانی اداره می شود. مجمع ملی (پارلمان) قدرتمندترین نهاد قانونگذاری کشور است که ۱۹۹ عضو آن برای یک دوره چهارساله انتخاب می‌شوند. از ۱۹۹ عضو پارلمان، ۱۰۶ عضو از طریق یک مرحله رقابت در حوزه‌های انتخاباتی تک عضوی انتخاب می‌شوند، ۹۳ عضو دیگر  در سراسر کشور و از میان احزابی که حد نصاب ۵ درصد آرا را کسب کرده‌اند و به نسبت میزان آرا انتخاب می‌شوند. برای احزاب ائتلافی حد نصاب افزایش می‌یابد. حد نصاب برای فهرست مشترک دو حزب ۱۰ درصد و برای فهرست مشترک سه حزب و بیشتر ۱۵ درصد است. 

چه کسانی می‌توانند نامزد شوند؟

هر شهروند بزرگسالی اجازه دارد برای نمایندگی مجلس، دولت محلی، شهرداری یا عضویت در پارلمان اروپایی نامزد شود. افراد که به صورت مستقل می‌خواهند نامزد شوند باید دستکم ۵۰۰ امضا از افراد واجد شرایط رای دادن جمع کنند.

احزاب می‌توانند به تنهایی یا به صورت ائتلافی لیست معرفی کنند. در انتخابات امسال  شش حزب بزرگ مخالف (ائتلاف دموکراسی، حزب چپ میانه MSZP، حزب دست راستی محافظ‌کار جوبیک، حزب لیبرال مومنتوم، حزب سبز مجارستان LMP و حزب گفت‌وگوی مجارستان Parbeszed) با هم ائتلاف کرده و تحت نام «اتحاد برای مجارستان» لیست واحدی ارائه داده‌اند. دو حزب عمده فیدس ( حزب حاکم) و حزب دموکرات مسیحی نیز با هم لیست مشترکی دارند.

ویکتور اوربان و حزبش 

اوربان نسبتا در مجارستان محبوب است. سیاست های اجتماعی دولت اوربان  شامل تدابیری سنتی است مثلا تخفیف‌های مالیاتی برای مادرانی که چهار فرزند یا بیشتر دارند یا تعیین سقف برای سبد غذایی و وام‌های کم بهره برای خانواده‌ها  که به شدت با اقبال عمومی مردم همراه بوده است. مواضع ملی‌گرایانه اوربان با دیدگاه بسیاری از مجارها که آموزه‌های تاریخی آنها بر مخاطرات وجودی ملتی کوچک که در گذرگاه امپراطوری‌ها واقع شده همخوانی دارد. بر اساس نتایج افکارسنجی‌ها «فیدس» حمایت ۳۰ تا ۴۴ درصد رای‌دهندگان مجارستان را دارد. 

اما اکثریت مطلقی که فیدس در پارلمان از آن برخوردار بوده تنها به دلیل این سیاست‌ها نیست. نظام انتخاباتی خاص و کژحوزه‌بندی شده (gerrymandered) مجارستان باعث شده تا آرای متفرقه و متکثر همگی به تشکیل ابر اکثریت پارلمانی فیدس کمک کنند.

احزاب مخالف برای تغییر این وضعیت تنها چاره شان تشکیل ائتلافی بود  که در گستره آن از لیبرال‌های جهانشهری گرفته تا دست راستی‌ها حضور دارند. 

اما بر اساس نظرسنجی‌ها ائتلاف اپوزیسیون شانه به شانه حزب فیدس اوربان جلو می‌رود و به مدد انتخاب نامزدها در انتخابات اولیه و تغییر ناحیه‌بندی‌ها  در انتخاباتی سالم و منصفانه، برای نخستین بار فرصتی  واقعی برای پیروزی دارد. 

بر اساس نظام جدید انتخاباتی هر حوزه انتخاباتی که یک نماینده دارد به طور متوسط ۶۷ هزار نفر را نمایندگی می‌کند. با کاهش شمار حوزه‌های انتخاباتی، تعداد نواحی انتخاباتی در بوداپست (پایتخت) از ۳۲ به ۱۸ ناحیه کاهش یافت.   

ویکتور اوربان تا کنون سه دوره نخست وزیر بوده . نخستین بار بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲ و دو بار هم در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ پیروز انتخابات مجارستان شد.

اوربان بیش از هر نخست وزیر دیگری در تاریخ مجارستان در این مقام خدمت کرده است. اوضاع نسبت به گذشته تغییر کرده و برای رقبای اوربان حتی بدتر شده است. 

متحدان اوربان اکنون کنترل رسانه‌ها، نشریات و نیز تلویزیون‌های کشور را در دست دارند. کمپین‌هایی که بودجه آن از اموال عمومی مالیات دهندگان است صرف تمجید دولت و تمسخر مخالفان می‌شود و حقوق دگرباشان جنسی معادل با آزار جنسی کودکان به تصویر کشیده می‌شود. 

سال گذشته یک گزارش تحقیقی نشان داد که چندین روزنامه‌نگار و شخصیت‌های عمومی و دستکم یک مخالف سیاسی حدف جاسوسی نرم افزار پگاسوس که توسط دولت اوربان خریداری شده بود قرار گرفته‌اند.

همزمان سایه  اتهام فساد بر سر حلقه نزدیکان اوربان سایه افکنده است. سال‌هاست که مجارستان با اتهام سوءاستفاده از اعتبارات و بودجه تخصیصی اتحادیه اروپا مواجه است.

اوربان کیست و چطور به قدرت رسید؟

ویکتور اوربان سال ۱۹۶۳ در شهر سکش‌فهروار در خانواده ای از طبقه متوسط بدنیا آمد. ویکتور دانش‌آموزی درسخوان بود و حتی به مدت یکسال با  بورسیه تحصیلی در آکسفورد درس خواند. مارس سال ۱۹۸۸ ویکتورجوان دانشجویی بود که در کالجی نزدیک بوداپست درس می‌خواند. آن زمان اوربان هرچه بود دستکم خودکامه‌ای دست راستی به حساب نمی‌آمد. اوربان نخستین طعم شهرت را با سخنرانی در میدان قهرمانان بوداپست و زمانی که رژیم کمونیستی مجارستان در حال فروپاشی بود چشید. ماه مه ۱۹۹۸ و در میان شگفتی همگان حزب اوربان برنده انتخابات شد و به این صورت ویکتور اوربان جوانترین رئیس دولت یک کشور اروپایی در زمان خود شد . 

از سال‌های اولیه دهه ۱۹۹۰ به این سو  ویکتور اوربان  سه مرحله را طی کرده است ابتدا از سیاستمداری لیبرال به محافظه‌کاری ملی‌گرا تغییر کرد، و اینک رهبر پوپولیست راست افراطی است.

سال ۱۹۹۳ اوربان معاون اول حزب فیدس بود و حزب را به راست سوق داد. در نتیجه آن دسته از اعضای حزب که مواضع و تفکرات لیبرال داشتند از جمله گابور فودور ( شیمی‌دان سرشناس مجار) فیدس را ترک و به حزب دیگری پیوستند. اوربان به ریاست حزب رسید و مواضع خود را مستحکم‌تر کرد. 

دولت ائتلافی در آن زمان از ائتلاف یک حزب مستقل راست میانه و حزب فوروم  دموکراتیک مجارستان تشکیل شده بود. اولین دولت اوربان (۱۹۹۸-۲۰۰۲) در دوره‌ای اتفاق افتاد که از نظر سیاسی محافظه‌کار ملی‌گرا بود و سیاسیت‌هایی که عمدتا با اصول لیبرال دموکراسی همخوانی داشت را دنبال می‌کرد.

پس از سال ۲۰۰۲ اما اوربان تغییر کرد. در انتخابات ۲۰۰۲ ائتلاف فیدس و  حزب فوروم  دموکراتیک مجارستان بیشترین کرسی پارلمان را برد، اما یک ائتلاف چپ لیبرال توانست دولت ائتلافی تشکیل دهد و اوربان کنار رفت. در همان زمان اوربان تقلب انتخاباتی و قربانی توطئه رسانه‌های چپ شدن را سر داد. این‌طور بود که فیدس در جایگاه اپوزوسیون  از نظر سیاسی راست ‌تر شد.

در سخنرانی که اوربان سال ۲۰۰۹ در یکی از جلسات حزب پشت درهای بسته انجام داد و بعد به بیرون درز کرد. او خواهان ایجاد «میدان فشار سیاسی مرکزی» در کشور شد که برای چندین دهه آینده زمام امور کشور را در دست داشته باشد. 

رقیب اوربان کیست؟

پیتر مارکی-زای چهره جدید و رقیب اوربان مردی است چند بعدی. پیتر اقتصاددان، بازاریاب، مهندس الکترونیک و دارای مدرک دکتری در رشته تاریخ اقتصاد است. هفت فرزند دارد و خود را مسیحی دست‌راستی توصیف می‌کند و می گوید: «من از نظر اجتماعی محافظه‌کار، از نظر اقتصادی لیبرال و سیاستمداری راست میانه هستم.»

مارکی-‌زای مردی است که به نوشته رسانه‌ها و تحلیلگران شانس کنار زدن ویکتور اوربان را دارد و رقیبی بسیار جدی برای او به حساب می‌آید.

مارکی‌-زای گفته است:

«ما می‌خواهیم فرهنگ جدیدی به کشورمان بیاوریم. فرهنگی که در آن عشق حکمرانی می‌کند. ما تمام کولی‌ها، همه یهودیان،  همه مردم گی، مردمی که معلولیت دارند، هر فرد راست‌گرا یا دست چپی و شهری و روستایی  را با آغوش باز و با عشق  خواهیم پذیرفت. »

شعار اصلی انتخاباتی مارکی-زای مبارزه با فساد در داخل کشور و خارج از مرزهای آن است و روبان کوچک آبی را به عنوان نماد ارتقای مسئولیت‌پذیری به کتش سنجاق می‌کند.

پیتر مارکی-زای چهره جدید و رقیب اوربان در انتخابات ۲۰۲۲ در حال سخنرانی در بوداپست- عکس از خبرگزاری فرانسه

تاثیر سیاست خارجی و سناریوهای پیش رو

جنگ در اوکراین اینک باعث شده تا دولت مجارستان به شکلی سطحی سیاست خارجی خود را با جهت‌گیری غالب در فراسوی اقیانوس تطبیق دهد.  این انتخابات نشان خواهد داد که تا چه اندازه این جهت گیری صادقانه است و یا تغییر خواهد کرد. 

در مورد روابط اتحادیه اروپا و مجارستان  اینک چند سناریو متصور است: 

• پیروزی نزدیک فیدس احتمالا باعث تداوم این تطابق سیاسی سطحی خواهد شد. 

• پیروزی فیدس اما با اختلاف زیاد سبب تقویت سیاست خارجی ویکتور اوربان برای ادامه روابط دوستانه با چین و روسیه و خصمانه با اتحادیه اروپا می شود.

• اگر فیدس با تقلب و تخلف انتخابات را ببرد، وضعیتی بغرنج را برای شرکای مجارستان ایجاد می‌کند: به رسمیت شناختن نتیجه و مرگ اعتبار دموکراتیک اتحادیه اروپا  و یا کنار آمدن با دولتی که در اتحادیه اروپا به رسمیت شناخته نمی شود.

• باخت فیدس ممکن است تلاش برای انقلاب قانون اساسی را به همراه آورد و این خود پیچیدگی‌هایی را برای پذیرش روند حکومت قانون ایجاد می کند.