رئیس سازمان غذا و دارو: ارز دارو داده نشد داروها را با دلار نیمایی وارد کردیم

در حالی که دولت جمهوری اسلامی قرار است در سال ۱۴۰۱ به شرط تأمین زیان‌های ناشی از حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی، سهمیه ارزی واردات نهاده‌های دامی و دارو را قطع کند، اکنون مشخص شده است که این اقدام در دو سال گذشته و بدون اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت انجام شده بود.

بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و داروی ایران روز دوشنبه ۱۵ فروردین در گفتگو با ایسنا گفت که سال گذشته ۲ میلیارد دلار از ارز دارو به جای ۴۲۰۰ تومان با نرخ نیمایی تامین شد و به همین دلیل قیمت دارو افزایش یافته است.

«افزایش قیمت دارو در شش ماهه نخست سال گذشته و به دلیل کاهش ۲ میلیارد دلاری بودجه دارو اعمال شد و مسئولان وقت برای جبران کمبود بودجه، ارز برخی از داروها را به نیمایی تغییر دادند.»

براساس قانون بودجه ۱۴۰۰ از ۸ میلیارد دلار ارز ترجیحی برای ۷ قلم کالا، ۲ میلیارد دلار آن به دارو اختصاص داشت. حال روشن شده است که دولت برخلاف قانون بودجه ارز دارو را در اختیار وزارت بهداشت قرار نداده است و به همین دلیل سطح عمومی قیمت دارو در ایران در سال ‍۱۴۰۰ تا ۳۰ درصد افزایش داشته است. در مورد داروهای خاص و وارداتی افزایش قیمت بسیار بیشتر از این مقدار بوده است و کمترین افزایش در داروهایی است که مواد اولیه آن به صورت کامل در داخل تهیه شده است.

براساس آمار رسمی سازمان غذا و دارو، قیمت دارو در سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ حدود ۷۳ درصد افزایش یافته است. میانگین افزایش قیمت دارو در سال ۱۳۹۹ حدود ۴۳ درصد و در سال گذشته بیش از ۳۰ درصد بوده است.

سازمان غذا و دارو البته مانند سال‌های گذشته تلاش می‌کند مسئولیت افزایش قیمت را از گردن دولت بردارد و ادعا می‌کند قاچاق معکوس دارو سبب افزایش قیمت‌ها شده است.

دارایی در این باره گفت: «سال گذشته قاچاق معکوس دارو به ‌شدت افزایش پیدا کرد. اگرچه اعداد دقیق قاچاق معکوس دارو از کشور جمع‌بندی نشده، اما این ارقام قابل توجه و چشمگیر هستند. البته عوامل نشت دارو به خارج از شبکه به‌ صورت مستمر رصد و به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.»

رئیس سازمان غذا و دارو در حالی که در این مصاحبه به صراحت از حذف ارز ترجیحی دارو در سال ۱۴۰۰ سخن گفته است در ادامه مدعی شده که قرار نیست برای سال ۱۴۰۱ تغییری در اختصاص ارز دارو رخ دهد و «اصلاح ساختار اختصاص ارز» را به گونه‌ای انجام خواهند داد که افزایش قیمت یا کمبود دارو رخ ندهد.

«با اصلاح فرایند تخصیص ارز، قیمت‌گذاری هم اصلاح خواهد شد و تردیدی در این مسئله وجود ندارد. اما تغییر در این فرایند به‌گونه‌ای خواهد بود که افزایش قیمت، متوجه مردم نباشد.»

او در مورد برنامه پیشنهادی سازمان متبوعش گفت که «اصلاح قیمت‌ها با همکاری وزارت بهداشت، سازمان برنامه و بودجه و بیمه‌ها صورت خواهد گرفت و افزایش قیمت‌ دارو برای تولیدکننده انجام می‌شود، اما اختلاف قیمت یارانه (مابه‌التفاوت ارز ترجیحی به ارز نیمایی) به بیمه‌ها پرداخت می‌شود که مردم هنگام خرید دارو با افزایش قیمت مواجه نشوند.»

در هفته گذشته هم بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت و درمان جمهوری اسلامی از حذف ارز ترجیحی برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی خبر داد و گفت:

«ارز ترجیحی برداشته شده و شرکت‌ها دیگر معطل دریافت مواد اولیه با ارز ترجیحی نیستند زیرا پروسه‌ای زمان‌بر بود.»

عین‌اللهی افزود شرکت‌ها دیگر معطل دریافت مواد اولیه با ارز ترجیحی نیستند.

اما روز دوشنبه ۸ فروردین، یک روز پس از اظهارات وزیر بهداشت، محمد هاشمی، سرپرست مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت گفت:

«تاکنون حذف ارز ترجیحی برای تأمین دارو و تجهیزات پزشکی به وزارت بهداشت در بودجه سال ۱۴۰۱ اعلام نشده و کماکان ارز ترجیحی ادامه دارد.»

با صحبت‌های امروز رئیس سازمان غذا و دارو مشخص شده است که صحبت‌های نخست وزیر بهداشت درست‌تر از تکذیبیه روز بعد روابط عمومی این وزارتخانه بوده  و ارز دارو مدت‌ها است که حذف شده است.

پیش از این و در زمان بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱ وقتی زمزمه تامین دارو و تجهیزات پزشکی با قیمت دلار آزاد مطرح شد، بسیاری از کارشناسان در مورد بحران سلامتی در ایران و طبقاتی شدن دارو و درمان به شکلی گسترده‌تر از قبل هشدار دادند.

محمدرضا واعظ مهدوی، رئیس «انجمن اقتصاد سلامت ایران»، در این باره هشدار داده که محاسبات کارشناسی نشان می‌دهد چنانچه ارز مواد اولیه دارویی به قیمت بازار آزاد تامین شود (و حتی به قیمت نیمایی که به همان نرخ بازار آزاد نزدیک است)، قیمت تمام شده دارو حدود سه تا چهار برابر افزایش پیدا می‌کند. «این تازه نرخ اولیه و فوری بعد از توقف کامل ارز ترجیحی است. و این یعنی: باید انتظار داشت که به زودی در ایران «دارو» برای بسیاری از اقشار غیر قابل پرداخت شود.»