قتل شیخ محمد تبریزی در زیرزمین
۶۸ سال بعد از زدن رگ میرزا محمدتقیخان فراهانی در حمام فین کاشان، با شلیک گلولههای اسماعیل قزاق، در زیرزمین خانه شیخ حسنعلی میانجی به قتل رسید و پیکر بیجانش به مقر فرماندهی مخبرالسلطنه منتقل شد و بدون تشریفات در گورستان امامزاده سید حمزه تبریز دفن شد.
به گزارش ایسنا، امروز ۱۷ فروردین، صد و دومین سالگرد قیام شیخ محمد تبریزی ملقب به شیخ محمد خیابانی در سال ۱۲۹۹ است.
شیخ خیابانی همعصر آیتالله سید حسن طباطبایی زواره مشهور به آیتالله مدرس بود. شیخ، نمایندگی مردم تبریز در دومین دوره مجلس شورای ملی را بر عهده داشت و آیتالله از اصفهان، نماینده علماء و مراجع تقلید در این مجلس برای نظارت بر مصوبات و تطبیق آنها با شارع مقدس بود.
علت خیابانی خواندن شیخ محمد، سکونت او در محلهای بزرگ، قدیمی و معروف به نام «خیابان» بود که از دوره افشاریان، صفویان و قاجاریان به این نام شهرت داشته است. اصلیترین و معروفترین گذر این کوی «خیابان» نام داشت که گذری طولانی بود و شخصیتهای مبارزی چون باقرخان، همرزم ستارخان در این خیابان سکونت داشتند.
ستارخانِ تفنگدار و باقرخانِ سنگتراش و تعداد زیادی از مجاهدان آذربایجان، چهار سال قبلتر از شیخ خیابانی در سال ۱۲۹۵ به بهانه تجلیل دولت از جانفشانیها و خدماتشان در مبارزه با استبداد محمدعلی شاه به تهران دعوت شدند، اما مجلس شورای ملی با اشاره میرزا حسن مستوفیالممالک صدراعظم وقت، طی چهل روزی که سردار و سالار ملی در تهران حضور داشتند، به بهانه ترور دو شخصیت تاثیرگذار انقلاب مشروطه، آیتالله سیدعبدالله بهبهانی و میرزا علیمحمدخان تربیت، قانون خلع سلاح مبارزان غیرنظامی را به تصویب رساند و دولت مشروطهچی نیز به سرعت شروع به خلع سلاح مجاهدان غیرنظامی از جمله مجاهدان تبریزی به خصوص شخص ستارخان و باقرخان کرد اما با مقاومت آنان، باغ اتابک، استراحتگاه مجاهدان آذربایجان به قتلگاه آنان تبدیل شد.
محمد کیست
محمد در سال ۱۲۵۹ از وصلت حاج عبدالحمید و رقیه سلطان در منطقه خامنه از توابع شهرستان شبستر به دنیا آمد. پدرش در شهر پتروفسکی، پایتخت جمهوری داغستان تجارتخانه داشت.
او با پایان مکتبخانه به همراه پدر به پتروفسکی رفت و در دُکان او مشغول کار شد اما محمد علاقه چندانی به تجارت نداشت به همین دلیل بیش از چند ماه نتوانست پدر را همراهی کند و به تبریز برگشت.
محمد مدتی بعد در حوزه علمیه طالبیه تبریز مشغول خواندن دروس فقه و اصول و هیات و نجوم زیر نظر میرزا سید ابوالحسن آقا انگجی و منجمِ معروف، میرزا عبدالعلی شد. محمد، فقه و اصول را تا سطح اجتهاد نزد آیتالله انگجی خواند.
او همزمان با آموختن دروس علوم دینی، کتب حکمت، تاریخ، ادبیات و طبیعیات را نزد دیگر اساتید مُبرز تبریزی آموخت.
شیخ خیابانی دو بار ازدواج کرد که حاصل این ازدواجها چهار پسر و دو دختر به نامهای محمود، حسن، هاشم، محمد، فاطمه و ربابه بود.
آیتالله سید حسین خامنهای مشهور به سید حسین پیشنماز، از علمای مشهور تبریز که در مسجد جامع شهر پیشنماز بود با محمد جوان آشنا شد و همین آشنایی زمینه ازدواج اول محمد با خیرالنساء، دختر این فقیه تبریزی را به وجود آورد. بعد از این وصلت، خیابانی هرازگاهی در مسجد جامع تبریز به جای پدر زن، نماز جماعت خواند و این کار موجب مشهورتر شدنش شد.
شیخ جوان، مدتی هم پیشنماز مسجد کریمخان در چهارراه منصور تبریز بود.
ازدواج دوم شیخ محمد خیابانی با خانم آغا نیکپندار، دخترعمویش بود.
درخشش شیخ
شیخ خیابانی پس از صدور دستور محمدعلی شاه قاجار در تاریخ دوم تیر ۱۲۸۷ مبنی بر به توپ بستن ساختمان مجلس شورای ملی و اجرای این فرمان به دست نظامیان بریگارد قزاق روس به فرماندهی کلنل ولادیمیر لیاخوف و کشته، دستگیر و تبعید مشروطهخواهان انقلابی، به صف آزادیخواهان مشروطهچی تبریز پیوست.
پس از این واقعه تلخ، مشروطهخواهان فراری در شهرهای مختلف از جمله گیلان، اصفهان و تبریز قوای از دست رفته خود را بازسازی کردند و با غلبه بر قشون حکومت مرکزی، عزم تهران کردند و پایتخت را از وجود محمدعلی شاه و کارگزارانش پاک کردند و زمینه تشکل دومین دوره مجلس شورای ملی را به وجود آوردند.
شیخ محمد خیابانی نیز در سن ۲۹ سالگی به نمایندگی از طرف مردم تبریز در تاریخ ۲۴ آبان ۱۲۸۸ راهی مجلس دوم شد. او در این مجلس به عنوان لیدر و رهبر معنوی حزب دمکرات، نقش موثر و برجستهای در همراه کردن نمایندگان مستقل علیه خوشرقصیهای صدراعظم وقت و اولتیماتوم روسیه یافت.
شیخ محمد خیابانی در جمع گروهی از نمایندگان دوره دوم مجلس شورای ملی-ردیف اول، نفر دوم از چپمنبع خبر: ایسنا
اخبار مرتبط: قتل شیخ محمد تبریزی در زیرزمین
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران