ولادیمیر ژیرینوفسکی، سیاستمدار ناسیونالیست و آتشین‌مزاج روس، در ۷۵ سالگی درگذشت

ولادیمیر ژیرینوفسکی، نماینده ناسیونالیست و آتشین‌مزاج پارلمان روسیه که صعود او در صحنه سیاست در اوایل دهه نود میلادی غرب را به شدت نگران و شکنندگی دمکراسی در سال‌های پس از سقوط اتحاد شوروی را نمایان می‌کرد، در ۷۵ سالگی درگذشت.

رئیس دومای دولتی، مجلس سفلای پارلمان روسیه، گفت: آقای ژیرینوفسکی پس از «یک بیماری طولانی و شدید» درگذشت. او از اوایل فوریه به دلیل ابتلا به کووید-۱۹ و ذات‌الریه در بیمارستانی در مسکو بستری شده بود.

ولادیمیر ژیرینوفسکی به دلیل اظهارنظرهای بیگانه‌هراسی و رفتار غیرمعمول از جمله درگیری فیزیکی در جلسات پارلمان و برنامه‌های تلویزیونی یکی از چهره‌های سرشناس سیاست روسیه طی سه دهه اخیر بود.

حزب لیبرال دمکراتیک روسیه به رهبری او که سیاست‌هایش با نام آن هیچ تشابهی نداشت، در اولین انتخابات پارلمان روسیه پس از سقوط اتحاد شوروی که در سال ۱۹۹۳ برگزار شد بیشترین آرا را به دست آورد و ژیرینوفسکی از آن زمان تا لحظه مرگ، به مدت سه دهه عضو دومای روسیه بود.

او در پنج انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شد ولی میزان آرای او هیچگاه به ده درصد نرسید. اظهارنظرهای تند و تحریک‌آمیز او در نخستین سال‌های حضور در عرصه سیاست نگرانی و هراس فراوانی ایجاد می‌کرد ولی به مرور زمان که روسیه به نحوه رفتار و گفتار ژیرینوفسکی عادت کرد کسی سخنان او را جدی نمی‌گرفت.

او از سال‌ها پیش نفوذ سیاسی واقعی خود را از دست داد و به یکی از مهره‌های «اپوزیسیون درون سیستم» بدل شد که ولادیمیر پوتین از آن برای دادن رنگ و بوی تکثرگرایی و دمکراسی به نظام حاکم بر روسیه استفاده می‌کرد.

ولادیمیر ژیرینوفسکی (راست) همراه با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه

ژیرینوفسکی در فضای متلاطم پس از سقوط اتحاد شوروی و با تکیه بر نارضایتی گسترده مردم روسیه از شرایط سیاسی و اقتصادی کشور به یک بازیگر مهم سیاسی بدل شد و توانست حمایت بسیاری از مردم را که با سیاست‌های بازار آزاد بوریس یلتسین مخالف بودند، جلب کند.

او در برنامه سیاسی خود هیچ راه حل واقعی برای بحران دهه نود میلادی ارائه نمی‌داد. در یکی از کارزارهای انتخاباتی آن دوره شعار اصلی او کاهش قیمت ودکا، دفاع از حقوق روس‌تباران در داخل و خارج از کشور و الحاق تمامی قلمرو دوران امپراطوری به خاک فدراسیون روسیه بود.

او حتی تهدید کرد که علیه دشمنان روسیه از سلاح اتمی استفاده خواهد کرد و غرب را مسئول تمامی نابسامانی‌های روسیه معرفی می‌کرد.

صاحبنظران در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۹۹۶ میلادی، ژیرینوفسکی را یک رقیب و چالش جدی برای بوریس یلتسین تلقی می‌کردند اما تحت تاثیر رفتار خشن و بی‌نزاکت او به مرور ستاره اقبالش افول کرد.

در انتخابات پارلمانی سال بعد میزان آرا حزب او به حدود ۱۱ درصد کاهش یافت که در آن زمان نصف آرا حزب کمونیست روسیه بود.

با افزایش قدرت ولادیمیر پوتین در اواخر دهه نود میلادی، ولادیمیر ژیرینوفسکی به حاشیه رفت و به یک چهره سرگرم‌کننده میزگردهای تلویزیونی بدل شد.

حزب لیبرال دمکراتیک روسیه به رهبری ژیرینوفسکی در دو دهه اخیر به ندرت کنترل کامل ولادیمیر پوتین بر قدرت سیاسی را به چالش کشیده است. کارشناسان سیاسی می‌گویند کاخ کرملین در مواردی از ژیرینوفسکی و حزب او به عنوان خوکچه آزمایشگاهی استفاده کرده و سیاست‌هایی که نمی‌خواست با مسئولیت دولت مطرح شوند از زبان آن‌ها اعلام می‌کرد.

در آستانه تهاجم نظامی روسیه به اوکراین، ژیرینوفسکی شعارهایی نظیر تجزیه اوکراین را مطرح کرد که در عمل مشخص شد با دیدگاه‌های رهبر روسیه تفاوت چندانی ندارد. او حتی در یک سخنرانی آتشین در جلسه دومای روسیه پیش‌بینی کرد حمله به اوکراین روز سوم اسفند (دو روز قبل از وقوع آن) اتفاق خواهد افتاد.

ولادیمیر ژیرینوفسکی در سال ۱۹۴۶ در جمهوری قزاقستان متولد شد. پدرش یک یهودی اوکراینی و مادرش روس بود. او در ۱۸ سالگی نام خانوادگی همسر اول مادرش را برگزید.

بر اساس گزارش سایت اروپای آزاد- رادیو آزادی/ش.ر/ک.ر