«۱۸ تحت تعقیب»؛ روایتی طنز و واقعی در دل انتفاضه اول فلسطین

به گزارش خبرگزاری مهر؛ «۱۸ تحت تعقیب» یک فیلم مستند انیمیشن فلسطینی محصول ۲۰۱۴ است. این فیلم برتلاش فلسطینی‌ها در بیت ساحور برای راه‌اندازی یک صنعت کوچک لبنیاتی در طول انتفاضه اول متمرکز است. برای این کار فلسطینی‌ها باید یک گله شامل ۱۸ گاو شیری را به صورت مخفی از نیروهای امنیتی اسراییل عبور دهند زیرا لبنیات از سوی رژیم صهیونیستی به عنوان یک تهدید تلقی شده است.

این فیلم ترکیبی است از مصاحبه‌های مستند با آنهایی که درگیر این رویداد بودند، فیلم‌های آرشیوی، نقاشی و طراحی از صحنه‌ها، انیمیشن سیاه و سفید استاپ موشنی و اجرای برخی صحنه‌ها. این فیلم توسط عامر شوملی کارگردان و هنرمند هنرهای تجسمی فلسطینی و پل کوان فیلمساز کانادایی ساخته شده است.

«۱۸ تحت تعقیب» فیلم نماینده فلسطین در بخش بهترین فیلم خارجی زبان اسکار ۸۸ بود، هرچند از رسیدن به فهرست نامزدهای اسکار بازماند.

ماجرای فیلم به یک رویداد واقعی برمی‌گردد. در دهه ۱۹۸۰ ساکنان بیت ساحور برای تحریم کالاهای اسراییلی و برای خودکفایی بیشتر، مجموعه‌ای لبنی تشکیل می‌دهند تا بتوانند خرید شیر از اسراییل را متوقف کنند. آنها گاوهایی را در یک مناقصه آزاد از یک کیبوتسک خریدند و شروع به یادگیری نحوه مراقبت از حیوانات کردند و حتی یک نفر را برای یادگیری صنعت لبنی به آمریکا فرستادند. اما این گله به عنوان تهدید برای امنیت ملی دولت صهیونیستی اعلام شد و اسراییل در تلاش توقیف گاوها برآمد و فلسطینی‌ها محبور شدند تا راه‌هایی برای پنهان نگه داشتن آنها بیابند.

داستان این فیلم از دیدگاه گاوهایی به نام ریکوا، روث، لولا و گلدی که در سکانس‌های انیمیشن به نحو خنده‌داری ظاهر می‌شوند روایت می‌شود. سازندگان فیلم قصد داشتند حس و حال کتاب‌های مصور را حفظ کنند و حتی بخش‌های مصاحبه مستند را از زاویه‌ای انجام دادند که این تداوم حفظ شود.

شوملی از این ترفند به عنوان راهی برای خنده به مثابه راه نافرمانی بدون خشونت یاد کرده است.

این کارگردان فلسطینی که متولد ۱۹۸۱ است گفته کودکی‌اش بیشتر در یک اردوگاه پناهندگان فلسطینی در سوریه سپری شده و او بیشتر از هر کاری به خواندن کتاب‌های مصور می‌پرداخت که یکی از آنها درباره همین موضوع بود. سال‌ها بعد وی قصد کرد فیلم کوتاهی در این باره بسازد و بعد ایده ساخت مستند بلند مطرح شد و او برای جذب نیروی کمکی به کانادا رفت و با پل کوان مستندساز کهنه‌کار مونترالی وارد مذاکره شد. ساخت این پروژه در نهایت ۵ سال به طول انجامید و این فرایند طولانی به دلیل ساخت انیمیشن و این واقعیت که کارگردان فلسطینی و کانادایی هزاران مایل از هم فاصله داشتند طی شد.

این فیلم نخستین بار در جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو در سال ۲۰۱۴ اکران شد و در رام‌الله برای جمعیت زیادی به نمایش درآمد. جشنواره فیلم ابوظبی نیز به این فیلم جایزه بهترین مستند جهان عرب را داد و در جشنواره کارتاژ نیز جایزه بهترین فیلم مستند به این فیلم اهدا شد.

عامر شوملی نتوانست در اکران فیلم در جشنواره بین‌المللی فیلم دیده‌بان حقوق بشر در نیویورک شرکت کند زیرا دولت صهیونیستی مانع ورود او به عنوان تهدیدی امنیتی به بیت‌المقدس شد و او نتوانست ویزای آمریکا را دریافت کند.

هالیوود ریپورتر در نقد فیلم از آن به عنوان ترکیبی تحسین برانگیز از مستند، انیمیشن استاپ موشن و بازسازی یاد کرده که روایت طنز غیرمنتظره‌ای از تجربه یک شهر در انتفاضه اول را تصویر کرده است.

سایت راجر ایبرت هم می‌نویسد: این فیلم طنز ابزورد همان طور که ناگزیر است، جای خود را به تراژدی مرگ انسان و حیوان می‌دهد و سربازان اسراییلی با در دست داشتن تصویر گاوها درِ تک تک خانه‌ها را می‌زنند تا نشانی از آنها بیابند.