عاشقانه ساسانی در قفس انداخته شد!

عاشقانه ساسانی در قفس انداخته شد!
ایسنا

یک فعال میراث فرهنگی از فنس‌کشی و دیوارچینی در حریم درجه یک سنگ‌نگاره ساسانی «تنگ قندیل» خبر داد و آن را «نقض قانون» دانست. به گفته برخی باستان‌شناسان این نقش‌برجسته، صحنه‌ای از ازدواج بهرام دوم ساسانی با شهبانوی ایرانی را روایت می‌کند.

به گزارش ایسنا، سنگ‌نگاره «تنگ قندیل» در نزدیکی روستایی به همین نام از بخش چنارشاهیجان، توابع شهر کازرون در استان فارس واقع شده است. نقش‌برجسته در اندازه دو متر و ۸۰ سانتی‌متر در دو متر و ۱۰ سانتی‌متر روی تخته سنگی درون دره‌ای پهن و در نزدیکی بستر رودخانه‌ای فصلی تراشیده شده است.

در این نگاره دو مرد و یک زن دیده می‌شوند، فرد میانی یا همان شاهنشاه روی یک پای خود تکیه داده و دست چپ خود را روی شمشیر گذاشته و در حال گرفتن گُل از بانویی است. پوشاک او به‌ گونه‌ای‌ بالاتنه چسبان با یک شنل آویزان و شلوار گشاد چین‌دار است. در روبه‌روی او و سمت چپ، زنی ایستاده و روی پای چپ خود تکیه داده و با دست راست به پادشاه گلی را پیشکش می‌کند. او قبایی بلند بر تن دارد که تا زمین ادامه پیدا کرده است. پشت سر پادشاه و سمت راست نگاره، فردی حلقه‌ قدرت را در دست راست خود گرفته و دست چپ خود را روی شمشیر قرار داده است.

درباره نقش حجاری‌شده بر این تخته سنگ، باستان‌شناسان نظرات مختلفی دارند، از جمله این‌که برخی، پادشاه را نرسی (شاه ساسانی) و زن را آذرناهید مادر پادشاه می‌دانند و یا این‌که نگاره زن و مرد را به شاپور یکم و آذر آناهیتا (آذرآناهید) ‌ نسبت می‌دهند و برخی دیگر این سه نگاره را به ترتیب بهرام سوم جانشین شاه، بهرام دوم شاه ساسانی و همسرش شاپوردُختک می‌دانند که به هر روی، از نظر باستان‌شناسان یکی از زیباترین و ارزشمندترین سنگ‌نگاره‌های ساسانیان به شمار می‌آید، طوری که از آن به دردانه سنگ‌نگاره‌های ساسانی تعبیر شده است.

سیاوش آریا، کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی که اخیرا بازدیدی از این سنگ‌نگاره داشته است، به ایسنا می‌گوید: در نوروز که همراه چند خانواده برای دیدن این سنگ‌نگاره رفته بودیم با این حصار و در بسته آن روبه‌رو شدیم! میراث فرهنگی نه تنها با فنس‌کشی و دیوارچینی در حریم این اثر تخلف کرده است که در نوروز، درست زمانی که مسافران و گردشگران فراوانی از آثار تاریخی بازدید می‌کنند، حصار کشیده‌شده را قفل کرده و بسته بود.

او دربارۀ به حصار کشیدن این اثر ساسانی، ‌ توضیح می‌دهد: ادارۀ کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس پاییز سال ۱۳۹۹ خورشیدی در محوطۀ باستانی «تنگِ قَندیل» کازرون و برای پاسداری و حفاظت بهتر از سنگ‌نگارۀ ساسانی بهرام دوم، دست به دیوارچینی و فنس‌کشی در حریم درجه یک و با فاصله‌ای بسیار نزدیک با یادگار ساسانیان زده و آن را محدود و محصور کرده است که این روش کار، اَفزون بر آن که مورد اعتراض کارشناسان و کُنشگران میراث فرهنگی قرار گرفته، نقضِ قانون‌های میراث فرهنگی به شمار می‌آید.

این کنشگر میراث فرهنگی معتقد است‌: میراث فرهنگی با این اقدام حریم یادمان ملی را خَدشه دار کرده است و این کار با روح قانون میراث فرهنگی و منشورهای فراملی (بین‌المللی) حفاظت و مرمت آثار و قانون حریم و عرصۀ آثار تاریخی، ناهَمسان و ناسازگار بوده و تخلف به شمار می‌آید.

آریا یادآور می‌شود: برای روشن شدن داستان و چرایی انجام این مداخله‌ها در یک اثر تاریخی، همان سال ۱۳۹۹ به ادارۀ کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رفته و با مسوول حرایم میراث فرهنگی استان گفت‌وگو کرده و اعتراض خود را بیان کردم، ولی با شگفتی فراوان، دریافتم که خود مسؤول حرایم میراث فرهنگی جانمایی و دیوارکشی را انجام داده و طرح را به اجرا گذاشته است و کارمندان پایگاه جهانی بیشاپور نیز طرح را به پایان رسانده‌اند. همچنین زمانی که از مسؤول حرایم میراث فرهنگی استان پرسیدم آیا این طرح در شورای فنی اداره میراث فرهنگی مطرح شده و پروانه (مجوز) کار را دارد و این کار حریم یادمان ملی را خدشه‌دار کرده و تخلف به شمار می‌آید، پاسخ گرفتم که «این‌گونه کارها نیاز به مطرح شدن در شورای فنی و پروانه کار ندارد و از دید ما طرح خوب و درست است و هیچ ایرادی ندارد و اگر اعتراضی دارید بروید و با معاونت میراث فرهنگی در میان بگذارید»، شوربختانه این گونه پاسخ‌گویی‌های یک سویه با چنین ادبیات و شیوه‌ای در بخش‌های گوناگون اداری کشور رواج داشته و دارد و به یک رویه عادی از سوی برخی از کارمندان و مسؤولان دولتی تبدیل شده است.

این پژوهشگر میراث فرهنگی همچنین به نظر باستان‌شناسان درباره حصارکشی این سنگ‌نگاره ساسانی رجوع می‌کند که چنین گفته‌اند: «فنس‌کشی و دیوارچینی باید بسیار ساده باشد و در صورت مخالفت سازمان یونسکو با طرح آن در آینده، باید بی‌درنگ برچیده شود. نه این‌که، با سنگ و سیمان و میله‌های بالاتر از ارتفاع سنگ‌نگاره، حصارکشی کنند. با این روش کاری، هویت محیطی و چشم‌انداز (منظر) آن به شدت به‌هم خورده است. در حریم آثار باید دست‌کم تا فاصلۀ ۱۰۰ متری، آن هم به شیوه نرده‌کشی آهنی حصارکشی کرد، آن‌هم نه تا این اندازه نزدیک.»

منبع خبر: ایسنا

اخبار مرتبط: عکس| صحنه ازدواج تاریخی که از دید مردم خارج شد