در روزهای اخیر خبر درگذشت مهدی صالحی قلعه‌شاهرخی، از زندانیان اعتراضات دی‌ماه ۹۶ در بیمارستانی در شهر اصفهان منتشر شد و منابع مختلف خبری و حقوق بشری اعلام کردند که او در اثر "ترزیق داروی اشتباه" چندین ماه در اغما به سر می‌برده و در روز پنجشنبه ۲۵ فروردین درگذشته است.

سازمان زندان‌های ایران نیز مرگ آقای صالحی را تایید کرده اما هرگونه سهل‌انگاری در مرگ او را "فضاسازی رسانه‌های معاند" خوانده و گفته علت مرگ آقای صالحی "بعد از دریافت نظریه پزشکی قانونی اعلام خواهد شد".

محل درگذشت آقای صالحی همچنان نامشخص است، سازمان زندان‌های ایران می‌گوید که او در بیمارستان فوت کرده اما خانواده و فعالان حقوق‌بشر می‌گویند که این زندانی سیاسی در زندان جان باخته است.

این در حالیست که سازمان عفو بین‌الملل در کمتر از یک هفته پیش، در گزارشی تحقیقی اعلام کرد در یک دهه گذشته ۹۴ نفر در ایران بر اثر "ممانعت عامدانه از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی کافی" جان خود را از دست داده‌اند.

مهدی صالحی قلعه‌شاهرخی کیست؟

آقای صالحی متولد ۱۳۶۲ خورشیدی بوده و ساکن شهرستان یزدانشهر در ۴ کیلومتری شهر نجف‌آباد در استان اصفهان بود.

ساکنان یزدانشهر را اکثرا طوایف مختلفی از قوم بختیاری تشکیل می‌دهند و در برخی عکس‌های منتشر شده از آقای صالحی او لباس محلی بختیاری بر تن داشته.

مهدی صالحی قلعه شاهرخی در زمان مرگ ۳۹ سال سن داشته و رسانه‌ها شغل او را بنگاه‌دار نوشته و گفته‌اند که متاهل بوده و یک دختر ۹ ساله داشته.

باوجود اینکه حکم دادگاه او برای شرکت در اعتراض‌های دی‌ماه ۱۳۹۶ صادر شده، اما اولین بار در ۱۲ آبان ۱۳۹۸ یعنی حدود ۲۰ ماه پس از اعتراضات سراسری ۹۶ بازداشت شد.

یک سال پس از بازداشت آقای صالحی قلعه شاهرخی به اتهام "محاربه از طریق به کار بردن و کشیدن سلاح گرم به منظور ایجاد رعب و وحشت در ملاء عام به قصد سلب امنیت اجتماع و اقدام به تیراندازی" به ۱ بار اعدام و به اتهام "بغی از طریق استفاده از سلاح از نوع جنگی (کلاشینکف) در اغتشاشات در برابر نظام" به ۱ بار اعدام و به اتهام "افساد فی الارض از طریق اجتماع به قصد بر هم زدن امنیت عمومی و هدایت اغتشاشگران" به ۵ سال حبس تعزیری از طرف شعبه یکم اجرای احکام خمینی‌شهر محکوم شد.

مهدی صالحی در جریان دفاعیات دادگاه، هرگونه حضور در اعتراضات دی‌ماه ۹۶ را تکذیب کرده بود.

مهدی صالحی گفته بود در جریان اعتراضات آن روزها در خمینی‌شهر اصفهان پدر یکی از کشته‌شدگان به نام اصغر هارون‌الرشیدی که از دوستان آقای صالحی بوده در تماسی تلفنی، نگرانی خود را از سلامت فرزندش عنوان می‌کند و او برای یافتن دوستش به محل اعتراضات می‌رود و شاهد زخمی شدنش از ناحیه کمر می‌شود و زمانی که قصد کمک و جابه‌جایی آقای هارون‌الرشیدی را داشته با گلوله ساچمه ای از ناحیه سر زخمی می‌شود.

پس از آن خانواده اصغر هارون‌الرشیدی از عوامل بسیج، سپاه و نیروی انتظامی به دلیل کشتن فرزندشان شکایت کردند، اما پس از مدتی تعدادی از دوستان آقای هارون‌الرشیدی از جمله مهدی صالحی قلعه شاهرخی بازداشت می‌شوند.

دادگاه انقلاب در ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ مهدی صالحی قلعه‌شاهرخی را به دو بار اعدام و پنج سال زندان محکوم می‌کند. او در زندان مرکزی دستگرد اصفهان بوده است.

در ایام زندان برای او پرونده جدیدی گشوده می‌شود اما دادگاه به دلیل حکم اعدامی که پیشتر داشته، پرونده جدید را مختومه می‌کند.

علت مرگ مهدی صالحی چه بوده است؟

براساس خبرهای منتشر شده آقای صالحی احتمالا در روز پنجشنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۱ و به گفته حکومت ایران در بیمارستان الزهرای شهر اصفهان جان‌باخته است.

سازمان زندان‌های ایران گفته است که او در ۲۱ دی‌ماه ۱۴۰۰ "با اظهار تالم و بیحالی و سرگیجه به بهداری مرکزی زندان مراجعه کرده" و پس از معاینه توسط پزشک زندان به بیمارستانی در شهر اصفهان منتقل می‌شود.

با این حال برخی نزدیکان آقای صالحی به رسانه‌ها گفته بودند که او "به دلیل عارضه‌ای که در کمر داشت د‌ر زندان دارو مصرف می‌کرد و پس از آخرین مراجعه به بهداری، با تزریق داروی اشتباه دچار سکته مغزی شد و به اغما" رفته بود.

هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران هم نوشته که "برخی از هم‌بندان او اظهار کردند دلیل فوت، ناشی از عملکرد بهداری زندان بوده" است.

در طول مدت یک سال نگهداری مهدی صالحی در بیمارستان، از او تحت تدابیر امنیتی مراقبت می‌شد و "با پابند به تخت بسته شده بود و به همسرش نیز تنها دفعات محدودی اجازه ملاقات با او داده شد."

گزارش شده که او تا حدود ۱۰ روز گذشته "از کما بیرون آمده بود و شرایط جسمی‌اش رو به بهبودی" بود تا اینکه پنجشنبه هفته گذشته خبر فوت وی به خانواده‌اش از طریق تلفن اعلام می‌شود.

سازمان زندان‌های ایران پس از فوت آقای صالحی در اطلاعیه‌ای نوشت: "موضوع علت تامه فوت در دست بررسی است و بعد از دریافت نظریه پزشکی قانونی نتیجه اعلام خواهد شد".

هرانا نوشته که "پیگیری‌های مکرر خانواده جهت تحویل گرفتن پیکر مهدی بی‌نتیجه ماند و ... ماموران فقط یک ساعت قبل یعنی حدود ساعت ۵ صبح برنامه دفن پیکر را به خانواده ما اطلاع دادند و همزمان با تهدید جهت عدم اطلاع‌رسانی در خصوص برنامه دفن، برادر دیگر مهدی را نیز به عنوان تضمین تا پایان خاکسپاری در بازداشت نگهداشتند".

مهدی صالحی روز جمعه در میان تدابیر شدید امنیتی، با حضور چند نیروی امنیتی و سرباز وظیفه در یزدانشهر به خاک سپرده شد.

یک عضو خانواده مهدی صالحی به هرانا گفت نیروهای امنیتی از آنها تعهد گرفته‌اند که برای فرزندشان سنگ قبر نصب نکنند.

یک منبع نزدیک به خانواده آقای صالحی هم به سازمان حقوق بشر ایران گفته آنها همچنان دلیل مرگ پرابهام عضو خانواده خود را نمی‌دانند و "قصد دارند شکایت کنند" و گفته‌اند در زمان انتقال سال گذشته آقای صالحی به بیمارستان، به آنها گفته بودند به او داروی اشتباهی تزریق شده.

مرگ‌های مشکوک زندانیان در زندان‌های ایران

سازمان عفو بین‌الملل هفته گذشته نتایج یک گزارش تحقیقی خود در خصوص مرگ‌های زندانیان در زندان‌های ایران از ژانویه ۲۰۱۰ را منتشر کرد.

در این گزارش آمده که در طول دوره زمانی تحقیق شده ۹۴ نفر در ایران بر اثر "ممانعت عامدانه از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی کافی" جان خود را از دست داده‌اند.

با این حال سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید: "۹۶ پرونده بررسی شده جامع نبوده و دربرگیرنده‌ی تمام نمونه‌های مرگ‌ بر اثر محرومیت از مراقبت‌های پزشکی در زندان‌ها نیستند زیرا آمار واقعی‌ چنین مرگ‌‌هایی احتمالا بسیار بیشتر از این‌هاست".

دیانا الطحاوی، معاون دفتر خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بین‌الملل در این خصوص گفته: "بی‌اعتنایی وحشتناک مقامات ایران به جان انسان‌ها عملا زندان‌های ایران را به اتاق انتظار مرگ برای زندانیان بیمار تبدیل کرده" و "مرگ‌های رخ داده در زندان که نتیجه‌ی محرومیت عمدی از مراقبت‌های پزشکی‌اند، سلب خودسرانه حق حیات محسوب می‌شوند، که در قوانین بین‌المللی یکی از موارد نقض شدید حقوق بشر است".

به گفته خانم الطحاوی "چنانچه افراد مسئول، قصد کشتن زندانی را داشته‌اند و یا با درجه قابل توجهی از اطمینان می‌دانسته‌اند که مرگ پیامد بدیهی اعمال غیرقانونی آن‌ها خواهد بود و با این وجود به رفتار خود ادامه داده‌اند، مرگ‌ زندانی، اعدام فراقضایی نیز محسوب می‌شود، که یک جرم بین‌المللی است."

جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران نیز در جدیدترین گزارش خود که بهمن‌ ۱۴۰۰ منتشر شد از مرگ مشکوک تعدادی از زندانیان، از جمله شاهین ناصری شاهد شکنجه نوید افکاری، و امیرحسین حاتمی، ابراز نگرانی کرده بود.

در روزهای اخیر خبر درگذشت مهدی صالحی قلعه‌شاهرخی، از زندانیان اعتراضات دی‌ماه ۹۶ در بیمارستانی در شهر اصفهان منتشر شد و منابع مختلف خبری و حقوق بشری اعلام کردند که او در اثر "ترزیق داروی اشتباه" چندین ماه در اغما به سر می‌برده و در روز پنجشنبه ۲۵ فروردین درگذشته است.

سازمان زندان‌های ایران نیز مرگ آقای صالحی را تایید کرده اما هرگونه سهل‌انگاری در مرگ او را "فضاسازی رسانه‌های معاند" خوانده و گفته علت مرگ آقای صالحی "بعد از دریافت نظریه پزشکی قانونی اعلام خواهد شد".

محل درگذشت آقای صالحی همچنان نامشخص است، سازمان زندان‌های ایران می‌گوید که او در بیمارستان فوت کرده اما خانواده و فعالان حقوق‌بشر می‌گویند که این زندانی سیاسی در زندان جان باخته است.

این در حالیست که سازمان عفو بین‌الملل در کمتر از یک هفته پیش، در گزارشی تحقیقی اعلام کرد در یک دهه گذشته ۹۴ نفر در ایران بر اثر "ممانعت عامدانه از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی کافی" جان خود را از دست داده‌اند.

مهدی صالحی قلعه‌شاهرخی کیست؟

آقای صالحی متولد ۱۳۶۲ خورشیدی بوده و ساکن شهرستان یزدانشهر در ۴ کیلومتری شهر نجف‌آباد در استان اصفهان بود.

ساکنان یزدانشهر را اکثرا طوایف مختلفی از قوم بختیاری تشکیل می‌دهند و در برخی عکس‌های منتشر شده از آقای صالحی او لباس محلی بختیاری بر تن داشته.

مهدی صالحی قلعه شاهرخی در زمان مرگ ۳۹ سال سن داشته و رسانه‌ها شغل او را بنگاه‌دار نوشته و گفته‌اند که متاهل بوده و یک دختر ۹ ساله داشته.

باوجود اینکه حکم دادگاه او برای شرکت در اعتراض‌های دی‌ماه ۱۳۹۶ صادر شده، اما اولین بار در ۱۲ آبان ۱۳۹۸ یعنی حدود ۲۰ ماه پس از اعتراضات سراسری ۹۶ بازداشت شد.

یک سال پس از بازداشت آقای صالحی قلعه شاهرخی به اتهام "محاربه از طریق به کار بردن و کشیدن سلاح گرم به منظور ایجاد رعب و وحشت در ملاء عام به قصد سلب امنیت اجتماع و اقدام به تیراندازی" به ۱ بار اعدام و به اتهام "بغی از طریق استفاده از سلاح از نوع جنگی (کلاشینکف) در اغتشاشات در برابر نظام" به ۱ بار اعدام و به اتهام "افساد فی الارض از طریق اجتماع به قصد بر هم زدن امنیت عمومی و هدایت اغتشاشگران" به ۵ سال حبس تعزیری از طرف شعبه یکم اجرای احکام خمینی‌شهر محکوم شد.

مهدی صالحی در جریان دفاعیات دادگاه، هرگونه حضور در اعتراضات دی‌ماه ۹۶ را تکذیب کرده بود.

مهدی صالحی گفته بود در جریان اعتراضات آن روزها در خمینی‌شهر اصفهان پدر یکی از کشته‌شدگان به نام اصغر هارون‌الرشیدی که از دوستان آقای صالحی بوده در تماسی تلفنی، نگرانی خود را از سلامت فرزندش عنوان می‌کند و او برای یافتن دوستش به محل اعتراضات می‌رود و شاهد زخمی شدنش از ناحیه کمر می‌شود و زمانی که قصد کمک و جابه‌جایی آقای هارون‌الرشیدی را داشته با گلوله ساچمه ای از ناحیه سر زخمی می‌شود.

پس از آن خانواده اصغر هارون‌الرشیدی از عوامل بسیج، سپاه و نیروی انتظامی به دلیل کشتن فرزندشان شکایت کردند، اما پس از مدتی تعدادی از دوستان آقای هارون‌الرشیدی از جمله مهدی صالحی قلعه شاهرخی بازداشت می‌شوند.

دادگاه انقلاب در ۱۹ بهمن ۱۳۹۸ مهدی صالحی قلعه‌شاهرخی را به دو بار اعدام و پنج سال زندان محکوم می‌کند. او در زندان مرکزی دستگرد اصفهان بوده است.

در ایام زندان برای او پرونده جدیدی گشوده می‌شود اما دادگاه به دلیل حکم اعدامی که پیشتر داشته، پرونده جدید را مختومه می‌کند.

علت مرگ مهدی صالحی چه بوده است؟

براساس خبرهای منتشر شده آقای صالحی احتمالا در روز پنجشنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۱ و به گفته حکومت ایران در بیمارستان الزهرای شهر اصفهان جان‌باخته است.

سازمان زندان‌های ایران گفته است که او در ۲۱ دی‌ماه ۱۴۰۰ "با اظهار تالم و بیحالی و سرگیجه به بهداری مرکزی زندان مراجعه کرده" و پس از معاینه توسط پزشک زندان به بیمارستانی در شهر اصفهان منتقل می‌شود.

با این حال برخی نزدیکان آقای صالحی به رسانه‌ها گفته بودند که او "به دلیل عارضه‌ای که در کمر داشت د‌ر زندان دارو مصرف می‌کرد و پس از آخرین مراجعه به بهداری، با تزریق داروی اشتباه دچار سکته مغزی شد و به اغما" رفته بود.

هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران هم نوشته که "برخی از هم‌بندان او اظهار کردند دلیل فوت، ناشی از عملکرد بهداری زندان بوده" است.

در طول مدت یک سال نگهداری مهدی صالحی در بیمارستان، از او تحت تدابیر امنیتی مراقبت می‌شد و "با پابند به تخت بسته شده بود و به همسرش نیز تنها دفعات محدودی اجازه ملاقات با او داده شد."

گزارش شده که او تا حدود ۱۰ روز گذشته "از کما بیرون آمده بود و شرایط جسمی‌اش رو به بهبودی" بود تا اینکه پنجشنبه هفته گذشته خبر فوت وی به خانواده‌اش از طریق تلفن اعلام می‌شود.

سازمان زندان‌های ایران پس از فوت آقای صالحی در اطلاعیه‌ای نوشت: "موضوع علت تامه فوت در دست بررسی است و بعد از دریافت نظریه پزشکی قانونی نتیجه اعلام خواهد شد".

هرانا نوشته که "پیگیری‌های مکرر خانواده جهت تحویل گرفتن پیکر مهدی بی‌نتیجه ماند و ... ماموران فقط یک ساعت قبل یعنی حدود ساعت ۵ صبح برنامه دفن پیکر را به خانواده ما اطلاع دادند و همزمان با تهدید جهت عدم اطلاع‌رسانی در خصوص برنامه دفن، برادر دیگر مهدی را نیز به عنوان تضمین تا پایان خاکسپاری در بازداشت نگهداشتند".

مهدی صالحی روز جمعه در میان تدابیر شدید امنیتی، با حضور چند نیروی امنیتی و سرباز وظیفه در یزدانشهر به خاک سپرده شد.

یک عضو خانواده مهدی صالحی به هرانا گفت نیروهای امنیتی از آنها تعهد گرفته‌اند که برای فرزندشان سنگ قبر نصب نکنند.

یک منبع نزدیک به خانواده آقای صالحی هم به سازمان حقوق بشر ایران گفته آنها همچنان دلیل مرگ پرابهام عضو خانواده خود را نمی‌دانند و "قصد دارند شکایت کنند" و گفته‌اند در زمان انتقال سال گذشته آقای صالحی به بیمارستان، به آنها گفته بودند به او داروی اشتباهی تزریق شده.

مرگ‌های مشکوک زندانیان در زندان‌های ایران

سازمان عفو بین‌الملل هفته گذشته نتایج یک گزارش تحقیقی خود در خصوص مرگ‌های زندانیان در زندان‌های ایران از ژانویه ۲۰۱۰ را منتشر کرد.

در این گزارش آمده که در طول دوره زمانی تحقیق شده ۹۴ نفر در ایران بر اثر "ممانعت عامدانه از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی کافی" جان خود را از دست داده‌اند.

با این حال سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید: "۹۶ پرونده بررسی شده جامع نبوده و دربرگیرنده‌ی تمام نمونه‌های مرگ‌ بر اثر محرومیت از مراقبت‌های پزشکی در زندان‌ها نیستند زیرا آمار واقعی‌ چنین مرگ‌‌هایی احتمالا بسیار بیشتر از این‌هاست".

دیانا الطحاوی، معاون دفتر خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بین‌الملل در این خصوص گفته: "بی‌اعتنایی وحشتناک مقامات ایران به جان انسان‌ها عملا زندان‌های ایران را به اتاق انتظار مرگ برای زندانیان بیمار تبدیل کرده" و "مرگ‌های رخ داده در زندان که نتیجه‌ی محرومیت عمدی از مراقبت‌های پزشکی‌اند، سلب خودسرانه حق حیات محسوب می‌شوند، که در قوانین بین‌المللی یکی از موارد نقض شدید حقوق بشر است".

به گفته خانم الطحاوی "چنانچه افراد مسئول، قصد کشتن زندانی را داشته‌اند و یا با درجه قابل توجهی از اطمینان می‌دانسته‌اند که مرگ پیامد بدیهی اعمال غیرقانونی آن‌ها خواهد بود و با این وجود به رفتار خود ادامه داده‌اند، مرگ‌ زندانی، اعدام فراقضایی نیز محسوب می‌شود، که یک جرم بین‌المللی است."

جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران نیز در جدیدترین گزارش خود که بهمن‌ ۱۴۰۰ منتشر شد از مرگ مشکوک تعدادی از زندانیان، از جمله شاهین ناصری شاهد شکنجه نوید افکاری، و امیرحسین حاتمی، ابراز نگرانی کرده بود.