«دوسالانه ونیز» در تسخیر زنان؛ خبری از غرفه ملی ایران نیست

برای نخستین بار در تاریخ ۱۲۷ ساله «دوسالانه ونیز» با حضور اکثریت هنرمندان زن و ناسازگار با جنسیت، تحت سرپرستی سیسیلیا آلِمانی آغاز به کار کرد.

در دوسالانه ونیز ۲۰۲۲، هنرمندانی در کانون توجه هستند که با وجود تلاش زیاد، سال‌ها نادیده گرفته شده‌اند، ‌و در آثار خود به موضوعاتی مانند هنجارهای جنسیتی، استعمار، و تغییرات آب و هوایی می‌پردازند.

دوسالانه ونیز یا «بینال ونیز»، یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین نمایشگاه هنر معاصر جهان به‌شمار می‌رود.

پنجاه‌و‌نهمین دوسالانه ونیز به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا در سال ۲۰۲۱ برگزار نشد و مدیران بینال، این رویداد بزرگ هنری را به امسال موکول کردند.

نمایشگاه مرکزی با عنوان «شیر رویاها» (The Milk of Dreams)، همراه با ۸۰ غرفه مستقل ملی از کشورهای مختلف جهان، شنبه ۲۳ آوریل افتتاح شد و تا ۲۷ نوامبر ادامه خواهد داشت.

نمایشگاه اصلی به سه موضوع اصلی «بازنمایی بدن و دگردیسی»، «رابطه انسان با فن‌آوری»، و رابطه بدن و زمین» می‌پردازد.

این چهارمین بار در تاریخ ۵۹ ساله دوسالانه ونیز است که یک زن آن را مدیریت می‌کند.

جایزه بهترین غرفه ملی به بریتانیا و سونیا بویی رسید. سیمون لی، مجسمه‌ساز آمریکایی نیز جایزه شیر طلایی بهترین شرکت‌کننده در نمایشگاه اصلی را دریافت کرد.

سیسیلیا آلمانی، کیوریتور یا هنرگردان ایتالیایی دوسالانه ونیز که ساکن نیویورک است، این هفته گفت که موفقیت زنان در میان بیش از دویست هنرمندی که برای شرکت در این رویداد بزرگ برگزیده شدند، «نه یک انتخاب، بلکه یک فرآیند بود.»

او به آسوشیتدپرس گفت که «امروز، برخی از بهترین هنرمندان جهان، زن هستند» و در ادامه افزود که «البته در تاریخ طولانی دوسالانه ونیز، برتری مردان در دوره‌های پیشین شگفت‌انگیز بوده است.»

به عقیده سیسیلیا آلمانی، هنوز بسیاری از مسائل مرتبط با جنسیت در دنیای هنر حل نشده است.

دوسالانه ونیز، بر نمایش آثار هنری معاصر و آوانگارد تمرکز دارد و هنرمندان حاضر در بینال، سوژه‌هایی مانند همه‌گیری ویرپس کرونا، یا تهاجم نظامی روسیه به اوکراین را نیز در آثار خود بازتاب می‌دهند.

در این دوره غرفه ملی روسیه تعطیل بود و اجازه فعالیت نیافت.

در اطراف غرفه ملی اوکراین هم چیدمانی از کیسه‌های شنی و شیشه‌های شکسته، درحالی آثار هنرمندان اوکراینی را احاطه کرده است که واقعیت جنگی ترسناک در این کشور را بصورت نمادین به بازدیدکنندگان یا‌دآوری می‌کند.

جایزه شیر طلایی یک عمر دستاورد هنری این دوره به هنرمند آلمانی کاترینا فریچ، و سیسیلیا ویکونا تعلق یافته که از جمله چهره‌های شناخته‌شده دوسالانه ونیز هستند.

تا هنگام انتشار این مطلب، نام ایران در فهرست غرفه‌های ملی کشورها به چشم نمی‌خورد و به نظر می‌رسد که هنر ایران تا این لحظه غایب این رخداد مهم هنری جهانی باشد.

یکی از مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشتر گفته بود که با توجه به محدودیت‌های مالی، هنوز تصمیمی برای شرکت ایران در دوسالانه ونیز گرفته نشده است.

با این همه از آنجایی که این رویداد هنری تا ماه نوامبر ادامه دارد، امکان پیوستن و برپایی غرفه‌های دیگر به این دوسالانه غیر ممکن نیست.

دوسالانه ونیز در سال ۱۸۹۵ میلادی برای ارائه هنر جدید از سراسر دنیا تأسیس شد و بتدریج این ایده در آن شکل گرفت که هر کشور با شکل‌دادن به یک غرفه خاص، هنر خود را به جهانیان و بازدیدکنندگان ارائه کند.