روز جهانی مبارزه با مالاریا: چگونه تغییرات آب‌و‌هوایی و واکسن به مبارزه با بیماری مرگبار در جهان کمک کرد
بی بی سی فارسی
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،یک کودک در غنا واکسن مالاریا دریافت می‌کند
سالانه بیش از ۲۴۰میلیون نفر در جهان مبتلا به مالاریا می‌شوند. این بیماری کشنده سالانه در ۶۰ کشور جهان بیش از ۴۰۰هزار نفر را به کام مرگ می‌فرستد.
سازمان بهداشت جهانی ۲۵ آوریل هر سال را روز جهانی مبارزه با مالاریا نامیده است تا بر مبارزه جمعی آگاهانه با هدف جهانی عاری از مالاریا تأکید کند.
هر‌چند این نبرد به کمک تزریق اولین واکسن تائید شده سازمان بهداشت جهانی به سامان رسید، اما تغییرات آب‌و‌هوایی و بالا رفتن دمای مناطق گوناگون زمین به معنای گسترش این بیماری در مناطقی خواهد بود، که پیش از این هیچ نشانی از آن نبوده است.
شیوع مرگبار
دکتر ایزابل فلیچر، مدیر فنی اطلاعات علمی موسسه خیریه ولکام تراست می‌گوید: "افزایش دما باعث توانایی و قابلیت بیشتر پشه‌ها برای انتقال انگل مالاریا و گسترش این بیماری می‌شود".
او هشدار می‌دهد: "تغییرات اقلیمی باعث مناسب‌تر شدن مناطق بیشتری از جهان برای زیست پشه‌های ناقل مالاریا می‌شود. هرچه جهان گرم‌تر می‌شود انتظار می‌رود مالاریا در مناطق مرتفع‌تری در جهان گسترش پیدا کند که تاکنون سردتر از آن بوده است که این بیماری انتقال پیدا کند".
بیشتر بخوانید:
- مالاریا چگونه آدم‌کش شد؟
- مبارزه با مالاریا با 'تزریق' سم عنکبوت به پشه
- واکسن جدید مالاریا در مرحله پژوهشی ۷۷ درصد 'کارآیی نشان داد'
- کشف میکروبی که می تواند از ابتلا به مالاریا جلوگیری کند
به گزارش "مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی" (IPCC) سازمان ملل متحد، حتی اگر تمام برنامه‌ها و سیاست دولت‌های جهان برای کاهش کربن تا پایان سال ۲۰۲۰ به طور کامل اجرا می‌شد باز زمین در قرن آینده با افزایش دمایی حدود ۳.۲ سانتیگراد رو‌به‌رو می‌شد. تلاش جهانی این بود که با کاهش آلاینده‌های کربنی میزان افزایش دمای زمین را زیر ۱.۵ سانتیگراد نگه دارند.
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،نشانه‌های مالاریا شامل دردهای عضلانی است
از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکستشیرازه«شیرازه» پادکستی درباره کتاب‌ها است که سام فرزانه تهیه می‌کند
پادکست
پایان پادکست
پژوهشگران هشدار می‌دهند که علاوه بر افزایش دما، میزان بارش و رطوبت و حتی بروز خشکسالی‌ها باعث افزایش سریع پشه‌های ناقل مالاریا در مناطقی می‌شود که این بیماری تا به حال دیده نشده است.
دکتر فلیچر می‌گوید: "پژوهش‌ها نشان می‌دهد در کشور‌های منطقه کارائیب و برزیل که دوران خشکسالی داشته‌اند مردم بیشتر آب ذخیره کرده‌اند. ذخیره آب زیستگاه مناسبی برای پشه‌ها ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که حتی در شرایط خشکسالی ممکن است با افزایش انتقال بیماری تب دنگی رو‌به‌رو شویم".
نگرانی این است که اگر این عامل باعث افزایش بروز بیماری تب دنگی شود، چنین احتمالی برای شیوع مالاریا هم وجود دارد.
دگرگونی‌های آب‌و‌هوایی ممکن است انتقال مالاریا را در مناطقی که پیش از این برای گسترش بیماری مناسب بود، کاهش دهد، به همین دلیل دکتر فلیچر معتقد است درک بهتر اثرات تغییرات اقلیمی نقش مهمی در مبارزه پیگیر با بیماری مالاریا خواهد داشت.
او می‌گوید: "با پیش‌بینی مناطق خطر در آینده می‌توانیم جوامعی را که در معرض ابتلا قرار دارند مشخص کنیم و پیشگیری‌ها و اقدامات لازم را در این مناطق انجام دهیم".
نشانه‌های بیماری مالاریا چیست؟
مالاریا بیماری عفونی شدیدی است که با نیش پشه منتقل می‌شود و اگر به سرعت تشخیص داده و درمان نشود باعث مرگ می‌شود. نشانه‌های این بیماری چنین است:
- دمای بالای بدن و تب و لرز
- سردرد و احساس گیجی
- احساس خستگی و خواب‌آلودگی شدید (به‌ویژه در کودکان)
- حالت تهوع و دل‌پیچه و اسهال
- بی‌اشتهایی
- درد عضلانی
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها
- گلو‌درد، سرفه و تنگی نفس
منبع: خدمات ملی بهداشت و درمان بریتانیا (ان‌اچ‌اس)
موفقیت واکسن
با اینکه تغییرات اقلیمی باعث پیچیده‌تر شدن مقابله با مالاریا می‌شود، اما پیشرفت‌هایی هم برای مهار این بیماری حاصل شده است.
سازمان بهداشت جهانی به‌تازگی اعلام کرده است که با برنامه آزمایشی سازمان ملل متحد، بیش از یک میلیون کودک در غنا، کنیا و مالاوی اکنون یک یا چند دوز از اولین واکسن جهانی مالاریا را دریافت کرده‌اند.
دولت مالاوی در آوریل سال ۲۰۱۹ اولین پروژه آزمایشی برای واکسیناسیون واکسن مالاریا را شروع کرد که این پروژه نشان داد واکسن‌های RTS,S ایمن و قابل استفاده هستند و از بروز موارد شدید بیماری مالاریا جلوگیری می‌کنند.
در مراحل اولیه این پروژه سازمان بهداشت جهانی استفاده گسترده آن را در سراسر کشور‌های جنوب صحرای آفریقا و در سایر مناطق با میزان متوسط و بالای انتقال مالاریا تأیید کرد.
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،RTS,S اولین واکسن مالاریا است که خدمات ملی بهداشت و درمان بریتانیا (دبلیو اچ او) استفاده گسترده از آن را تایید کرده است
استراتژی سازمان بهداشت جهانی برای پیشگیری از مالاریا چیست؟
سازمان بهداشت جهانی برنامه‌‌ای برای مبارزه با بیماری مالاریا تنظیم کرده است. اهداف این سازمان به این ترتیب است:
- حداقل ۹۰% کاهش موارد ابتلا به مالاریا تا سال ۲۰۳۰
- کاهش حداقل ۹۰% از موارد مرگ‌ومیر بر اثر بیماری مالاریا تا سال ۲۰۳۰
- ریشه‌کن کردن مالاریا حداقل در ۳۵ کشور جهان تا سال ۲۰۳۰
- پیشگیری از بازپیدایی مالاریا در تمام کشور‌هایی که مالاریا در آنها وجود ندارد.
منبع: سازمان بهداشت جهانی
این سازمان امید دارد که استفاده از واکسن بتواند سالانه جان ۴۰ تا ۸۰ هزار کودک دیگر آفریقایی را نجات دهد.
دکتر مری همل، مسئول پیاده‌سازی برنامه واکسیناسیون مالاریای سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: "بعد از دو سال توانستیم اثر واکسن و ایمنی آن را بررسی کنیم. ما دریافتیم که واکسن ایمن است و هماهنگی خوبی با سیستم بدن دارد".
"در طول دو سال اول استفاده از واکسن شاهد کاهش مراجعه به بیمارستان به دلیل ابتلا به موارد شدید مالاریا تا یک سوم موارد گذشته بودیم".
علاوه بر واکسن‌های RTS,S، واکسن‌های دیگری هم وجود دارد. R21/Matrix-M از واکسن‌هایی است که مراحل بالینی اولیه خود را می‌گذراند.
غول داروسازی، شرکت بیون‌تک هم قصد دارد با استفاده از روش پیشرفته فناوری mRNA واکسن مالاریا تولید کند. این روش برای اولین بار به طور عمومی در تولید واکسن کوویدـ۱۹ استفاده شد.
واکسن چگونه عمل می‌کند؟ آیا به مقدار کافی می‌تواند تولید شود؟
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،به گفته سازمان خدمات درمانی بریتانیا، بیش از یک میلیون کودک در سه کشور آزمایشی یک یا چند دوز از اولین واکسن مالاریا را دریافت کرده‌اند.
مالاریا انگلی است که برای تولید مثل وارد سلول‌های خونی انسان می‌شود و آنها را از بین می‌برد و با نیش پشه منتقل می‌شود.
واکسن RTS,S موجود با کشنده‌ترین و همه‌گیر‌ترین نوع این انگل در آفریقا مقابله می‌کند یعنی پلاسمودیوم فالسیپاروم.
وقتی فرد با نیش پشه گزیده می‌شود، این انگل وارد جریان خون می‌شود و سلول‌های کبد را مبتلا می‌کند.
این واکسن طوری طراحی شده است که جلوی ورود انگل به کبد را می‌گیرد، یعنی جایی که می‌تواند رشد و تکثیر و وارد جریان خون شود و گلبول‌های قرمز خون را مبتلا کند و باعث بروز عوارض و نشانه‌های بیماری شود.
این واکسن برای اثر‌گذاری نیاز به چهار نوبت تزریق دارد، سه نوبت اول در پنج‌ماهگی، شش‌ماهگی و هفت‌ماهگی و واکسن تقویتی نهایی در حدود هجده ماهگی کودک تزریق می‌شود.
کارشناسان بهداشت پیشنهاد می‌کنند استفاده از واکسن باید با استراتژی‌های پیشگیرانه و اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال بیماری همراه باشد.
سازمان بهداشت جهانی پیش‌بینی می‌کند سالانه به بیش از ۸۰ میلیون دوز واکسن به‌ویژه در سراسر کشور‌های منطقه صحرای آفریقا نیاز هست. این نیاز فراوان چالش‌های خاص خود را ایجاد می‌کند.
دکتر همل توضیح می‌دهد: "عرضه واکسن به سرعت از میزان تقاضا بیشتر خواهد شد چون تولید‌کننده واکسن میزان تولید خود را بالا می‌برد".
اکنون فقط یک تولید‌کننده به نام گلاکسواسمیت‌کلاین، شرکت بریتانیایی چندملیتی داروسازی، واکسن مالاریا را تولید می‌کند.
دکتر همل می‌گوید:"این شرکت تصمیم دارد تا میزان تولید خود را به ۱۵ میلیون دوز در سال برساند".
"ما باید تمام تعهد و اراده سیاسی خود را متمرکز کنیم تا مطمئن شویم واکسن کافی در دسترس کودکانی که در معرض خطر مالاریا شدید هستند قرار بگیرد".
- خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید
منبع تصویر، Getty Images
یک کودک در غنا واکسن مالاریا دریافت می‌کند
سالانه بیش از ۲۴۰میلیون نفر در جهان مبتلا به مالاریا می‌شوند. این بیماری کشنده سالانه در ۶۰ کشور جهان بیش از ۴۰۰هزار نفر را به کام مرگ می‌فرستد.
سازمان بهداشت جهانی ۲۵ آوریل هر سال را روز جهانی مبارزه با مالاریا نامیده است تا بر مبارزه جمعی آگاهانه با هدف جهانی عاری از مالاریا تأکید کند.
هر‌چند این نبرد به کمک تزریق اولین واکسن تائید شده سازمان بهداشت جهانی به سامان رسید، اما تغییرات آب‌و‌هوایی و بالا رفتن دمای مناطق گوناگون زمین به معنای گسترش این بیماری در مناطقی خواهد بود، که پیش از این هیچ نشانی از آن نبوده است.
شیوع مرگبار
دکتر ایزابل فلیچر، مدیر فنی اطلاعات علمی موسسه خیریه ولکام تراست می‌گوید: "افزایش دما باعث توانایی و قابلیت بیشتر پشه‌ها برای انتقال انگل مالاریا و گسترش این بیماری می‌شود".
او هشدار می‌دهد: "تغییرات اقلیمی باعث مناسب‌تر شدن مناطق بیشتری از جهان برای زیست پشه‌های ناقل مالاریا می‌شود. هرچه جهان گرم‌تر می‌شود انتظار می‌رود مالاریا در مناطق مرتفع‌تری در جهان گسترش پیدا کند که تاکنون سردتر از آن بوده است که این بیماری انتقال پیدا کند".
بیشتر بخوانید:
به گزارش "مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی" (IPCC) سازمان ملل متحد، حتی اگر تمام برنامه‌ها و سیاست دولت‌های جهان برای کاهش کربن تا پایان سال ۲۰۲۰ به طور کامل اجرا می‌شد باز زمین در قرن آینده با افزایش دمایی حدود ۳.۲ سانتیگراد رو‌به‌رو می‌شد. تلاش جهانی این بود که با کاهش آلاینده‌های کربنی میزان افزایش دمای زمین را زیر ۱.۵ سانتیگراد نگه دارند.
منبع تصویر، Getty Images
نشانه‌های مالاریا شامل دردهای عضلانی است
پژوهشگران هشدار می‌دهند که علاوه بر افزایش دما، میزان بارش و رطوبت و حتی بروز خشکسالی‌ها باعث افزایش سریع پشه‌های ناقل مالاریا در مناطقی می‌شود که این بیماری تا به حال دیده نشده است.
دکتر فلیچر می‌گوید: "پژوهش‌ها نشان می‌دهد در کشور‌های منطقه کارائیب و برزیل که دوران خشکسالی داشته‌اند مردم بیشتر آب ذخیره کرده‌اند. ذخیره آب زیستگاه مناسبی برای پشه‌ها ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که حتی در شرایط خشکسالی ممکن است با افزایش انتقال بیماری تب دنگی رو‌به‌رو شویم".
نگرانی این است که اگر این عامل باعث افزایش بروز بیماری تب دنگی شود، چنین احتمالی برای شیوع مالاریا هم وجود دارد.
دگرگونی‌های آب‌و‌هوایی ممکن است انتقال مالاریا را در مناطقی که پیش از این برای گسترش بیماری مناسب بود، کاهش دهد، به همین دلیل دکتر فلیچر معتقد است درک بهتر اثرات تغییرات اقلیمی نقش مهمی در مبارزه پیگیر با بیماری مالاریا خواهد داشت.
او می‌گوید: "با پیش‌بینی مناطق خطر در آینده می‌توانیم جوامعی را که در معرض ابتلا قرار دارند مشخص کنیم و پیشگیری‌ها و اقدامات لازم را در این مناطق انجام دهیم".
نشانه‌های بیماری مالاریا چیست؟
مالاریا بیماری عفونی شدیدی است که با نیش پشه منتقل می‌شود و اگر به سرعت تشخیص داده و درمان نشود باعث مرگ می‌شود. نشانه‌های این بیماری چنین است:
- دمای بالای بدن و تب و لرز
- سردرد و احساس گیجی
- احساس خستگی و خواب‌آلودگی شدید (به‌ویژه در کودکان)
- حالت تهوع و دل‌پیچه و اسهال
- بی‌اشتهایی
- درد عضلانی
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها
- گلو‌درد، سرفه و تنگی نفس
منبع: خدمات ملی بهداشت و درمان بریتانیا (ان‌اچ‌اس)
موفقیت واکسن
با اینکه تغییرات اقلیمی باعث پیچیده‌تر شدن مقابله با مالاریا می‌شود، اما پیشرفت‌هایی هم برای مهار این بیماری حاصل شده است.
سازمان بهداشت جهانی به‌تازگی اعلام کرده است که با برنامه آزمایشی سازمان ملل متحد، بیش از یک میلیون کودک در غنا، کنیا و مالاوی اکنون یک یا چند دوز از اولین واکسن جهانی مالاریا را دریافت کرده‌اند.
دولت مالاوی در آوریل سال ۲۰۱۹ اولین پروژه آزمایشی برای واکسیناسیون واکسن مالاریا را شروع کرد که این پروژه نشان داد واکسن‌های RTS,S ایمن و قابل استفاده هستند و از بروز موارد شدید بیماری مالاریا جلوگیری می‌کنند.
در مراحل اولیه این پروژه سازمان بهداشت جهانی استفاده گسترده آن را در سراسر کشور‌های جنوب صحرای آفریقا و در سایر مناطق با میزان متوسط و بالای انتقال مالاریا تأیید کرد.
منبع تصویر، Getty Images
RTS,S اولین واکسن مالاریا است که خدمات ملی بهداشت و درمان بریتانیا (دبلیو اچ او) استفاده گسترده از آن را تایید کرده است
استراتژی سازمان بهداشت جهانی برای پیشگیری از مالاریا چیست؟
سازمان بهداشت جهانی برنامه‌‌ای برای مبارزه با بیماری مالاریا تنظیم کرده است. اهداف این سازمان به این ترتیب است:
- حداقل ۹۰% کاهش موارد ابتلا به مالاریا تا سال ۲۰۳۰
- کاهش حداقل ۹۰% از موارد مرگ‌ومیر بر اثر بیماری مالاریا تا سال ۲۰۳۰
- ریشه‌کن کردن مالاریا حداقل در ۳۵ کشور جهان تا سال ۲۰۳۰
- پیشگیری از بازپیدایی مالاریا در تمام کشور‌هایی که مالاریا در آنها وجود ندارد.
منبع: سازمان بهداشت جهانی
این سازمان امید دارد که استفاده از واکسن بتواند سالانه جان ۴۰ تا ۸۰ هزار کودک دیگر آفریقایی را نجات دهد.
دکتر مری همل، مسئول پیاده‌سازی برنامه واکسیناسیون مالاریای سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: "بعد از دو سال توانستیم اثر واکسن و ایمنی آن را بررسی کنیم. ما دریافتیم که واکسن ایمن است و هماهنگی خوبی با سیستم بدن دارد".
"در طول دو سال اول استفاده از واکسن شاهد کاهش مراجعه به بیمارستان به دلیل ابتلا به موارد شدید مالاریا تا یک سوم موارد گذشته بودیم".
علاوه بر واکسن‌های RTS,S، واکسن‌های دیگری هم وجود دارد. R21/Matrix-M از واکسن‌هایی است که مراحل بالینی اولیه خود را می‌گذراند.
غول داروسازی، شرکت بیون‌تک هم قصد دارد با استفاده از روش پیشرفته فناوری mRNA واکسن مالاریا تولید کند. این روش برای اولین بار به طور عمومی در تولید واکسن کوویدـ۱۹ استفاده شد.
واکسن چگونه عمل می‌کند؟ آیا به مقدار کافی می‌تواند تولید شود؟
منبع تصویر، Getty Images
به گفته سازمان خدمات درمانی بریتانیا، بیش از یک میلیون کودک در سه کشور آزمایشی یک یا چند دوز از اولین واکسن مالاریا را دریافت کرده‌اند.
مالاریا انگلی است که برای تولید مثل وارد سلول‌های خونی انسان می‌شود و آنها را از بین می‌برد و با نیش پشه منتقل می‌شود.
واکسن RTS,S موجود با کشنده‌ترین و همه‌گیر‌ترین نوع این انگل در آفریقا مقابله می‌کند یعنی پلاسمودیوم فالسیپاروم.
وقتی فرد با نیش پشه گزیده می‌شود، این انگل وارد جریان خون می‌شود و سلول‌های کبد را مبتلا می‌کند.
این واکسن طوری طراحی شده است که جلوی ورود انگل به کبد را می‌گیرد، یعنی جایی که می‌تواند رشد و تکثیر و وارد جریان خون شود و گلبول‌های قرمز خون را مبتلا کند و باعث بروز عوارض و نشانه‌های بیماری شود.
این واکسن برای اثر‌گذاری نیاز به چهار نوبت تزریق دارد، سه نوبت اول در پنج‌ماهگی، شش‌ماهگی و هفت‌ماهگی و واکسن تقویتی نهایی در حدود هجده ماهگی کودک تزریق می‌شود.
کارشناسان بهداشت پیشنهاد می‌کنند استفاده از واکسن باید با استراتژی‌های پیشگیرانه و اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال بیماری همراه باشد.
سازمان بهداشت جهانی پیش‌بینی می‌کند سالانه به بیش از ۸۰ میلیون دوز واکسن به‌ویژه در سراسر کشور‌های منطقه صحرای آفریقا نیاز هست. این نیاز فراوان چالش‌های خاص خود را ایجاد می‌کند.
دکتر همل توضیح می‌دهد: "عرضه واکسن به سرعت از میزان تقاضا بیشتر خواهد شد چون تولید‌کننده واکسن میزان تولید خود را بالا می‌برد".
اکنون فقط یک تولید‌کننده به نام گلاکسواسمیت‌کلاین، شرکت بریتانیایی چندملیتی داروسازی، واکسن مالاریا را تولید می‌کند.
دکتر همل می‌گوید:"این شرکت تصمیم دارد تا میزان تولید خود را به ۱۵ میلیون دوز در سال برساند".
"ما باید تمام تعهد و اراده سیاسی خود را متمرکز کنیم تا مطمئن شویم واکسن کافی در دسترس کودکانی که در معرض خطر مالاریا شدید هستند قرار بگیرد".
منبع تصویر، Getty Images
یک کودک در غنا واکسن مالاریا دریافت می‌کند
سالانه بیش از ۲۴۰میلیون نفر در جهان مبتلا به مالاریا می‌شوند. این بیماری کشنده سالانه در ۶۰ کشور جهان بیش از ۴۰۰هزار نفر را به کام مرگ می‌فرستد.
سازمان بهداشت جهانی ۲۵ آوریل هر سال را روز جهانی مبارزه با مالاریا نامیده است تا بر مبارزه جمعی آگاهانه با هدف جهانی عاری از مالاریا تأکید کند.
هر‌چند این نبرد به کمک تزریق اولین واکسن تائید شده سازمان بهداشت جهانی به سامان رسید، اما تغییرات آب‌و‌هوایی و بالا رفتن دمای مناطق گوناگون زمین به معنای گسترش این بیماری در مناطقی خواهد بود، که پیش از این هیچ نشانی از آن نبوده است.
شیوع مرگبار
دکتر ایزابل فلیچر، مدیر فنی اطلاعات علمی موسسه خیریه ولکام تراست می‌گوید: "افزایش دما باعث توانایی و قابلیت بیشتر پشه‌ها برای انتقال انگل مالاریا و گسترش این بیماری می‌شود".
او هشدار می‌دهد: "تغییرات اقلیمی باعث مناسب‌تر شدن مناطق بیشتری از جهان برای زیست پشه‌های ناقل مالاریا می‌شود. هرچه جهان گرم‌تر می‌شود انتظار می‌رود مالاریا در مناطق مرتفع‌تری در جهان گسترش پیدا کند که تاکنون سردتر از آن بوده است که این بیماری انتقال پیدا کند".
بیشتر بخوانید:
به گزارش "مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی" (IPCC) سازمان ملل متحد، حتی اگر تمام برنامه‌ها و سیاست دولت‌های جهان برای کاهش کربن تا پایان سال ۲۰۲۰ به طور کامل اجرا می‌شد باز زمین در قرن آینده با افزایش دمایی حدود ۳.۲ سانتیگراد رو‌به‌رو می‌شد. تلاش جهانی این بود که با کاهش آلاینده‌های کربنی میزان افزایش دمای زمین را زیر ۱.۵ سانتیگراد نگه دارند.
منبع تصویر، Getty Images
نشانه‌های مالاریا شامل دردهای عضلانی است
پژوهشگران هشدار می‌دهند که علاوه بر افزایش دما، میزان بارش و رطوبت و حتی بروز خشکسالی‌ها باعث افزایش سریع پشه‌های ناقل مالاریا در مناطقی می‌شود که این بیماری تا به حال دیده نشده است.
دکتر فلیچر می‌گوید: "پژوهش‌ها نشان می‌دهد در کشور‌های منطقه کارائیب و برزیل که دوران خشکسالی داشته‌اند مردم بیشتر آب ذخیره کرده‌اند. ذخیره آب زیستگاه مناسبی برای پشه‌ها ایجاد می‌کند. به همین دلیل است که حتی در شرایط خشکسالی ممکن است با افزایش انتقال بیماری تب دنگی رو‌به‌رو شویم".
نگرانی این است که اگر این عامل باعث افزایش بروز بیماری تب دنگی شود، چنین احتمالی برای شیوع مالاریا هم وجود دارد.
دگرگونی‌های آب‌و‌هوایی ممکن است انتقال مالاریا را در مناطقی که پیش از این برای گسترش بیماری مناسب بود، کاهش دهد، به همین دلیل دکتر فلیچر معتقد است درک بهتر اثرات تغییرات اقلیمی نقش مهمی در مبارزه پیگیر با بیماری مالاریا خواهد داشت.
او می‌گوید: "با پیش‌بینی مناطق خطر در آینده می‌توانیم جوامعی را که در معرض ابتلا قرار دارند مشخص کنیم و پیشگیری‌ها و اقدامات لازم را در این مناطق انجام دهیم".
نشانه‌های بیماری مالاریا چیست؟
مالاریا بیماری عفونی شدیدی است که با نیش پشه منتقل می‌شود و اگر به سرعت تشخیص داده و درمان نشود باعث مرگ می‌شود. نشانه‌های این بیماری چنین است:
- دمای بالای بدن و تب و لرز
- سردرد و احساس گیجی
- احساس خستگی و خواب‌آلودگی شدید (به‌ویژه در کودکان)
- حالت تهوع و دل‌پیچه و اسهال
- بی‌اشتهایی
- درد عضلانی
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها
- گلو‌درد، سرفه و تنگی نفس
منبع: خدمات ملی بهداشت و درمان بریتانیا (ان‌اچ‌اس)
موفقیت واکسن
با اینکه تغییرات اقلیمی باعث پیچیده‌تر شدن مقابله با مالاریا می‌شود، اما پیشرفت‌هایی هم برای مهار این بیماری حاصل شده است.
سازمان بهداشت جهانی به‌تازگی اعلام کرده است که با برنامه آزمایشی سازمان ملل متحد، بیش از یک میلیون کودک در غنا، کنیا و مالاوی اکنون یک یا چند دوز از اولین واکسن جهانی مالاریا را دریافت کرده‌اند.
دولت مالاوی در آوریل سال ۲۰۱۹ اولین پروژه آزمایشی برای واکسیناسیون واکسن مالاریا را شروع کرد که این پروژه نشان داد واکسن‌های RTS,S ایمن و قابل استفاده هستند و از بروز موارد شدید بیماری مالاریا جلوگیری می‌کنند.
در مراحل اولیه این پروژه سازمان بهداشت جهانی استفاده گسترده آن را در سراسر کشور‌های جنوب صحرای آفریقا و در سایر مناطق با میزان متوسط و بالای انتقال مالاریا تأیید کرد.
منبع تصویر، Getty Images
RTS,S اولین واکسن مالاریا است که خدمات ملی بهداشت و درمان بریتانیا (دبلیو اچ او) استفاده گسترده از آن را تایید کرده است
استراتژی سازمان بهداشت جهانی برای پیشگیری از مالاریا چیست؟
سازمان بهداشت جهانی برنامه‌‌ای برای مبارزه با بیماری مالاریا تنظیم کرده است. اهداف این سازمان به این ترتیب است:
- حداقل ۹۰% کاهش موارد ابتلا به مالاریا تا سال ۲۰۳۰
- کاهش حداقل ۹۰% از موارد مرگ‌ومیر بر اثر بیماری مالاریا تا سال ۲۰۳۰
- ریشه‌کن کردن مالاریا حداقل در ۳۵ کشور جهان تا سال ۲۰۳۰
- پیشگیری از بازپیدایی مالاریا در تمام کشور‌هایی که مالاریا در آنها وجود ندارد.
منبع: سازمان بهداشت جهانی
این سازمان امید دارد که استفاده از واکسن بتواند سالانه جان ۴۰ تا ۸۰ هزار کودک دیگر آفریقایی را نجات دهد.
دکتر مری همل، مسئول پیاده‌سازی برنامه واکسیناسیون مالاریای سازمان بهداشت جهانی می‌گوید: "بعد از دو سال توانستیم اثر واکسن و ایمنی آن را بررسی کنیم. ما دریافتیم که واکسن ایمن است و هماهنگی خوبی با سیستم بدن دارد".
"در طول دو سال اول استفاده از واکسن شاهد کاهش مراجعه به بیمارستان به دلیل ابتلا به موارد شدید مالاریا تا یک سوم موارد گذشته بودیم".
علاوه بر واکسن‌های RTS,S، واکسن‌های دیگری هم وجود دارد. R21/Matrix-M از واکسن‌هایی است که مراحل بالینی اولیه خود را می‌گذراند.
غول داروسازی، شرکت بیون‌تک هم قصد دارد با استفاده از روش پیشرفته فناوری mRNA واکسن مالاریا تولید کند. این روش برای اولین بار به طور عمومی در تولید واکسن کوویدـ۱۹ استفاده شد.
واکسن چگونه عمل می‌کند؟ آیا به مقدار کافی می‌تواند تولید شود؟
منبع تصویر، Getty Images
به گفته سازمان خدمات درمانی بریتانیا، بیش از یک میلیون کودک در سه کشور آزمایشی یک یا چند دوز از اولین واکسن مالاریا را دریافت کرده‌اند.
مالاریا انگلی است که برای تولید مثل وارد سلول‌های خونی انسان می‌شود و آنها را از بین می‌برد و با نیش پشه منتقل می‌شود.
واکسن RTS,S موجود با کشنده‌ترین و همه‌گیر‌ترین نوع این انگل در آفریقا مقابله می‌کند یعنی پلاسمودیوم فالسیپاروم.
وقتی فرد با نیش پشه گزیده می‌شود، این انگل وارد جریان خون می‌شود و سلول‌های کبد را مبتلا می‌کند.
این واکسن طوری طراحی شده است که جلوی ورود انگل به کبد را می‌گیرد، یعنی جایی که می‌تواند رشد و تکثیر و وارد جریان خون شود و گلبول‌های قرمز خون را مبتلا کند و باعث بروز عوارض و نشانه‌های بیماری شود.
این واکسن برای اثر‌گذاری نیاز به چهار نوبت تزریق دارد، سه نوبت اول در پنج‌ماهگی، شش‌ماهگی و هفت‌ماهگی و واکسن تقویتی نهایی در حدود هجده ماهگی کودک تزریق می‌شود.
کارشناسان بهداشت پیشنهاد می‌کنند استفاده از واکسن باید با استراتژی‌های پیشگیرانه و اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال بیماری همراه باشد.
سازمان بهداشت جهانی پیش‌بینی می‌کند سالانه به بیش از ۸۰ میلیون دوز واکسن به‌ویژه در سراسر کشور‌های منطقه صحرای آفریقا نیاز هست. این نیاز فراوان چالش‌های خاص خود را ایجاد می‌کند.
دکتر همل توضیح می‌دهد: "عرضه واکسن به سرعت از میزان تقاضا بیشتر خواهد شد چون تولید‌کننده واکسن میزان تولید خود را بالا می‌برد".
اکنون فقط یک تولید‌کننده به نام گلاکسواسمیت‌کلاین، شرکت بریتانیایی چندملیتی داروسازی، واکسن مالاریا را تولید می‌کند.
دکتر همل می‌گوید:"این شرکت تصمیم دارد تا میزان تولید خود را به ۱۵ میلیون دوز در سال برساند".
"ما باید تمام تعهد و اراده سیاسی خود را متمرکز کنیم تا مطمئن شویم واکسن کافی در دسترس کودکانی که در معرض خطر مالاریا شدید هستند قرار بگیرد".
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: روز جهانی مبارزه با مالاریا: چگونه تغییرات آب‌و‌هوایی و واکسن به مبارزه با بیماری مرگبار در جهان کمک کرد
