چرا شاهزاده‌های سعودی املاک و کشتی‌های خود را می‌فروشند؟
بی بی سی فارسی
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،محمد بن سلمان ۳۶ ساله از پنج سال پیش شمشیر مبارزه با فساد و ولخرجی را برای صدها عضو خاندان سلطنتی از رو بست
شاهزاده‌های سعودی نگران از تنبیه و گوشمالی محمد بن سلمان، ولیعهد و حاکم واقعی عربستان در جنگی که علیه ولخرجی اعضای خاندان سلطنتی راه انداخته، رو به فروختن املاک خارجی و کشتی‌های تفریحی‌شان آورده‌اند.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال گزارش داده است که شاهزاده‌های سعودی به تازگی بیش از ۶۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های لوکس و تجملاتی و آثار هنری گران‌قیمت خود را در آمریکا و اروپا فروخته‌اند.
این گزارش به نقل از افرادی که در این خرید و فروش‌ها نقش داشته‌اند نوشته بسیاری از این شاهزاده‌ها دارایی‌های خارجی‌شان را فروخته و نقد کرده‌اند چون بن سلمان یک به یک در حال خشک کردن سرچشمه پول‌هایی است که اعضای خانواده سلطنتی خرج زندگی پر زرق و برق‌شان می‌کنند.
از طرف دیگر آنها به این پول نیاز دارند تا در میان سخت‌گیری‌های تازه قبض‌های میلیونی‌شان را پرداخت کنند، از مدیریت و مالیات املاک تا حقوق کارکنان و صورت حساب پارکینگ هواپیماها و قایق‌های تفریحی شخصی.
وال استریت ژورنال نوشته شاهزاده‌های سعودی از ترس بن سلمان، که روز به روز دسترسی‌شان را به بودجه عمومی و درآمد نفت کمتر می‌کند، سعی می‌کنند از زرق و برق معمول و به رخ کشیدن اموالشان خودداری کنند تا از خشم ولیعهد در امان باشند.
به گزارش این روزنامه در میان دارایی‌هایی که اخیرا فروخته شده یک ملک و عمارت خارج شهری در بریتانیا به ارزش ۱۵۵ میلیون دلار، دو قایق تفریحی بزرگ و جواهراتی دیده می‌شود که شاه سابق به عنوان هدیه عروسی به شاهزاده‌ها داده بود.
چرا شاهزاده‌های سعودی از بن سلمان می‌ترسند؟
محمد بن سلمان ۳۶ ساله از پنج سال پیش شمشیر "مبارزه با فساد" را برای صدها عضو خاندان سلطنتی از رو بست تا نشان دهد که قدرت واقعی کجا نشسته و شاهزاده‌ها و صاحبان قدرت به چه کسی باید جواب پس بدهند.
او پاییز ۲۰۱۷ در زهر چشمی کم‌سابقه دستور بازداشت ده‌ها فرد پرنفوذ و قدرتمند از جمله ۱۱ شاهزاده سعودی را داد که یکی از آنها شاهزاده ولید بن طلال، ثروتمندترین شاهزاده سعودی و چهره‌ای شناخته شده در جهان بود.
منبع تصویر، Reuters
توضیح تصویر،ولید بن طلال - سال ۲۰۱۳
از پادکست رد شوید و به خواندن ادامه دهیدپادکستشیرازه«شیرازه» پادکستی درباره کتاب‌ها است که سام فرزانه تهیه می‌کند
پادکست
پایان پادکست
چند ماه بعد دولت عربستان اعلام کرد که در جریان کارزار مقابله با فساد اقتصادی ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی مقام‌ها و تجار بازداشت‌شده را ضبط کرده است.
بن سلمان که سودای اصلاح و تحول در اقتصاد و فرهنگ و تمام جنبه‌های زندگی اجتماعی عربستان را در سر داشت و دارد، با فجایع انسانی جنگ یمن و قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی در استانبول، ظهور و بروز رسانه‌ای و بین‌المللی خود را کم کرد.
اما با فرو نشستن موج خبری این وقایع او دوباره به میدان برگشت و هم‌زمان با تلاش برای نشان دادن چهره‌ای مدرن از کشورش، سختگیری به اعضای خاندان هزاران نفری خود را از سر گرفت.
اوایل سال ۲۰۲۰ دستور بازداشت محمد بن‌نایف، ولیعهد سابق و دو نفر دیگر از بلندپایه‌ترین اعضای خاندان سلطنتی را صادر کرد تا مطمئن شود و بقیه را هم مطمئن کند که رقیبی در کار نخواهد بود.
"مبارزه با فساد" که گروهی آن را سیاسی و بهانه‌ای برای تحکیم قدرت می‌دانند، همچنان در برنامه‌های بن‌سلمان اولویت داشته و برکناری چندین مقام ارشد و شاهزاده به اتهام فساد از جمله نتایج آن بوده است.
او علاوه بر قطع تدریجی دسترسی خاندان سلطنتی به درآمدهای معمول، مالیات آنها را هم اضافه کرد. یکی از این مالیات‌ها که به تازگی وضع شده، پرداخت سالانه ۲۵۰۰ دلار به ازای هر کارمند و کارگر بومی است که علاوه بر چهار نفر مجاز برای رسیدگی به امور شاهزاده‌ها استخدام می‌شود.
قطع اعتیاد اقتصاد عربستان به نفت از برنامه‌های اصلی محمد بن‌سلمان است که به نظر می‌آید در کنار آن می‌خواهد ریشه اعتیاد دیرپای شاهزاده‌های سعودی را هم به این محل درآمد بخشکاند.
پول شاهزاده‌های سعودی از کجا می‌آید؟
منبع تصویر، Reuters
برآوردهای متفاوتی از مجموع ثروت خاندان سلطنتی عربستان - ثروتمندترین خانواده سلطنتی جهان - وجود دارد؛ از تخمین‌های محافظه‌کارانه‌ای که ثروت آنها را حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌کند تا گزارش‌هایی که مجموع دارایی آنها را بین ۱/۴ تا دو تریلیون دلار می‌داند.
به گزارش سایت غیر رسمی و تحقیقی "House of Saud" این ثروت بین حدود ۱۵ هزار عضو این خاندان و به نسبت مقام و درجه آنها تقسیم می‌شود.
درآمد شرکت نفتی آرامکو -بزرگ‌ترین شرکت انرژی جهان- است محل اصلی درآمد خاندان سعود گزارش شده است.
از معدود گزارش‌های مستند درباره چگونگی توزیع ثروت در عربستان مربوط به اسناد ویکی‌لیکس بود که قدیمی‌ترین آن به سال ۱۹۹۶ میلادی و زمان سلطنت ملک فهد برمی‌گشت.
در سال ۲۰۱۱ خبرگزاری رویترز با بررسی این اسناد نوشت که علاوه بر حقوق ثابت ماهیانه که به اعضای خاندان سلطنتی می‌رسد، بعضی از آنها برای تامین مالی سبک زندگی فوق تجملاتی خود به "ترفندهای پول‌ساز" رو می‌آورند، از جمله کش رفتن پول از محل پروژه‌ها و برنامه‌های تحت کنترل شاهزاده‌های ارشد، گرفتن وام کلان از بانک‌ها بدون بازپرداخت آن و همین طور از طریق کارکنان خارجی در عربستان که برای اجازه کار حامی رسمی می‌خواستند و بعدا درصدی از حقوق خود را به شاهزاده‌هایی می‌دادند که حامی آنها شده بودند.
در میان اسناد ویکی‌لیکس یادداشتی از سفارت آمریکا در عربستان مربوط به اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی دیده می‌شود که می‌گوید دون‌پایه‌ترین اعضای خاندان سلطنتی ماهانه حدود ۸۰۰ دلار دریافت می‌کردند و این رقم برای اعضای ارشد از جمله پسران عبدالعزیز بن سعود، بنیانگذار این خاندان، به ۲۰۰ تا ۲۷۰ هزار دلار در ماه می‌رسید. این اعداد و ارقام مربوط به حدود سی سال پیش است.
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،کشتی تفریحی پگاسوس هشت متعلق به محمد بن سلمان
بر اساس این یادداشت‌ها حدود دو میلیارد دلار از بودجه سالانه عربستان -که در آن زمان ۴۰ میلیارد دلار بود- صرف مخارج سلطنتی می‌شد.
درآمد خاندان سلطنتی با افزایش قیمت نفت در دوره‌های مختلف بیشتر می‌شد و به آنها اجازه می‌داد با دست و دلبازی بیشتری به خریدهای خارجی و تجملاتی خود برسند.
با این که اکنون محمد بن سلمان خود را به عنوان چهره‌ای در برابر ولخرجی و فساد معرفی می‌کند، خود او هم از این خرج‌ها مصون نبوده است.
سال ۲۰۱۷ او از طریق یک واسطه حدود ۴۵۰ میلیون دلار برای خرید یکی از نقاشی‌های منتسب به داوینچی پول داد. پیش از آن هم کاخی را در فرانسه به قیمت ۳۰۰ میلیون دلار و یک قایق تفریحی ۵۰۰ میلیون دلاری خریده بود.
خاندان سعود چه کسانی هستند؟
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،دیدار ملک عبدالعزیز با فرانکلین روزولت، رئیس جمهور آمریکا - ۱۹۴۵
از سال ۱۹۵۳ شش برادر بر یکی از آخرین نظام های پادشاهی مطلقه در دنیا حکومت کرده‌اند که همگی پسران ملک عبدالعزیز آل سعود، بنیانگذار عربستان مدرن یا حکومت سوم عربستان بوده‌اند. تولید وسیع نفت به وسیله شرکت‌های غربی در زمان او آغاز شد و او بود که در سال ۱۹۴۵ بر عرشه یک ناوشکن آمریکایی در دریای سرخ با فرانکلین روزولت رئیس جمهور وقت آمریکا دیدار کرد و اتحادی را با این کشور رقم زد که تا به حال پا برجا مانده است.
ملک عبدالعزیز حداقل ۴۳ پسر و ۵۵ دختر داشت که شش نفر از این پسران بعد از درگذشت او بر عربستان حکومت کرده‌اند. تا به حال پس از درگذشت هر برادر بجای انتقال سلطنت به پسر او، تخت شاهی به برادر دیگری می‌رسید.
در عربستان گروهی که به هفت سُدَیری یا عائله سدیری (فرزندان حصه سدیری، یکی از همسران عبدالعزیز) معروفند، مهمترین حلقه قدرت شمرده می‌شد. هفت برادر تنی از فرزندان ملک عبدالعزیز که با نفوذترین اعضای خانواده سلطنتی بودند که بعد شش نفر شدند. یکی از آنها ترکی بن عبدالعزیز پس از چند ماجرای جنجالی عملا از خاندان کنار گذاشته شده بود و در سال ۲۰۱۶ درگذشت.
در سال ۲۰۱۵ پس از درگذشت ملک عبدالله، برادرش سلمان به پادشاهی رسید و رسم را شکست و به جای برادر کوچکترش احمد، برادرزاده‌اش، محمد بن نایف را ولیعهد و پسر محبوب و ٣۰ ساله اش محمد را نایب ولیعهد کرد. بعد از مدتی محمد بن نایف با محمد بن سلمان بیعت و ولیعهدی را به او واگذار کرد.
بیشتر بخوانید: جنگ قدرت در دربار سعودی
محمد بن سلمان کیست؟
منبع تصویر، Reuters
محمد بن سلمان ۳۱ اوت سال ۱۹۸۵ در شهر جده متولد شد. او بزرگ‌ترین پسر ملک سلمان بن عبدالعزیز از زن سومش به نام فهده بنت فلاح بن سلطان است. از دانشگاه ملک سعود، در شهر ریاض لیسانس حقوق گرفت و وارد کارهای دولتی شد و در سمت‌های مختلف کار کرد. در سال ۲۰۰۹ میلادی، زمانی که پدرش استاندار ریاض بود، در سن ۲۴ سالگی به عنوان مشاور ویژه پدرش منصوب شد.
اما حرکت پرشتاب او به سوی قدرت از سال ۲۰۱۳ آغاز شد، زمانی که نامش به عنوان رئیس دربار که جایگاهی معادل وزارت داشت، اعلام شد. یک سال بعد پدرش، بعد از مرگ نایف بن عبدالعزیز، به مقام ولیعهدی عربستان سعودی برسد. در ژانویه سال ۲۰۱۵، ملک عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی درگذشت و سلمان در سن ۷۹ سالگی بر تخت پادشاهی عربستان نشست.
ملک سلمان در آن سال فرزندش را به سمت وزیر دفاع برگزید و دو سال بعد محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و در واقع حاکم اصلی این کشور شد.
بیشتر بخوانید: مرد قدرتمند عربستان چه کسی است؟
منبع تصویر، Getty Images
محمد بن سلمان ۳۶ ساله از پنج سال پیش شمشیر مبارزه با فساد و ولخرجی را برای صدها عضو خاندان سلطنتی از رو بست
شاهزاده‌های سعودی نگران از تنبیه و گوشمالی محمد بن سلمان، ولیعهد و حاکم واقعی عربستان در جنگی که علیه ولخرجی اعضای خاندان سلطنتی راه انداخته، رو به فروختن املاک خارجی و کشتی‌های تفریحی‌شان آورده‌اند.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال گزارش داده است که شاهزاده‌های سعودی به تازگی بیش از ۶۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های لوکس و تجملاتی و آثار هنری گران‌قیمت خود را در آمریکا و اروپا فروخته‌اند.
این گزارش به نقل از افرادی که در این خرید و فروش‌ها نقش داشته‌اند نوشته بسیاری از این شاهزاده‌ها دارایی‌های خارجی‌شان را فروخته و نقد کرده‌اند چون بن سلمان یک به یک در حال خشک کردن سرچشمه پول‌هایی است که اعضای خانواده سلطنتی خرج زندگی پر زرق و برق‌شان می‌کنند.
از طرف دیگر آنها به این پول نیاز دارند تا در میان سخت‌گیری‌های تازه قبض‌های میلیونی‌شان را پرداخت کنند، از مدیریت و مالیات املاک تا حقوق کارکنان و صورت حساب پارکینگ هواپیماها و قایق‌های تفریحی شخصی.
وال استریت ژورنال نوشته شاهزاده‌های سعودی از ترس بن سلمان، که روز به روز دسترسی‌شان را به بودجه عمومی و درآمد نفت کمتر می‌کند، سعی می‌کنند از زرق و برق معمول و به رخ کشیدن اموالشان خودداری کنند تا از خشم ولیعهد در امان باشند.
به گزارش این روزنامه در میان دارایی‌هایی که اخیرا فروخته شده یک ملک و عمارت خارج شهری در بریتانیا به ارزش ۱۵۵ میلیون دلار، دو قایق تفریحی بزرگ و جواهراتی دیده می‌شود که شاه سابق به عنوان هدیه عروسی به شاهزاده‌ها داده بود.
چرا شاهزاده‌های سعودی از بن سلمان می‌ترسند؟
محمد بن سلمان ۳۶ ساله از پنج سال پیش شمشیر "مبارزه با فساد" را برای صدها عضو خاندان سلطنتی از رو بست تا نشان دهد که قدرت واقعی کجا نشسته و شاهزاده‌ها و صاحبان قدرت به چه کسی باید جواب پس بدهند.
او پاییز ۲۰۱۷ در زهر چشمی کم‌سابقه دستور بازداشت ده‌ها فرد پرنفوذ و قدرتمند از جمله ۱۱ شاهزاده سعودی را داد که یکی از آنها شاهزاده ولید بن طلال، ثروتمندترین شاهزاده سعودی و چهره‌ای شناخته شده در جهان بود.
منبع تصویر، Reuters
ولید بن طلال - سال ۲۰۱۳
چند ماه بعد دولت عربستان اعلام کرد که در جریان کارزار مقابله با فساد اقتصادی ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی مقام‌ها و تجار بازداشت‌شده را ضبط کرده است.
بن سلمان که سودای اصلاح و تحول در اقتصاد و فرهنگ و تمام جنبه‌های زندگی اجتماعی عربستان را در سر داشت و دارد، با فجایع انسانی جنگ یمن و قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی در استانبول، ظهور و بروز رسانه‌ای و بین‌المللی خود را کم کرد.
اما با فرو نشستن موج خبری این وقایع او دوباره به میدان برگشت و هم‌زمان با تلاش برای نشان دادن چهره‌ای مدرن از کشورش، سختگیری به اعضای خاندان هزاران نفری خود را از سر گرفت.
اوایل سال ۲۰۲۰ دستور بازداشت محمد بن‌نایف، ولیعهد سابق و دو نفر دیگر از بلندپایه‌ترین اعضای خاندان سلطنتی را صادر کرد تا مطمئن شود و بقیه را هم مطمئن کند که رقیبی در کار نخواهد بود.
"مبارزه با فساد" که گروهی آن را سیاسی و بهانه‌ای برای تحکیم قدرت می‌دانند، همچنان در برنامه‌های بن‌سلمان اولویت داشته و برکناری چندین مقام ارشد و شاهزاده به اتهام فساد از جمله نتایج آن بوده است.
او علاوه بر قطع تدریجی دسترسی خاندان سلطنتی به درآمدهای معمول، مالیات آنها را هم اضافه کرد. یکی از این مالیات‌ها که به تازگی وضع شده، پرداخت سالانه ۲۵۰۰ دلار به ازای هر کارمند و کارگر بومی است که علاوه بر چهار نفر مجاز برای رسیدگی به امور شاهزاده‌ها استخدام می‌شود.
قطع اعتیاد اقتصاد عربستان به نفت از برنامه‌های اصلی محمد بن‌سلمان است که به نظر می‌آید در کنار آن می‌خواهد ریشه اعتیاد دیرپای شاهزاده‌های سعودی را هم به این محل درآمد بخشکاند.
پول شاهزاده‌های سعودی از کجا می‌آید؟
منبع تصویر، Reuters
برآوردهای متفاوتی از مجموع ثروت خاندان سلطنتی عربستان - ثروتمندترین خانواده سلطنتی جهان - وجود دارد؛ از تخمین‌های محافظه‌کارانه‌ای که ثروت آنها را حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌کند تا گزارش‌هایی که مجموع دارایی آنها را بین ۱/۴ تا دو تریلیون دلار می‌داند.
به گزارش سایت غیر رسمی و تحقیقی "House of Saud" این ثروت بین حدود ۱۵ هزار عضو این خاندان و به نسبت مقام و درجه آنها تقسیم می‌شود.
درآمد شرکت نفتی آرامکو -بزرگ‌ترین شرکت انرژی جهان- است محل اصلی درآمد خاندان سعود گزارش شده است.
از معدود گزارش‌های مستند درباره چگونگی توزیع ثروت در عربستان مربوط به اسناد ویکی‌لیکس بود که قدیمی‌ترین آن به سال ۱۹۹۶ میلادی و زمان سلطنت ملک فهد برمی‌گشت.
در سال ۲۰۱۱ خبرگزاری رویترز با بررسی این اسناد نوشت که علاوه بر حقوق ثابت ماهیانه که به اعضای خاندان سلطنتی می‌رسد، بعضی از آنها برای تامین مالی سبک زندگی فوق تجملاتی خود به "ترفندهای پول‌ساز" رو می‌آورند، از جمله کش رفتن پول از محل پروژه‌ها و برنامه‌های تحت کنترل شاهزاده‌های ارشد، گرفتن وام کلان از بانک‌ها بدون بازپرداخت آن و همین طور از طریق کارکنان خارجی در عربستان که برای اجازه کار حامی رسمی می‌خواستند و بعدا درصدی از حقوق خود را به شاهزاده‌هایی می‌دادند که حامی آنها شده بودند.
در میان اسناد ویکی‌لیکس یادداشتی از سفارت آمریکا در عربستان مربوط به اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی دیده می‌شود که می‌گوید دون‌پایه‌ترین اعضای خاندان سلطنتی ماهانه حدود ۸۰۰ دلار دریافت می‌کردند و این رقم برای اعضای ارشد از جمله پسران عبدالعزیز بن سعود، بنیانگذار این خاندان، به ۲۰۰ تا ۲۷۰ هزار دلار در ماه می‌رسید. این اعداد و ارقام مربوط به حدود سی سال پیش است.
منبع تصویر، Getty Images
کشتی تفریحی پگاسوس هشت متعلق به محمد بن سلمان
بر اساس این یادداشت‌ها حدود دو میلیارد دلار از بودجه سالانه عربستان -که در آن زمان ۴۰ میلیارد دلار بود- صرف مخارج سلطنتی می‌شد.
درآمد خاندان سلطنتی با افزایش قیمت نفت در دوره‌های مختلف بیشتر می‌شد و به آنها اجازه می‌داد با دست و دلبازی بیشتری به خریدهای خارجی و تجملاتی خود برسند.
با این که اکنون محمد بن سلمان خود را به عنوان چهره‌ای در برابر ولخرجی و فساد معرفی می‌کند، خود او هم از این خرج‌ها مصون نبوده است.
سال ۲۰۱۷ او از طریق یک واسطه حدود ۴۵۰ میلیون دلار برای خرید یکی از نقاشی‌های منتسب به داوینچی پول داد. پیش از آن هم کاخی را در فرانسه به قیمت ۳۰۰ میلیون دلار و یک قایق تفریحی ۵۰۰ میلیون دلاری خریده بود.
خاندان سعود چه کسانی هستند؟
منبع تصویر، Getty Images
دیدار ملک عبدالعزیز با فرانکلین روزولت، رئیس جمهور آمریکا - ۱۹۴۵
از سال ۱۹۵۳ شش برادر بر یکی از آخرین نظام های پادشاهی مطلقه در دنیا حکومت کرده‌اند که همگی پسران ملک عبدالعزیز آل سعود، بنیانگذار عربستان مدرن یا حکومت سوم عربستان بوده‌اند. تولید وسیع نفت به وسیله شرکت‌های غربی در زمان او آغاز شد و او بود که در سال ۱۹۴۵ بر عرشه یک ناوشکن آمریکایی در دریای سرخ با فرانکلین روزولت رئیس جمهور وقت آمریکا دیدار کرد و اتحادی را با این کشور رقم زد که تا به حال پا برجا مانده است.
ملک عبدالعزیز حداقل ۴۳ پسر و ۵۵ دختر داشت که شش نفر از این پسران بعد از درگذشت او بر عربستان حکومت کرده‌اند. تا به حال پس از درگذشت هر برادر بجای انتقال سلطنت به پسر او، تخت شاهی به برادر دیگری می‌رسید.
در عربستان گروهی که به هفت سُدَیری یا عائله سدیری (فرزندان حصه سدیری، یکی از همسران عبدالعزیز) معروفند، مهمترین حلقه قدرت شمرده می‌شد. هفت برادر تنی از فرزندان ملک عبدالعزیز که با نفوذترین اعضای خانواده سلطنتی بودند که بعد شش نفر شدند. یکی از آنها ترکی بن عبدالعزیز پس از چند ماجرای جنجالی عملا از خاندان کنار گذاشته شده بود و در سال ۲۰۱۶ درگذشت.
در سال ۲۰۱۵ پس از درگذشت ملک عبدالله، برادرش سلمان به پادشاهی رسید و رسم را شکست و به جای برادر کوچکترش احمد، برادرزاده‌اش، محمد بن نایف را ولیعهد و پسر محبوب و ٣۰ ساله اش محمد را نایب ولیعهد کرد. بعد از مدتی محمد بن نایف با محمد بن سلمان بیعت و ولیعهدی را به او واگذار کرد.
بیشتر بخوانید: جنگ قدرت در دربار سعودی
محمد بن سلمان کیست؟
منبع تصویر، Reuters
محمد بن سلمان ۳۱ اوت سال ۱۹۸۵ در شهر جده متولد شد. او بزرگ‌ترین پسر ملک سلمان بن عبدالعزیز از زن سومش به نام فهده بنت فلاح بن سلطان است. از دانشگاه ملک سعود، در شهر ریاض لیسانس حقوق گرفت و وارد کارهای دولتی شد و در سمت‌های مختلف کار کرد. در سال ۲۰۰۹ میلادی، زمانی که پدرش استاندار ریاض بود، در سن ۲۴ سالگی به عنوان مشاور ویژه پدرش منصوب شد.
اما حرکت پرشتاب او به سوی قدرت از سال ۲۰۱۳ آغاز شد، زمانی که نامش به عنوان رئیس دربار که جایگاهی معادل وزارت داشت، اعلام شد. یک سال بعد پدرش، بعد از مرگ نایف بن عبدالعزیز، به مقام ولیعهدی عربستان سعودی برسد. در ژانویه سال ۲۰۱۵، ملک عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی درگذشت و سلمان در سن ۷۹ سالگی بر تخت پادشاهی عربستان نشست.
ملک سلمان در آن سال فرزندش را به سمت وزیر دفاع برگزید و دو سال بعد محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و در واقع حاکم اصلی این کشور شد.
بیشتر بخوانید: مرد قدرتمند عربستان چه کسی است؟
منبع تصویر، Getty Images
محمد بن سلمان ۳۶ ساله از پنج سال پیش شمشیر مبارزه با فساد و ولخرجی را برای صدها عضو خاندان سلطنتی از رو بست
شاهزاده‌های سعودی نگران از تنبیه و گوشمالی محمد بن سلمان، ولیعهد و حاکم واقعی عربستان در جنگی که علیه ولخرجی اعضای خاندان سلطنتی راه انداخته، رو به فروختن املاک خارجی و کشتی‌های تفریحی‌شان آورده‌اند.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال گزارش داده است که شاهزاده‌های سعودی به تازگی بیش از ۶۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های لوکس و تجملاتی و آثار هنری گران‌قیمت خود را در آمریکا و اروپا فروخته‌اند.
این گزارش به نقل از افرادی که در این خرید و فروش‌ها نقش داشته‌اند نوشته بسیاری از این شاهزاده‌ها دارایی‌های خارجی‌شان را فروخته و نقد کرده‌اند چون بن سلمان یک به یک در حال خشک کردن سرچشمه پول‌هایی است که اعضای خانواده سلطنتی خرج زندگی پر زرق و برق‌شان می‌کنند.
از طرف دیگر آنها به این پول نیاز دارند تا در میان سخت‌گیری‌های تازه قبض‌های میلیونی‌شان را پرداخت کنند، از مدیریت و مالیات املاک تا حقوق کارکنان و صورت حساب پارکینگ هواپیماها و قایق‌های تفریحی شخصی.
وال استریت ژورنال نوشته شاهزاده‌های سعودی از ترس بن سلمان، که روز به روز دسترسی‌شان را به بودجه عمومی و درآمد نفت کمتر می‌کند، سعی می‌کنند از زرق و برق معمول و به رخ کشیدن اموالشان خودداری کنند تا از خشم ولیعهد در امان باشند.
به گزارش این روزنامه در میان دارایی‌هایی که اخیرا فروخته شده یک ملک و عمارت خارج شهری در بریتانیا به ارزش ۱۵۵ میلیون دلار، دو قایق تفریحی بزرگ و جواهراتی دیده می‌شود که شاه سابق به عنوان هدیه عروسی به شاهزاده‌ها داده بود.
چرا شاهزاده‌های سعودی از بن سلمان می‌ترسند؟
محمد بن سلمان ۳۶ ساله از پنج سال پیش شمشیر "مبارزه با فساد" را برای صدها عضو خاندان سلطنتی از رو بست تا نشان دهد که قدرت واقعی کجا نشسته و شاهزاده‌ها و صاحبان قدرت به چه کسی باید جواب پس بدهند.
او پاییز ۲۰۱۷ در زهر چشمی کم‌سابقه دستور بازداشت ده‌ها فرد پرنفوذ و قدرتمند از جمله ۱۱ شاهزاده سعودی را داد که یکی از آنها شاهزاده ولید بن طلال، ثروتمندترین شاهزاده سعودی و چهره‌ای شناخته شده در جهان بود.
منبع تصویر، Reuters
ولید بن طلال - سال ۲۰۱۳
چند ماه بعد دولت عربستان اعلام کرد که در جریان کارزار مقابله با فساد اقتصادی ۱۰۰ میلیارد دلار از دارایی مقام‌ها و تجار بازداشت‌شده را ضبط کرده است.
بن سلمان که سودای اصلاح و تحول در اقتصاد و فرهنگ و تمام جنبه‌های زندگی اجتماعی عربستان را در سر داشت و دارد، با فجایع انسانی جنگ یمن و قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی در استانبول، ظهور و بروز رسانه‌ای و بین‌المللی خود را کم کرد.
اما با فرو نشستن موج خبری این وقایع او دوباره به میدان برگشت و هم‌زمان با تلاش برای نشان دادن چهره‌ای مدرن از کشورش، سختگیری به اعضای خاندان هزاران نفری خود را از سر گرفت.
اوایل سال ۲۰۲۰ دستور بازداشت محمد بن‌نایف، ولیعهد سابق و دو نفر دیگر از بلندپایه‌ترین اعضای خاندان سلطنتی را صادر کرد تا مطمئن شود و بقیه را هم مطمئن کند که رقیبی در کار نخواهد بود.
"مبارزه با فساد" که گروهی آن را سیاسی و بهانه‌ای برای تحکیم قدرت می‌دانند، همچنان در برنامه‌های بن‌سلمان اولویت داشته و برکناری چندین مقام ارشد و شاهزاده به اتهام فساد از جمله نتایج آن بوده است.
او علاوه بر قطع تدریجی دسترسی خاندان سلطنتی به درآمدهای معمول، مالیات آنها را هم اضافه کرد. یکی از این مالیات‌ها که به تازگی وضع شده، پرداخت سالانه ۲۵۰۰ دلار به ازای هر کارمند و کارگر بومی است که علاوه بر چهار نفر مجاز برای رسیدگی به امور شاهزاده‌ها استخدام می‌شود.
قطع اعتیاد اقتصاد عربستان به نفت از برنامه‌های اصلی محمد بن‌سلمان است که به نظر می‌آید در کنار آن می‌خواهد ریشه اعتیاد دیرپای شاهزاده‌های سعودی را هم به این محل درآمد بخشکاند.
پول شاهزاده‌های سعودی از کجا می‌آید؟
منبع تصویر، Reuters
برآوردهای متفاوتی از مجموع ثروت خاندان سلطنتی عربستان - ثروتمندترین خانواده سلطنتی جهان - وجود دارد؛ از تخمین‌های محافظه‌کارانه‌ای که ثروت آنها را حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌کند تا گزارش‌هایی که مجموع دارایی آنها را بین ۱/۴ تا دو تریلیون دلار می‌داند.
به گزارش سایت غیر رسمی و تحقیقی "House of Saud" این ثروت بین حدود ۱۵ هزار عضو این خاندان و به نسبت مقام و درجه آنها تقسیم می‌شود.
درآمد شرکت نفتی آرامکو -بزرگ‌ترین شرکت انرژی جهان- است محل اصلی درآمد خاندان سعود گزارش شده است.
از معدود گزارش‌های مستند درباره چگونگی توزیع ثروت در عربستان مربوط به اسناد ویکی‌لیکس بود که قدیمی‌ترین آن به سال ۱۹۹۶ میلادی و زمان سلطنت ملک فهد برمی‌گشت.
در سال ۲۰۱۱ خبرگزاری رویترز با بررسی این اسناد نوشت که علاوه بر حقوق ثابت ماهیانه که به اعضای خاندان سلطنتی می‌رسد، بعضی از آنها برای تامین مالی سبک زندگی فوق تجملاتی خود به "ترفندهای پول‌ساز" رو می‌آورند، از جمله کش رفتن پول از محل پروژه‌ها و برنامه‌های تحت کنترل شاهزاده‌های ارشد، گرفتن وام کلان از بانک‌ها بدون بازپرداخت آن و همین طور از طریق کارکنان خارجی در عربستان که برای اجازه کار حامی رسمی می‌خواستند و بعدا درصدی از حقوق خود را به شاهزاده‌هایی می‌دادند که حامی آنها شده بودند.
در میان اسناد ویکی‌لیکس یادداشتی از سفارت آمریکا در عربستان مربوط به اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی دیده می‌شود که می‌گوید دون‌پایه‌ترین اعضای خاندان سلطنتی ماهانه حدود ۸۰۰ دلار دریافت می‌کردند و این رقم برای اعضای ارشد از جمله پسران عبدالعزیز بن سعود، بنیانگذار این خاندان، به ۲۰۰ تا ۲۷۰ هزار دلار در ماه می‌رسید. این اعداد و ارقام مربوط به حدود سی سال پیش است.
منبع تصویر، Getty Images
کشتی تفریحی پگاسوس هشت متعلق به محمد بن سلمان
بر اساس این یادداشت‌ها حدود دو میلیارد دلار از بودجه سالانه عربستان -که در آن زمان ۴۰ میلیارد دلار بود- صرف مخارج سلطنتی می‌شد.
درآمد خاندان سلطنتی با افزایش قیمت نفت در دوره‌های مختلف بیشتر می‌شد و به آنها اجازه می‌داد با دست و دلبازی بیشتری به خریدهای خارجی و تجملاتی خود برسند.
با این که اکنون محمد بن سلمان خود را به عنوان چهره‌ای در برابر ولخرجی و فساد معرفی می‌کند، خود او هم از این خرج‌ها مصون نبوده است.
سال ۲۰۱۷ او از طریق یک واسطه حدود ۴۵۰ میلیون دلار برای خرید یکی از نقاشی‌های منتسب به داوینچی پول داد. پیش از آن هم کاخی را در فرانسه به قیمت ۳۰۰ میلیون دلار و یک قایق تفریحی ۵۰۰ میلیون دلاری خریده بود.
خاندان سعود چه کسانی هستند؟
منبع تصویر، Getty Images
دیدار ملک عبدالعزیز با فرانکلین روزولت، رئیس جمهور آمریکا - ۱۹۴۵
از سال ۱۹۵۳ شش برادر بر یکی از آخرین نظام های پادشاهی مطلقه در دنیا حکومت کرده‌اند که همگی پسران ملک عبدالعزیز آل سعود، بنیانگذار عربستان مدرن یا حکومت سوم عربستان بوده‌اند. تولید وسیع نفت به وسیله شرکت‌های غربی در زمان او آغاز شد و او بود که در سال ۱۹۴۵ بر عرشه یک ناوشکن آمریکایی در دریای سرخ با فرانکلین روزولت رئیس جمهور وقت آمریکا دیدار کرد و اتحادی را با این کشور رقم زد که تا به حال پا برجا مانده است.
ملک عبدالعزیز حداقل ۴۳ پسر و ۵۵ دختر داشت که شش نفر از این پسران بعد از درگذشت او بر عربستان حکومت کرده‌اند. تا به حال پس از درگذشت هر برادر بجای انتقال سلطنت به پسر او، تخت شاهی به برادر دیگری می‌رسید.
در عربستان گروهی که به هفت سُدَیری یا عائله سدیری (فرزندان حصه سدیری، یکی از همسران عبدالعزیز) معروفند، مهمترین حلقه قدرت شمرده می‌شد. هفت برادر تنی از فرزندان ملک عبدالعزیز که با نفوذترین اعضای خانواده سلطنتی بودند که بعد شش نفر شدند. یکی از آنها ترکی بن عبدالعزیز پس از چند ماجرای جنجالی عملا از خاندان کنار گذاشته شده بود و در سال ۲۰۱۶ درگذشت.
در سال ۲۰۱۵ پس از درگذشت ملک عبدالله، برادرش سلمان به پادشاهی رسید و رسم را شکست و به جای برادر کوچکترش احمد، برادرزاده‌اش، محمد بن نایف را ولیعهد و پسر محبوب و ٣۰ ساله اش محمد را نایب ولیعهد کرد. بعد از مدتی محمد بن نایف با محمد بن سلمان بیعت و ولیعهدی را به او واگذار کرد.
بیشتر بخوانید: جنگ قدرت در دربار سعودی
محمد بن سلمان کیست؟
منبع تصویر، Reuters
محمد بن سلمان ۳۱ اوت سال ۱۹۸۵ در شهر جده متولد شد. او بزرگ‌ترین پسر ملک سلمان بن عبدالعزیز از زن سومش به نام فهده بنت فلاح بن سلطان است. از دانشگاه ملک سعود، در شهر ریاض لیسانس حقوق گرفت و وارد کارهای دولتی شد و در سمت‌های مختلف کار کرد. در سال ۲۰۰۹ میلادی، زمانی که پدرش استاندار ریاض بود، در سن ۲۴ سالگی به عنوان مشاور ویژه پدرش منصوب شد.
اما حرکت پرشتاب او به سوی قدرت از سال ۲۰۱۳ آغاز شد، زمانی که نامش به عنوان رئیس دربار که جایگاهی معادل وزارت داشت، اعلام شد. یک سال بعد پدرش، بعد از مرگ نایف بن عبدالعزیز، به مقام ولیعهدی عربستان سعودی برسد. در ژانویه سال ۲۰۱۵، ملک عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی درگذشت و سلمان در سن ۷۹ سالگی بر تخت پادشاهی عربستان نشست.
ملک سلمان در آن سال فرزندش را به سمت وزیر دفاع برگزید و دو سال بعد محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و در واقع حاکم اصلی این کشور شد.
بیشتر بخوانید: مرد قدرتمند عربستان چه کسی است؟
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: چرا شاهزاده‌های سعودی املاک و کشتی‌های خود را می‌فروشند؟
