اذان موذن‌زاده اردبیلی نت‌نویسی شد/ کارهایی برای یک نوای ماندگار

محسن حسینی نوازنده و پژوهشگر موسیقی ایرانی در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن اشاره به تازه‌ترین فعالیت‌های خود در عرصه موسیقی بیان کرد: پس از اینکه در سال گذشته موفق به نت نویسی مناجات «ربنا» با صدای مرحوم محمدرضا شجریان شدم و خوشبختانه با استقبال بسیار خوب پژوهشگران و برخی از نوازندگان مواجه شد، امسال هم تصمیم گرفتم همزمان با ایام ماه مبارک رمضان اذان مرحوم رحیم موذن زاده اردبیلی که در سال ۱۳۳۴ تولید و تا به امروز تبدیل به نوایی ماندگار و دلنشین برای ما ایرانیان شده است را نت نویسی کرده و آن را در دسترس مخاطبان و پژوهشگران قرار دهم.

وی درباره جزییات این اثر موسیقایی توضیح داد: این نسخه از اذان در سال ۱۳۳۴ از مؤذّن شهیر، رحیم مؤذّن زاده اردبیلی در رادیو تهران ضبط شده و در سال ۱۳۸۶ به عنوان میراث فرهنگی کشور ثبت ملی شده است. البته گرچه این اذان از لحاظ تلفّظ حروف و قواعد زبان عربی دارای نکاتی قابل بحث است ولی بر گوش و دل مسلمانان ایرانی خوش نشسته و در واقع مشهور ترین و شنیده شده ترین اذان در ایران است. این در حالی است که اجرای دلنشین و در عین حال تخصصی موذّن، انتخاب استادانه گوشه «روح الارواح» در مایه بیات ترک از ردیف موسیقی ایرانی برای اجرای این اذان که ذاتاً نشاط‌انگیز است، استفاده از عناصر آواز ایرانی همچون تحریر که در بین مؤذّنین مرسوم نیست، حس و حال معنوی و خاص مؤذّن حین ضبط آن از ویژگی‌های نوای ملکوتی مرحوم موذن زاده برای اجرای اذانی است که نوازشگر گوش‌های ماست.

این نوازنده سنتور و پژوهشگر موسیقی ایرانی بیان کرد: این اذان از دو بخش کلّی تشکیل شده که بخش اول به مناجات قبل از اذان و بخش دوم خودِ اذان است. بخش مناجات در محدوده صداهای بم و خود اذان در محدوده صداهای اوج خوانده شده است. در واقع هر دو قسمت در مایه بیات ترک هستند ولی با دو شاهد مختلف که ارتباط منطقی موسیقایی با هم ندارند.

حسینی تصریح کرد: هدف بنده از این آوانگاری و نت نویسی صرفاً یک فعالیت هنری پژوهشی بوده و هر گونه استفاده از آن با ذکر منبع بلامانع است. البته به جهت مراعات شأن موضوع سعی کرده‌ام اجرایی ساده و موقّر و در عین حال گویا بر طبق نت با ساز سنتور داشته باشم و زینت‌ها و تکنیک‌ها را به جا و در حد لزوم استفاده کنم. البته بر اهالی موسیقی پوشیده نیست که اجرای قطعات آوازی با کلام و همچنین تداعی شعر با سازهای مضرابی مانند سنتور پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های خودش را دارد.

محسن حسینی از جمله هنرمندانی است که تحصیلات خود را در رشته موسیقی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان رسانده است. وی در طول این سال‌ها نزد هنرمندانی چون داریوش طلایی، مجید کیانی، داریوش پیرنیاکان، فرهاد فخرالدینی، شاهین فرهت، محمد تقی مسعودیه، علیرضا مشایخی نیز به فراگیری موسیقی مشغول و در این مدت نیز در حوزه‌های مختلف آهنگسازی، تنظیم، نوازندگی و تدریس نوازندگی سنتور مشغول به فعالیت است.

آهنگسازی، تنظیم و نظارت ضبط بیش از دویست اثر سنتی و ارکسترال در قالب تک آهنگ و آلبوم‌های مختلف چون «جام مصفّا» به خوانندگی علیرضا افتخاری، «بادبان کاغذی» به خوانندگی سالار عقیلی، «سایه دوست» به خوانندگی عبدالحسین مختاباد و آلبوم‌های دیگری چون «تاخدا»، «پابوس»، «نغمه ها» با خواننده‌های مختلف بخشی از فعالیت‌های اجرایی حسینی را تشکیل می‌دهند. این در حالی است که نوازندگی سنتور و آهنگسازی آلبوم دو نوازی سنتور و تنبک «رامشگر»، همکاری در زمینه آهنگسازی و تنظیم با خوانندگانی چون علیرضا افتخاری، سالار عقیلی، علیرضا قربانی، محمد معتمدی، وحید تاج، سینا سرلک، حسام‌الدین سراج، عبدالحسین مختاباد نیز برخی از فعالیت‌های حسینی در حوزه موسیقی است.

آهنگساز و نوازنده برتر چند دوره جشنواره موسیقی جوان و شش دوره جشنواره تولیدات صدا و سیما، مؤلف کتاب «از مشق تا نقش»، مؤلف کتاب «دریاچه قو- آثار بزرگان موسیقی جهان برای سنتور»، ابداع الگوی جدید مضراب سنتور به نام مضراب حسینی الگوی «رخش» ثبت شده در سامانه حمایت از مالکیت معنوی قوه قضائیه، آوانگاری و نت نویسی مناجات ربّنا استاد شجریان، سرپرست و موسس گروه‌های موسیقی نو بانگ مهر، رودکی، چکاوک و غزل و اجراهای متعدد در داخل و خارج از کشور مانند ژاپن، مالزی، کویت، الجزایر، آذربایجان، نوازنده سنتور گروه موسیقی شکر شکن به سرپرستی استاد مهدی آذر سینا نیز دیگر فعالیت‌های حسینی را تشکیل می‌دهند.

برای دریافت فایل تصویری اجرای نت نویسی اذان مرحوم رحیم موذن زاده اردبیلی اینجا را کلیک کنید.